Sözleşmeli memurlara ödenen iş sonu tazminatı ve hesaplama yöntemi

• Facebook
• Instagram
• Twitter

Sözleşmeli Memurlara Ödenen İş Sonu Tazminatı Nedir, Nasıl Hesaplanır?

(Sözleşmeli Memurlara ödenen iş sonu tazminatı nedir? Hangi şartlarda ödenir? Sözleşmeli Memurların iş sonu tazminatı nasıl hesaplanır?

Yazımızın sonuna İŞ SONU TAZMİNATI HESAPLAMA ROBOTU eklenmiştir. Hesaplama Robotuna girilecek verileri doğru tespit etmek ve robotu doğru bir şekilde kullanabilmek için bu yazımızı muhakkak okuyunuz.)

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49. maddesinin 3. bendine göre Belediyeler, Norm Kadro sınırları içinde kalmak kaydıyla, gerekli şartları taşıyan kişileri Sözleşmeli Personel olarak istihdam edebilmektedirler. Belediyelerde istihdam edilecek Sözleşmeli Personellerin alımından genel bütçedeki kurumlarda olduğu gibi KPSS puanı şartı aranmamaktadır. İstihdam edilecekleri kadroya ilişkin yürürlükteki mevzuat hükümlerince belirlenmiş genel ve özel şartları sağlamaları yeterlidir.

Bir tarafta her yıl bir milyonu aşkın kişinin memur veya sözleşmeli memur olabilmek için KPSS sınavına girmesi ve bu kişilerin atanabilecek yeter puanı almak uğruna da birçok maddi ve manevi fedakârlıklara katlanması diğer tarafta ise 5393 sayılı kanuna istinaden Belediyelere sınavsız bir şekilde Sözleşmeli Personel alınabilmesi… Bu konu pek çok kişinin uzunca zamandır eleştirdiği bir konudur.

Kanun koyucunun bu hususta bir düzenleme yapması gerektiği yönündeki düşüncemi dile getirdikten sonra Sözleşmeli Personellerin iş sonu tazminatının nasıl hesaplanacağına ilişkin yazımıza geçelim.

Sözleşmeli Personellere Ödenen İş Sonu Tazminatı Nedir?

Sözleşmeli Personel olarak çalışanlardan bazıları şartların değişmesi, imkanların gelişmesi veya başkaca nedenlerden dolayı görevlerinden ayrılabilmekte ayrılmalarına müteakiben de iş sonu tazminatı talep etmektedirler. Peki iş sonu tazminatının ödenebilmesi için aranacak şartlar nelerdir?

İş sonu tazminatı hakkında daha detaylı bilgi için; İş sonu tazminatı nedir, kimlere ödenir? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Tıklayınız…

İş Sonu Tazminatı Ödemesi İçin Aranacak Şartlar

• Kurumunda fiilen, askerlik ve doğum dışında kesintisiz en az 2 hizmet yılını Sözleşmeli Personel olarak tamamlamış olması halinde,
• Sözleşmeli memurun emekli olması halinde,
• Hizmetine artık ihtiyaç kalmadığı gerekçesi ile sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi halinde, (Not: Sözleşmenin yenilenmemesine Sözleşmeli Personelin rızası yoksa ve idarenin bu tasarrufunu yargıya taşıması halinde mahkemeler olayın durumuna göre işe iade kararı verebilmektedir.)
• Sözleşmeli Personelin bir ay önceden haber vermek şartıyla istifa etmesi halinde, (Örneğin 17.08.2021 tarihinde istifa edecek olan sözleşmeli Personel en geç 16.07.2021 tarihinde kurumuna dilekçe ile müracaat ederek 17.08.2021 tarihinde geçerli olmak üzere istifasının kabulünü isteyecektir.)
• Sözleşmeli Personelin vefatı halinde kanuni mirasçılarına,

Yukarıda sayılan şartların gerçekleşmesi halinde ilgili personele Sözleşmeli Personel Çalıştırılması İlişkin Esasların 7. Maddesine istinaden iş sonu tazminatı ödenir.

İş sonu tazminatı hesaplanırken öncelikle Sözleşmeli Personele emsal memurun derece ve kademesi belirlenmelidir. Örneğin bir belediyede 4 yıl 3 ay hizmeti olan mühendis kadrosundaki Sözleşmeli Personelin iş sonu tazminatı hesaplanırken emsali memurun derece kademesine bakılacaktır. Emsali olan memur mühendis kadrosunda olması nedeniyle 8. Derecenin 1. Kademesinden memuriyete başlayıp dört yıl hizmetinin ardından 7. derecenin 2. Kademesine gelecektir. 5434 sayılı Kanunun Ek 18. Maddesine istinaden özelde çalıştığı süreler varsa ayrıca eklenir.

Önemli Not:Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 7’nci maddesinde “…emsali personele 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçmemek üzere…” ifadesi yer aldığından tarafımızca yapılan yorumda özelde çalışılan sürelerin dikkate alınacağı ifade edilse de konuya ilişkin Cumhurbaşkanlığınca“Emsali Devlet memurunun emekli ikramiyesine esas alınacak derece ve kademesinin; emsali Devlet memurunun kadro unvanı itibariyle memuriyete giriş derece ve kademesine, sözleşmeli personelin anılan Esasların 7 nci maddesine göre iş sonu tazminatına esas hizmet sürelerinin her yılına bir kademe ilerlemesi ve her üç yılına bir derece yükseltilmesi suretiyle belirlenmesi gerektiği, bunun dışında herhangi bir kademe ilerlemesi ve/veya derece yükseltilmesi yapılmasına imkan bulunmadığı,” şeklinde görüş verilmiştir. Görüşe ulaşmak için tıklayın…

Burada şunu belirtmek isterim. 5510 sayılı Kanuna tabi memurlarda 5434 sayılı Kanunun Ek 18. Maddesi uygulanmaz yani özeldeki çalışmışlıkların intibakı yapılmaz. Ancak 5510 sayılı Kanunda emeklilik ikramiyesi ile ilgili bir düzenleme yapılmadığından bu eksiklik 5434 sayılı Kanuna Ek 82. madde eklenmek suretiyle giderilmiştir. 5434 sayılı kanunu görmek için tıklayınız. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.5434.pdf

Madde metnine göre 5510’a tabi yani 01.10.2008 tarihinden sonra memuriyete başlayanlara da 5434 sayılı Kanun kapsamında olan memurlara yapılan emeklilik ikramiyesinde ki usul ve esaslar uygulanacaktır. O halde, 5434’e tabi memurların emeklilik tazminatında derece kademe intibakı yapıldığından 5510 tabi memurlarında emekli ikramiyesinin ödenmesi esnasında aynı şekilde intibaklarının yapılması gerekmektedir. 

Sözleşmeli Personel Çalıştırılması İlişkin Esasların 7. Maddesinde belirtildiği üzere Sözleşmeli Personele iş sonu tazminatı hesaplanabilmesi için emsali memura ödenecek emeklilik tazminatı miktarının yıllık tutarını hesap etmek gerekmektedir.

5434 sayılı Kanunun 89. Maddesinde emeklilik ikramiyesinin nasıl ödeneceği ve esasları belirlenmişken, kanunun Ek 48 ve Ek 70. maddelerinde ise aylık bağlamaya esas tutarlar düzenlenmiştir.

Madde 89 – “Emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı bağlanan veyahut toptan ödeme yapılan; asker, sivil tüm iştirakçilere, her tam fiili hizmet yılı için, aylık bağlamaya esas tutarların bir aylığı emekli ikramiyesi olarak verilir.

Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler nazara alınmaz.” (30 fiili hizmet yılından fazla sürelerin dikkate alınmayacağı hususu Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edilmiştir.)

Ek Madde 48;

“a-Aylıklarını personel kanunlarına göre alan iştirakçilerin emeklilik keseneklerine; emekli keseneğine esas aylık derece ve kademelerinin gösterge rakamlarına almakta oldukları ek gösterge rakamları eklenmek suretiyle bulunacak rakamın her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonunda bulunacak tutar esas alınır.”

Ek Madde 70;

“Sandık iştirakçilerine ödenmekte olan;

a) Memuriyet taban aylığı ve kıdem aylığı tutarları ile,

b) Zam, tazminat ve ödenekler ile  benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en Yüksek Devlet memuru aylığı (ek gösterge dahil) brüt tutarının;

-Ek göstergesi 8,400 ve daha yüksek olanlarda %255’ine,

-Ek göstergesi 7.600 (dahil) – 8.400 (hariç) arasında olanlarda %2l5’ine,

-Ek göstergesi 6.400 (dahil) – 7.600 (hariç) arasında olanlarda %195’ine,

-Ek göstergesi 4.800 (dahil) – 6.400 (hariç) arasında olanlarda %165’ine,

-Ek göstergesi 3.600 (dahil) – 4.800 (hariç) arasında olanlarda %l45’ine,

-Ek göstergesi 2.200 (dahil) – 3.600 (hariç) arasında olanlarda %85’ine,

-Diğerlerinde %55’ine,”

Daha önce dört yıl hizmeti olan mühendis kadrosundaki bir memurun 7. derecenin 2. kademesinde bulunacağını söylemiştik. Aynı örnek üzerinden giderek 4 yıl 3 ay hizmeti olan bir Sözleşmeli Mühendisin iş sonu tazminatını hesaplayalım. Bunun için öncelikle emsali memurun emekli ikramiyesini bulmalıyız.

7. derecenin 2. kademesindeki memurun bir yıllık emekli ikramiyesi aşağıdaki şekilde hesaplanır.

• Aylık=> 720 X Memur maaş katsayısı (657 / 43. ve 5434 / 48. maddeleri)
• Ek Gösterge=> 950 X Memur maaş katsayısı (657-Ek gösterge cetveli ve 5434/48 md.)
• Kıdem=> 4 X 20 X Memur maaş katsayısı (375 KHK 1.madde ve 5434 Ek 70/a md.)
• Taban Aylık => 1000 X Taban aylık katsayısı ( 375 KHK 1/A ve 5434 Ek 70/a md.)
• Emekli Ek.=> 9500 X Taban aylık kat X 55/100 (5434 Ek 70/b md.)

2021 Temmuz Ayı Memur Maaş Katsayıları şu şekildedir:

• Aylık Katsayı: 0,179797
• Taban Aylık Kat: 2,814188
• Yan ödeme kat: 0,057019

Artık mühendis kadrosundaki bir memurun emekli ikramiyesini hesaplayabiliriz. Yukarıdaki veriler ışığında 7. derecenin 2. kademesindeki bir mühendisin emekli ikramiyesini hesaplayalım.

• Aylık=> 720 X 0,179797 = 129,45 TL
• Ek Gösterge => 950 X 0,179797 = 170,81 TL  (Ek Gösterge Tablosu İçin Tıklayın…)
• Kıdem => 4 X 20 X 0,179797 = 14,38 TL
• Taban Aylık => 1000 X 2,814188 = 2.814,19 TL
• En Yüksek = > 9500 * 0,179797* 55/100 = 939,44 TL

         Toplam= 4.068,27 TL

Hesapladığımız tutar 7. derecenin 2. kademesinde bulunan mühendis kadrosundaki bir memurun bir yıla karşılık olan emeklilik ikramiyesi tutarıdır. Burada şunu hatırlatmakta fayda var. Memurların emeklilik ikramiyesi fiili tam yıllar için ödenmekte, artan süreler emeki ikramiyesi hesabında dikkate alınmamaktadır. Örneğin 34 yıl 10 ay çalışan memura 34 yıl üzerinden emeklilik ikramiyesi ödenmekte 10 ay içinse herhangi bir ödeme yapılmamaktadır.

Fakat Sözleşmeli Personellere ödenen iş sonu tazminatında ise Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 7. maddedeki “Bir yıldan artan süreler için de, tam yıl için hesaplanan miktardan o süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır.” hükmüne istinaden artan sürelerde dikkate alınmalı ve bu süreler içinde emeklilik ikramiyesi ödenmelidir.

Emeklilik ikramiyesinden sadece damga vergisi kesilir. Gelir vergisi ve sigorta kesintisi yapılmaz. Ancak ilgili personelin icra borcu varsa yeter kısmın tamamı kesilecek kalan varsa ilgiliye ödenecektir.

4.068,27 X 4 yıl  =  16.273,08 TL

4.068,27 / 12 X 3 ay  =  1.017.07 TL

Kurumunda 4 yıl 3 ay sözleşmeli mühendis olarak çalışmış olan bir Sözleşmeli Personelin iş sonu tazminatı toplam 17.290,15 TL dir. Bu tutar brüt tutar olduğundan binde 7,59 Damga vergisi kesintisi de yapılacaktır. Damga vergisi kesintisinden sonra örneğimizdeki Sözleşmeli Personelin eline geçecek net tazminat 17.158,92 TL olacaktır.

Not: Bazı kurumlar iş sonu tazminatından Gelir Vergisi kesmektedirler. Bu tamamen yanlış bir uygulamadır. İş sonu tazminatının Gelir Vergisinden muaf olduğu 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 25. maddesi 7. bölüm b bendinde açıkça belirtilmekte olup bu maddeye istinaden çıkarılan 303 sayılı Gelir Vergisi Kanunu Genel Tebliğinin 12. maddesinde de açıkça tarif edilmektedir.

Bu yazımızda;

Sözleşmeli Memurlara ödenen iş sonu tazminatı nedir?

Hangi şartlarda Sözleşmeli Memurlara iş sonu tazminatı ödenir?

Sözleşmeli Memurlara ödenen iş sonu tazminatı nasıl hesaplanır? sorularına cevap verdik. Yazımın içeriğinde sıkça geçen Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslara aşağıdaki linke tıklayarak ulaşabilirsiniz. Ayrıca yazımızda önemli bir yer tutan esasların 7. maddesi de aşağıda yer almaktadır.

https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=21&MevzuatNo=715754&MevzuatTertip=5

İŞ SONU TAZMİNATI HESAPLAMA ROBOTU İÇİN TIKLAYINIZ…

SÖZLEŞMELİ PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA İLİŞKİN ESASLAR

Madde 7-

Kamu kurum ve kuruluşlarının yurt dışı teşkilatlarında sözleşmeli olarak çalıştırılan yabancı uyruklu personel ile haftalık çalışma saati süresi 40 (kırk) saatin altında bulunan personel hariç olmak üzere, kurumunda  fiilen, askerlik ve doğum dışında kesintisiz en az 2 hizmet yılını tamamlayanlardan;

a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince sürekli tam iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması,

b) Hizmetlerine gerek kalmadığı için sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi,

c) İlgilinin ek 6 ncı maddenin ikinci fıkrası uyarınca sözleşmeyi feshetmesi, (Ek 6. Madde İkinci Fıkra: Personel;  kendi isteği ile bir ay önceden haber vermek koşuluyla veya Ek 1 inci maddenin dördüncü fıkrasının (b) ve (c) bendi uyarınca sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir.

ç) İlgilinin işe alınma açısından gerekli olan niteliklerden herhangi birini sonradan kaybetmesi,

d) İlgilinin ölümü,

hallerinden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, görev yapmakta olduğu pozisyon unvanı itibariyle, Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri hizmet sınıfındaki aynı veya benzeri kadro unvanı esas alınarak hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personele 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçmemek üzere, kurumunda çalışılan her tam hizmet yılı için ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı aylık brüt ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de, tam yıl için hesaplanan miktardan o süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır.

Bu tazminatın ödenmesinde; daha önce iş sonu tazminatı, ikramiye ve kıdem tazminatı ile benzeri ödemelerde değerlendirilmiş süreler dikkate alınmaz. İş sonu tazminatı ödemesinde dikkate alınmış süreler kıdem tazminatı ile 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uyarınca ödenecek ikramiye hesabında değerlendirilmez. Ölüm halinde, yukarıdaki fıkra uyarınca hesaplanacak tutar, ölenin kanuni mirasçılarına ödenir.

Bu statüde çalışanların sözleşme koşullarına uymaması nedeniyle kurum tarafından, sözleşme esasları dışında herhangi bir nedenle çalışanlar tarafından, sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi hallerinde, iş sonu tazminatı ödenmez.

İş sonu tazminatı ödemelerinde emsal belirleme hususları ile uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.

Selim SALTAN

Hakaret İçerikli Paylaşımı Beğenmek Yada Paylaşmak Suç Sayılır Mı?

Memur Yıllık İzindeyken Rapor Alırsa İzin Hesabı Nasıl Yapılır?