Çalışanlar sigorta girişlerinin yapılıp yapılmadığını nasıl öğrenebilir?

• Facebook
• Instagram
• Twitter

Çalışanlar sigorta girişlerinin yapılıp yapılmadığını nasıl öğrenebilir? Sosyal Güvenlik Kurumuna sıkça sorulan sorulardan bir tanesi de hiç kuşkusuz ki “Sigorta girişimin yapılıp yapılmadığını nasıl öğrenebilirim?” veya “Primlerimin ödenip ödenmediğini nereden öğrenebilirim?” sorularıdır. Yazımızda bu sorulara Sosyal Güvenlik Kurumu kaynaklarınca verilen cevapları ve sorularla bağlantılı olan bir kaç hususa ilişkin açıklamaları ele aldık…

Sosyal güvenlik neden önemli?

Sosyal güvenlik; herhangi bir sosyal risk yüzünden geliri veya kazancı azalmış kişilerin, başkalarının yardımına gerek kalmaksızın, yaşama ve geçinme ihtiyaçlarını karşılayan bir sistemler bütünüdür. Bu kapsamda sosyal güvenlik, vatandaşlara hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi, asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişileri mesleki, fizyolojik, sosyo-ekonomik risklere karşı korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan bir sistemdir. Bu sistem devlet tarafından kurulur ve yönetilir.

Başka bir deyişle sosyal güvenlik, toplumun zor durumda olan bireylerine yardım edilmesini daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına veya yardımına bırakmayarak, toplumsal dayanışmayı kurumsal ve düzenli işler hale getirmekte ve devlette bu sistemi tüm ülke vatandaşlarına bir hak olarak sunmaktadır. Bu itibarla sosyal güvenlik her bir birey için azami ölçüde önem taşımaktadır.

Ülkemizde sosyal güvenlik anayasal bir hak olarak Anayasa’nın 60’ıncı maddesinde yer alan  “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” hükmü ile güvence altına alınmıştır.

Kayıt dışı/sigortasız çalışan kişiler hangi haklardan mahrum kalırım?

Sigortasız çalışan kişiler, çalışanlara sağlanan birçok yasal haktan yararlanamazlar. Örneğin:

• Kayıt dışı yani sigortasız çalışanların, çalıştıkları günler emeklilik için geçerli sayılmaz.
• Kayıt dışı çalışanlar, herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma geldiklerinde malullük aylığından yararlanamazlar.
• Geride kalan aile bireyleri ölüm aylığı hakkından yararlanamazlar.
• Genel sağlık sigortası primlerini kendileri ödemek zorunda kalabilirler.
• İş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığına yakalanmaları halinde ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinden (rapor ücreti) veya sürekli iş göremezlik gelirinden yararlanamazlar.
• İşsiz kalmaları halinde işsizlik sigortasından faydalanamazlar.
• İşten ayrılmaları halinde ihbar ve kıdem tazminatından yoksun kalırlar.
• Yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan faydalanamazlar.

Kayıt dışı/sigortasız çalıştırıldığınızı nasıl öğrenebilirsiniz?

Çalışanlar sigorta girişlerinin yapılıp yapılmadığını nasıl öğrenebilir?

Çalışanların, sigorta primlerinin işverenler tarafından bildirilip bildirilmediğini öğrenebilecekleri birçok yol bulunmaktadır.

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İletişim Merkezi “ALO 170” i 7 gün 24 saat arayabilirler.
• Çalışanlar hizmetlerinin bildirilip bildirilmediğini www.turkiye.gov.tr adresinde yer alan Sosyal Güvenlik Kurumu hizmetlerinden “4A Hizmet Dökümü” bölümünden görebilirler.
• Çalışanlar kendilerine en yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak kayıt dışı çalıştırılıp çalıştırılmadıklarını öğrenebilirler.

Kayıt dışı yani sigortasız çalıştırılmam durumunda ne yapabilirim?

Çalışanlar, ihbar ve şikâyetlerini Sosyal Güvenlik Kurumu’na çeşitli yollarla iletebilirler:

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İletişim Merkezi “ALO 170” i arayabilirler.
• Kendilerine yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezine şikâyetlerini iletebilirler.
• Yine her türlü istek, şikâyet, ihbar, görüş ve önerilerini CİMER yani Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi üzerinden yapabilirler.

Bu yollarla yapılan ihbar kaydı esnasında kimlik bilgilerinin alınması gerekmektedir ve bu bilgiler işverenler veya üçüncü kişilerle kesinlikle paylaşılmaz.

Şikâyetleriniz işleme alındıktan sonra Sosyal Güvenlik Kurumu Denetim Elemanları tarafından gerekli denetim ve incelemeler kısa sürede yapılır.

Kayıt dışı/sigortasız işçi çalıştıran işverenler hangi haklardan mahrum kalırlar?

Kayıt dışı işçi çalıştıran işveren de çeşitli yaptırımlarla karşılaşır:

• İşyerinde yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı mesuliyet doğar. Ciddi anlamda idari ve adli yaptırımlarla karşılaşabilir.
• Haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar.
• Devlet ve özel sektör tarafından sağlanan mali teşvikler ile hibeler, krediler ve vergi avantajlarından faydalanamaz.
• Kayıt dışı çalışmanın tespiti halinde yüklü miktarda idari para cezaları ile karşılaşır.

Kayıt dışı işçi çalıştırmanın cezası nedir?