Yıl içerisinde yedi günden fazla rapor alan memurların maaşlarında belli oranlarda kesinti yapılır. Peki kesinti miktarı nasıl hesaplanmaktadır? Kesintiye konu olan veya olmayan rapor türleri nelerdir? Örneklerle anlattık…(Okuma Süresi: 3 dk)
Memur maaşlarının en önemli kalemlerinden biri 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile uygulamaya koyulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın 2 sayılı cetvelinde düzenlenen Özel Hizmet Tazminatıdır. Yine aynı kararnamenin 1. Sayılı cetvelinde Zamlar, daha bilinen adıyla Yan Ödeme, puanları düzenlenmiştir. Yan Ödeme tutarı her ne kadar Özel Hizmet Tazminatıyla karşılaştırılamayacak kadar az olsa bile yine de Memurların önemli gelir kalemlerinden birisidir.
Bu arada Teknik Hizmetler Sınıfında beş yılını dolduran memurların yan ödeme puanlarında ne kadar artış olacağı ve bunun maaşlarına yansımasının ne olacağı hakkındaki yazımızı okumak için şuraya bakabilirsiniz. https://iscimemur.net/teknik-hizmetler-sinifinda-bes-yilini-dolduran-memurlarin-maasi-nekadar-artar/
Takdir edersiniz ki hastalık hali herkesin başına gelebilecek en doğal olaylardandır. Tüm çalışanlarda olduğu gibi Devlet Memurları da hastalık durumunda doktor raporu alarak işlerine bir süre ara verirler. Devlet Memurları, kural olarak, raporlu olduğu sürelerde maaşlarını tam alırlar. Fakat bu durumun bazı istisnaları da vardır. Milyonlarca çalışanın olduğu sistemde hakikaten hastalık nedeniyle rapor alanlar olacağı gibi bunun tam tersi olarak sık sık, keyfe keder rapor alanlar, almaya çalışanlarında olduğu sizlerin takdirindedir. Bu noktada kanun koyucu muhtemel suiistimalleri önlemek için, belirli hastalık durumları hariç olmak üzere, memurun sık sık rapor almasını önlemek adına Özel Hizmet ve Yan Ödeme tutarlarından belli oranda kesinti yapılmasına karar vermiştir. Uygulamadaki bu kesinti memurun rapor kesintisi olarak da bilinir.
Söz konusu bu kesinti Devlet Memurlarına Ödenecek Zamlar ve Tazminatlara İlişkin Karar’ın “Hastalık İzni” başlıklı 8. Maddesinde düzenlenmiştir. Madde metni aşağıdaki gibidir.
“Hastalık izni
MADDE 8 – (1) Sağlık kurulu raporu üzerine verilen hastalık izinleri ile kanser, verem, akıl hastalığı, şeker hastalığı ve açık kalp ameliyatı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığa yakalananların kullandığı hastalık izinleri ve hastalıkları sebebiyle resmi yataklı tedavi kurumlarında yatarak gördükleri tedavi süreleri hariç olmak üzere, bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının 7 günü aşması halinde, aşan günlere isabet eden zam ve tazminatlar %25 eksik ödenir.”
Hastalık raporlarında 7 günlük süre takvim yılı başı olan 01 Ocak’ta başlar, takvim yılı sonu olan 31 Aralık’ta biter.
Hayır. Alınan her rapordan kesinti yapılmaz. Daha doğrusu alınan her rapor bu madde de bahsedilen yedi günlük sürenin hesabında dikkate alınmaz. Bazı hastalıklar kanun koyucu tarafından kapsam dışında tutulmuştur.
Yukarıda sayılan hallerde ilgili memurun zam ve tazminatlarında herhangi bir kesinti yapılmaz. Fakat bu durumların haricinde alınan hastalık izin süreleri yedi günlük sürenin hesabında dikkate alınacak ve yedi günü aşan süreler için zam ve tazminatları %25 daha az ödenecektir.
Şimdi burada bahsedilen “…%25 daha eksik ödenir” ifadesini bir örnekle birlikte somutlaştıralım.
Örnek 1: 1. derecede Mühendis unvanı ile görev yapan Hasan Beyin ilk raporu 02.01.2021-06.01.2021 tarihlerini kapsayan 5 günlük bir rapordur. Müteakiben Hasan Bey 01.03.2021-10.03.2021 tarihleri arasında 10 günlük bir rapor daha almıştır. Şu durumda Hasan Beyin raporları toplamı 7 günden fazla olmuş yani 5 + 10 = 15 günü bulmuştur. Yani 15-7 = 8 hesabıyla yedi günü aşan rapor gün sayısı 8’dir. Hasan Beyin 15.03.2021 tarihinde alacağı maaşından ne kadar kesinti yapılacaktır.
Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın bir ve iki sayılı cetvellerinin ilgili bölümleri incelendiğinde Hasan Beyin Özel Hizmet Puanının 160, Yan Ödeme puanının ise 2200 olduğu görülebilir.
Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/05/20060505-1.htm
Özel Hizmet Tazminatı Tutarı 2021 yılı 1. Dönem katsayısı dikkate alınarak şu şekilde hesaplanır.
9500 X 0,165786 = 1.574,97 X % 160 = 2.519,95 TL
Bu tutarın bir günlüğe denk gelen karşılığı ise 2.519,95 / 30 =84,00 TL’dir.
Bir günlük tutarın %25’i ise 84,00 TL X %25 = 21 TL’dir.
Hasan Beyin yedi günü aşan rapor gün sayısı 8 olduğundan hareketle Özel Hizmet Tazminatı;
21 TL X 8 = 168,00 TL eksik ödenecektir. Yani Hasan Beye normalde her ay brüt olarak 2.519,95 TL Özel Hizmet Tazminatı ödenirken 15.03.2021 tarihinde alacağı maaşındaki Özel Hizmet Tazminatı 168,00 TL eksik, yani 2351,95 TL olarak ödenecektir.
Memurun Evlilik İzni Ne Kadar? Hangi Tarihten İtibaren Başlar?
Örnek 2: Hasan Bey aynı yılın mayıs ayında, 02.05.2021-11.05.2021 tarihlerini kapsayan 10 günlük bir rapor daha almıştır. Bu durumda Hasan Beyin Özel Hizmet Tazminatı ne kadar eksik ödenecektir?
Daha önce verilen örnekteki rapor tarihlerine bir kez daha bakacak olursak aynı yıl içerisinde alınan rapor gün sayısının Toplamda 15 gün olduğunu teyit edebiliriz. Yani yedi günlük süre aşılmıştır. O halde Hasan Beyin mayıs ayında almış olduğu 10 günlük son raporunun tamamı eksik ödenecek Özel Hizmet Tazminatı hesabında dikkate alınacaktır. 7 günlük süre düşüldüğünden rapor süresinin tamamı için hesaplama yapılacaktır.
Yani Hasan Beyin 15.05.2021 Tarihinde alacağı maaşındaki Özel Hizmet Tazminatı;
21,00 TL X 10 = 210,00 TL eksik ödenecektir.
Yalnız burada yılsonunu gözden kaçırmamak gerekir. Yani bir takvim yılı içerisinde kalmak kaydıyla bu kesintiler yapılmalıdır. Alınan raporun bir kısmı cari yıla bir kısmı da takip eden yıla giriyorsa burada rapor başlangıç tarihine bakılarak raporun tamamı cari yılın maaşından kesilmemelidir. Ne demek istediğimi başka bir örnekle anlatayım.
Örnek 3: Aynı Hasan Bey 2021 yılı aralık ayının son haftasında, Yani 28.12.2021-06.01.2022 tarihleri arasında 10 günlük bir rapor daha alırsa ne olcaktır?
Hasan Beyin aldığı 10 günlük raporun 4 günü 2021 yılına, 6 günü ise 2022 yılına girmektedir. Özel Hizmet ve Yan Ödeme tutarlarından yapılacak kesintide dikkate alınacak en önemli hususlardan birisinin takvim yılı olduğunu hatırlayalım.
“bir takvim yılı içinde kullanılan hastalık izin süreleri toplamının 7 günü aşması halinde…”
Buradan anlaşılacağı üzere Hasan Beyin 10 günlük raporunun 6 günü yeni takvim yılı içerisine girmektedir. Rapor tarihini takip eden maaş döneminde, yani 15.01.2022 tarihinde alacağı maaşında, Özel Hizmet Tazminatı ve Yan Ödeme Tutarlarından sadece 2021 yılında bulunan 4 günlük kısım için ve 2021 yılı katsayıları üzerinden kesinti yapılmalıdır. 2022 yılına sarkan 6 günlük rapor içinse herhangi bir kesinti yapılmayacaktır. Fakat Hasan Beyin 2022 yılında almış olduğu rapor toplamının 6 güne ulaştığı (bir önceki yıldan devrettiği) göz önünde bulundurularak takip eden raporlarında 7 günü aşan kısımlar için yukarıda verilen örneklerdeki hesaplamalar yapılacak ve kesintiler uygulanacaktır.
Yukarıda verdiğim örneklerde Özel Hizmet Tazminatı Tutarından yapılacak kesintinin nasıl hesaplanacağını anlattım. Şimdide Yan Ödeme tutarından yapılacak kesintinin nasıl hesaplanacağına kısaca değinelim.
Hesaplama şekli aynıdır. Yine Hasan Bey örneği üzerinden gidecek olursak;
(2021 yılı 1. Dönem Yan Ödeme Katsayısı 0,052576’dır)
2200 X 0,052576 = 115,67 TL Hasan beyin normal şartlarda alacağı Yan Ödeme tutarıdır.
Bu tutarın bir günlük karşılığı ise 115,67 / 30 = 3,85 TL’dir.
Bir gün için eksik ödenecek Yan Ödeme tutarı 3,85 TL X %25 = 0,96 TL’dir.
Örnek 1 de görüleceği üzere Hasan Beyin 7 günü aşan rapor gün sayısı 8’dir. Bu durumda normalde 15.03.2021 tarihli maaşındaki Yan Ödeme tutarı 115,67 TL olması gerekirken 0,97 X 8 = 7,11 TL eksik olarak, yani 108,56 TL ödenecektir.
Sağlıklı ve mutlu günler dilerim…
Selim SALTAN