Ek gösterge kazanılmış hak aylık derecesine göre mi kadro derecesine göre mi belirlenir?

Ek gösterge kazanılmış hak aylık derecesine göre mi kadro derecesine göre mi belirlenir?

Memurların hizmet şartları, nitelikleri, atanma ve yetiştirilme koşulları, ilerleme ve yükselme durumları, aylıkları, ödenekleri ve diğer özlük işleri 657 sayılı Devlet Memuru Kanunu ile belirlenmiştir.

Bu kapsamda maaş unsurları içerisinde yer alan ek gösterge aylığı da memurun kazanç kalemlerinden bir tanesidir.

Bu yazımızda ek göstergenin hangi durumlarda ve hangi şartların gerçekleşmesi halinde kazanılacağına dair değerlendirmelerde bulunacağız.

Daha net ifadeyle, ek gösterge kazanılmış hak aylık derecesine göre mi kadro derecesine göre mi belirlenir?

Ek Gösterge:

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Göstergeler başlıklı 43 üncü maddesinde;

“B) (Değişik bend: 09.04.1990 – 418 S.KHK/Madde 2) (İptal: Anayasa Mahkemesi 05/02/1992 tarih ve E.1990/22, K.1992/6)(Yeniden düzenleme: 18.05.1994 – 527 S.KHK/Madde 2) Ek Gösterge: Bu Kanuna tabi kurumların kadrolarında bulunan personelin aylıkları; hizmet sınıfları, görev türleri ve aylık alınan dereceler dikkate alınarak bu kanuna ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilen ek gösterge rakamlarının eklenmesi suretiyle hesaplanır. II sayılı cetvelde yer alan unvanlarda değişiklik yapmaya ve yeni unvanlar ilave etmeye Cumhurbaşkanı yetkilidir.

Bu ek göstergeler, ilgililerin belirtilen sınıf ve görevlerde bulundukları sürece ödemelere esas alınıp, terfi bakımından kazanılmış hak sayılmaz. Kurumların 1,2,3 ve 4 üncü dereceli kadrolarına atananlara uygulanacak ek göstergeler, ilgililerin daha önce bulunmuş oldukları kariyerleri ile ilgili sınıf veya ekli I sayılı Cetvelin Genel İdare Hizmetleri Sınıfı (g) bölümünde belirtilen görevlerde kazanılmış hak aylık derecelerine göre alabilecekleri ek göstergelerden düşük olamaz…”

Hükümleri yer almaktadır.

Kanun maddesinden de anlaşılacağı üzere ek gösterge 657 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık alınan derecelere göre belirlenmekte, dolayısıyla ek göstergenin hak edilmesinde (68/B atamaları hariç) kazanılmış hak aylığının dikkate alınacağı açık bir şekilde belirtilmektedir.

Örnek

7433 sayılı Kanun ile memur kadrolarına geçirilen bir mühendisin gerek özel sektör gerekse kamu kurum ve kuruluşlarında hizmetinin bulunmadığı ayrıca askerliğini de yapmadığını varsaydığımızda bu kişinin memuriyete başlama derece ve kademesi 8. Derecenin 1. Kademesi olacaktır.

Bununla birlikte mühendis kadrosunun en alt ve en üst kadro derecesi BELEDİYE VE BAĞLI KURULUŞLARI İLE MAHALLİ İDARE BİRLİKLERİ MEMUR KADRO KÜTÜĞÜNDE (EK 4) 8 ve 1 olmak üzere tespit edilmiştir.

En alt kadro derecesi 8, en üst kadro derecesi 1’dir.

Ayrıca 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 45 inci maddesindeki;

“…Öğrenim durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bu dereceler karşılık gösterilerek, kendi derecesi ile aynı sınıftan memur atanması mümkündür…”

Hükme istinaden örneğe konu memurun kadro derecesi meclis dolu kadro derece değişikliği ile 5. Dereceli kadro olarak belirlenmiştir.

Bu durumda örneğe konu memurun ek gösterge aylığı kadro derecesi üzerinden mi yoka kazanılmış hak aylık derecesi üzerinde mi tespit edilecektir?

Örneğe konu mühendisin kadro derecesi 5,

Kazanılmış hak aylık derecesi 8. Derecenin 1. Kademesidir.

Bu durumda gösterge aylığı 660 gösterge rakamı üzerinden,

Ek Gösterge Aylığı ise kazanılmış hak aylığı olan 8. Derecenin 1. Kademesi dikkate alınarak 1450 gösterge oranı üzerinden,

Ödenecektir.

Sonuç olarak memurların ek gösterge oranı kazanılmış hak aylık derecesi üzerinden tespit edilecektir. Zira 657 sayılı Kanunun 43/B maddesinde aylık alınan dereceler dikkate alınarak denilmektedir. Aylık alınan dereceler ise 657 sayılı Kanunun 43/A maddesinde yer alan tabloda gösterilmiştir.

Ayrıca konumuzla ilgili Danıştay kararı ile İçişleri Bakanlığı görüş yazısı aşağıda sunulmuştur. Her iki kaynakta da ek gösterge oranının kazanılmış hak aylık derecesi üzerinden tespit edilmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır.

Danıştay 12. Dairesi tarafından 18.10.2021 tarihli verilen bir kararda;

“TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacılar tarafından, vefat eden …………. 6. dereceli kadroda çalışmış olduğu halde, bu kadroya karşılık gelen 1100 ek gösterge üzerinden ……… aylığı bağlanmadığı, aylık alınan derece yerine kazanılmış hak aylık derecesine göre ek göstergenin belirlenmesi gerektiği, bu kapsamda kazanılmış hak aylık derecesi tespit edilerek bir karar verilmesi gerekirken, Mahkemece eksik incelemeye dayalı olarak hüküm kurulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: 657 sayılı Kanun hükümlerine göre aylık alınan derecelere göre ek göstergenin belirlendiği, davacıların ………….. vefat tarihi itibarıyla 7. derecenin 3. kademesinden ve 900 ek gösterge üzerinden aylık aldığı, bu nedenle 6. dereceli kadro için öngörülen ek göstergeden yararlandırılmalarının mümkün bulunmadığı belirtilerek, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; Davacıların temyiz istemlerinin reddine, Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararının ONANMASINA,

…

18/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.”

Şeklinde hüküm kurulmuştur.

İÇİŞLERİ BAKANLIĞI GÖRÜŞ YAZISI

Bilindiği gibi 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 45 inci maddesinde; 5 inci ve daha aşağı derecelerdeki kadrolara, derece yükselmesi için gerekli nitelikleri haiz memur bulunmaması hallerinde, 36 ncı maddede belirtilen öğrenim durumları itibariyle tespit olunan yükselinebilecek dereceyi aşmamak ve karşılık gösterilecek kadro derecesi kazanılmış hak aylık derecelerinin üç üst derecesinden fazla olmamak kaydıyla, bu dereceler karşılık gösterilerek, kendi derecesi ile aynı sınıftan memur atanması mümkündür.

Bu gibiler, işgal ettikleri kadroda kazanılmış derece ve kademelerinin aylığını almaya devam ederler ve kazanılmış aylıklarındaki kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi genel esaslara göre yapılır. Karşılık gösterilen kadrolar, ilgililer için kazanılmış hak teşkil etmez” denilmektedir.

Ayrıca, aynı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendinde; derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, daha aşağıdaki derecelerden sınıfların 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına atama yapılabileceği, “b” alt fıkrasında 10 yılı dolduran 1 ve 2 inci derece, “c” alt fıkrasında ise 8 yılı dolduranların 3 ve 4 üncü derece kadrolara atanabilecekleri, bu hükümlere göre atananların atandıkları kadroların aylık, Ek gösterge ve diğer haklarından faydalandırılacakları kabul edilmiştir.

Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; Bakanlığımız ihtiyaçlarına istinaden il ve ilçeler arasındaki kadro değişiklikleri (tenkis-dağıtım) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 45 nci maddesi ile 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümleri uyarınca gerçekleştirilmekte, yapılan kadro değişikliğinden sonra durumları 657 sayılı Kanunun 68/B bendinin b ve c fıkraları kapsamında olanlara, Bakanlık onayı yada Müşterek Kararname ile 1, 2, 3 ve 4 üncü derece kadro tahsis edilmektedir.

Bakanlık onayı veya Müşterek Kararname ile kadro tahsis edilenler, kadronun kendilerine tahsis edildiği tarihten itibaren her türlü mali haklarından faydalanması gerekmekte ancak, bahsi geçen 45 nci madde ve 190 sayılı KHK hükmü gereğince değiştirilen kadrolar ilgililer için kazanılmış hak sayılmayacağından, bu gibilere işgal ettikleri kadrolardan değil kendi kazanılmış hak aylık derece ve kademeleri üzerinden aylık ödenmesi gerekmektedir.

Buna göre, hak etmediği halde üst derecelerden aylık alanlara fazla ödemelerin kişi borcuna alınacağı da gözetilerek anlaşmazlıklara meydan verilmemesi açısından, aylık ödemelerde yukarıda açıklanan hususlarda gerekli titizliğin gösterilmesini ve uygulamanın bu yönde yapılmasını rica ederim.

Takdir okuyucunundur…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın