Bayramda çalışan işçinin ücreti ne kadardır?
Bayram Tatilinde mesai yapan işçiler bu mesailerine karşılık ne kadar ücret alacaklarını merak eder. Bu yazımızda gerek resmi gerekse dini bayramlarda tatil yapmayarak çalışan işçilerin mali haklarını ele alacağız.
Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma
4857 sayılı İş Kanununa baktığımızda aslında bayram mesaisi diye bir kavramın olmadığını görüyoruz. Dilimize yerleşmiş olan bu kavramdan kasıt aslında “Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma” dır. İş Kanununun 44. maddesinde düzenlenmiştir.
Madde 44 – “Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.”
Madde metninden anlaşılacağı üzere bir iş yerinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışılıp çalışılmayacağı o iş yerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesiyle veya bireysel iş sözleşmesiyle kararlaştırılabilir. Eğer sözleşmelere bu yönde bir hüküm konulmamışsa bu günlerde yapılacak çalışma için işçinin onayı, çalışmayı kabulü gerekmektedir.
Bayramda çalışan işçinin ücreti ne kadardır? sorusuna geçmeden önce ulusal bayram ve genel tatil günlerinin, kısaca UBGT’nin ne olduğunu bilmek faydalı olacaktır.
Bir yılda toplam da 15,5 gün ulusal bayram ve genel tatil günü yer almaktadır. Bu günlerin hangi günler olduğunu başlıca bir makalemizde ele aldık. Yazımızı okumak için aşağıdaki resme tıklayınız.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerini düzenleyen 2429 saylı kanuna göre dini ve milli bayramlar genel tatil günleri olarak belirlenmiştir. Bu günlerde çalışan veya çalışmayan işçilerin mali hakları ne olacaktır? Bu sorunun cevabı İş Kanununun 47. Maddesinde yer alır. Söz konusu maddede UBGT günlerinde çalışmayan işçiye o günkü ücretinin tam ödeneceği, tatil yapmayarak çalışan işçiye ise ek bir günlük ücret daha ödeneceği kararlaştırılmıştır. Madde metni şu şekildedir.
Madde 47 – “Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir.
Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde işçilerin ulusal bayram ve genel tatil ücretleri işverence işçiye ödenir.”
Burada şunu ifade etmek gerekir ki iş kanununda yer alan bu ücretler uyulması gereken asgari miktarlar olarak kabul edilmiştir. Yoksa toplu sözleşmelerle bu günlerde yapılacak çalışmanın ücreti daha da arttırılabilir, işveren bu günlerde yaptıracağı çalışma için işçisine daha fazla ücret ödeyebilir.
Bu günlerde yapılan çalışmalara karşılık işverenin ücret ödemekten ziyade işçisine izin kullandırması da çalışma hayatında sık sık karşılaşılan bir durumdur. Önemle belirtmek gerekir ki İş Kanununda böyle bir uygulamaya yer verilmemiştir. Yani ücret ödemek yerine izin kullandıran işveren mevzuata aykırı hareket etmiş olacaktır. İş Kanununun 41. maddesinde yer alan serbest zaman kavramı fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışmaya ilişkin bir kavram olup UBGT günlerinde yaptırılan çalışmalarla bir ilgisi yoktur.
Sonuç:
Bir yıl içerisinde toplam 15,5 gün ulusal bayram ve genel tatil (UBGT) günü vardır. Bu günlerden sadece 29 Ekim günü ulusal bayram olup 1,5 gündür. Mili ve Dini bayramlar ile diğer günler toplamda 14 gün olup genel tatil günü olarak geçer.
İşçinin bayram günlerinde çalıştırılabilmesi için ya o iş yerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde buna yönelik hüküm olmalıdır ya da işçinin çalışmayı kabul etmesi gerekmektedir.
Bayram günlerinde çalışmayan işçi o gün için ücretini tam alır.
Bayram günlerinde tatil yapmayarak çalışan işçiler ise ek bir günlük ücret daha alır. Bu tutar İş Kanunu ile getirilen alt sınır olup bugünlerde çalışan işçilere verilecek ücret miktarları toplu sözleşmelerle arttırılabilir.
Bayram günlerinde çalışan işçilerden daha sonraki günlerde bu çalışmalarına karşılık serbest zaman veya izin kullanmaları, ücretlerinden vazgeçmeleri istenemez.
Bayram günlerinde çalışan işçinin o günkü çalışma süresi normalden az olsa bile işçiye ücreti tam olarak ödenir. Yani işçi bayram günlerinin birinde bir saat dahi çalışmış olsa yine de o günün ücretini tam alacaktır.
Arefe günlerinin tam gün tatil yapılması kamu kurumlarında çalışan işçiler için geçerlidir. Özel sektör çalışanlarının arefe günlerinde saat 13.00’a kadarki çalışmaları normal çalışma olarak kabul edilir. Bu kişilere arefe günü 13.00’a kadar olan çalışmaları için herhangi bir ek ücret ödemesi yapılmaz.
Bayram günlerindeki çalışmalarıyla birlikte eğer işçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşıyorsa o işçiye ayrıca fazla mesai ödemesi de yapılır.
Yargıtay Karar Arşivimize Ulaşmak İçin Tıklayın…
