Belediye Ve Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Seçimi

Belediye Ve Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Seçimi

5393 sayılı Belediye Kanununun 17 nci maddesinde;

“Belediye meclisi, belediyenin karar organıdır ve ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre seçilmiş üyelerden oluşur.” denilmektedir. İlgili kanun ise, 2972 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’dur.

Seçim sistemi ve usulü:

2972 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde;

“Mahalli idareler seçimleri serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre, yargı yönetim ve denetimi altında yapılır. …belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır.” Denilmektedir.

Seçim çevresi:

2972 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde;

“…Belediye başkanı ve belediye meclis üyeleri seçimi için, her belde bir seçim çevresidir.” Denilmektedir.

Seçilecek üye sayısı:

2972 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin (b) bendinde;

“ Belediye meclisi üyelikleri için son genel nüfus sayımı sonuçlarına göre:

Nüfusu 10 000’e kadar olan beldelerde 9

Nüfusu 10 001’den 20 000’e kadar olan beldelerde 11

Nüfusu 20 001’den 50 000’e kadar olan beldelerde 15

Nüfusu 50 001’den 100 000’e kadar olan beldelerde 25

Nüfusu 100 001’den 250 000’e kadar olan beldelerde 31

Nüfusu 250 001’den 500 000’e kadar olan beldelerde 37

Nüfusu 500 001’den 1 000 000’a kadar olan beldelerde 45

Nüfusu 1 000 000’dan fazla olan beldelerde 55

Asıl ve aynı sayıda yedek üyelik hesaplanır.” Denilmektedir. 

Büyükşehir belediye meclisine katılacak üye sayısı:

2972 sayılı Kanun’un 6’ncı maddesinde;

“ a) Büyük şehir belediye meclisleri belediye hudutları içinde kalan ilçe seçim çevreleri için tespit edilen belediye meclisleri üye sayısının her ilçe için beşte biri alınmak suretiyle bulunacak toplam sayı kadar üyeden teşekkül eder. …” Denilmekte,

2972 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde;

”… Siyasi partiler, belediye meclis üye sayısı 9 ve 11 olan beldelerde bir, 15 olan beldelerde iki, 25 ve 31 olan beldelerde üç, 37 olan beldelerde dört, 45 olan beldelerde beş, 55 olan beldelerde altı adet kontenjan adayı gösterirler.” Denilmektedir.

Belediye meclisi üyeliklerine seçilenlerin tespiti:

2972 sayılı Kanun’un 23’üncü maddesinde;

”…belediye meclisi asıl üye sayısı aşağıdaki şekilde hesaplanır:

Bir seçim çevresinde kullanılan geçerli oy toplamının onda birine tekabül eden sayı, bütün partilerin ve bağımsız adayların aldıkları oy sayısından ayrı ayrı çıkarılır. Bu çıkarmadan

sonra geriye oyu kalmayan siyasi partiler ve bağımsız adaylar üye tahsisinde hesaba katılmaz.

Yapılan çıkarmadan sonra geriye oyu kalan siyasi partilerin ve bağımsız adayların isimleri alt alta, kalan oyları da hizalarına yazılır. Bu sayılar önce bire, sonra ikiye, sonra üçe … şeklinde devam edilmek suretiyle o seçim çevresinin çıkaracağı asıl üye sayısına ulaşıncaya kadar bölünür. Elde edilen paylar, siyasi parti ayırımı yapılmaksızın, en büyükten en küçüğe

doğru sıralanır Belediye ve il genel meclisi üye tamsayısı kadar üyelikler, bu payların sahibi

olan siyasi partilere ve bağımsız adaylara, sayıların büyüklük sırasına göre tahsis olunur.

Son kalan asıl üyelikler için birbirine eşit rakamlar bulunduğu takdirde bunlar,

aralarında ad çekmek suretiyle, tahsis yapılır. l0 uncu madde uyarınca kontenjan adayı gösterilen belediye meclis üyesi seçim çevrelerinde bu maddeye göre yapılan bölme işlemi kontenjan sayısı çıkarılmak suretiyle yapılır. Kontenjan adayı gösterilen bu seçim çevrelerinde geçerli oyların en çoğunu almış olan siyasi partinin kontenjan adayları belediye meclis üyeliğini kazanmış olurlar. …Büyük şehirlerde, kontenjan adaylığından belediye meclisi üyeliğine seçilenlerden birinci sıradakiler bu Kanunun 6 ncı maddesinde belirtilen oranla sınırlı kalmak kaydı ile Büyükşehir Belediye Meclisine katılırlar.” Denilmektedir.

Büyükşehir meclisine katılacak üyeler:

2972 sayılı Kanun’un 24’üncü maddesinde;

“ – a) Bu Kanunun 6 ncı maddesinde tespit olunan büyük şehir meclisi üyeleri, her ilçe ve ilk kademe belediyesi için seçilmiş olan asıl üyelerin seçiliş sıralarına göre baştan başlayarak yeter sayıya kadar inilmek suretiyle bulunur. b) Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır.” Denilmektedir.

Yukarıda 2972 sayılı Kanunun meclis üye seçimi ile ilgili bazı maddelerini sıraladık. Şimdi gelin hayali bir seçim sonucunda; X ilçesinin, sınırları içerisinde yer aldığı Büyükşehir Belediye Meclisine gönderdiği Meclis üyelerinin nasıl belirlendiğini örnek üzerinden gösterelim.

Örnek: Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde bulunan ve Nüfusu 250.001-500.000 arasında olan X ilçesinde, seçime giren siyasi partilerin almış olduğu oy oranlarına göre Büyükşehir Belediye Meclisine gönderecekleri meclis üye sayısını hesaplayalım. (Hesaplama seçim barajı %10 olarak yapılmıştır.)

X İlçesinden Büyükşehir Meclis Üyeliğine seçilen üyeler (ilgili kanunda belirtilen toplam 37 üyenin beşte biri) belirlenirken;

Örnek seçim çevresinde kullanılan geçerli oy toplamının onda birine tekabül eden sayı, bütün partilerin ve bağımsız adayın aldıkları oy sayısından ayrı ayrı çıkarılır. Bu çıkarmadan sonra geriye oyu kalmayan siyasi partiler ve bağımsız adaylar üye tahsisinin dışında bırakılır. (Örneğimizde bağımsız aday hesaplamanın dışında kaldı.)

Sonra geriye oyu kalan siyasi partilerin kalan oyları önce bire, sonra ikiye, sonra üçe … Şeklinde devam edilmek suretiyle o seçim çevresinin çıkaracağı asıl üye sayısına ulaşıncaya kadar bölünür. (Örneğimizde bu işlem 5’e kadar yapıldı.)

Örneğimizde Birinci Parti olan A Partisi kontenjan üye ve bölme işleminin sonucunda oluşan sayıların büyüklük sırasına göre 5 üye,

B Partisi 1 üye göndermeye hak kazandı.

Yani yapılan hesaplamaya göre X İlçesinden toplamda A Partisi 6 meclis üyesi,

B Partisi 1 meclis üyesini Büyükşehir Belediye Meclisine göndermiş oldu.

Sonuç:

Belediye meclisi asıl üye sayısı, bir seçim çevresinde kullanılan geçerli oy toplamının onda birine tekabül eden sayı, bütün partilerin ve bağımsız adayların aldıkları oy sayısından ayrı ayrı çıkarılır. Bu çıkarmadan sonra geriye oyu kalmayan siyasi partiler ve bağımsız adaylar üye tahsisinde hesaba katılmaz.

Yapılan çıkarmadan sonra geriye oyu kalan siyasi partilerin ve bağımsız adayların, kalan oyları önce bire, sonra ikiye, sonra üçe, … şeklinde devam edilmek suretiyle o seçim çevresinin çıkaracağı asıl üye sayısına ulaşıncaya kadar bölünür. Elde edilen paylar, siyasi parti ayırımı yapılmaksızın, en büyükten en küçüğe doğru sıralanır. Belediye meclisi üye tamsayısı kadar üyelikler, bu payların sahibi olan siyasi partilere ve bağımsız adaylara, sayıların büyüklük sırasına göre tahsis olunur. Kontenjan adayı gösterilen bu seçim çevrelerinde geçerli oyların en çoğunu almış olan siyasi partinin kontenjan adayları belediye meclis üyeliğini kazanmış olurlar.

Medeni YALÇIN

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın