Engellilik indirimi geriye dönük uygulanabilir mi?

Yayınlama: 24.06.2022

A⁺

A^-

Engellilik İndirimi Geriye Dönük Uygulanabilir Mi?

Bu yazımızda 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 31 inci maddesinde yer alan engellilik indiriminin mevzuat ve gelir idaresi başkanlığının uygulamaları göz önüne alınarak geçmişe dönük uygulanıp uygulanmayacağı hususunu ele alacağız.

Ülkemizin gelişimi için bu topraklarda yaşayan tüm paydaşların gereksinimleri adına bir takım düzenlemeler hayata geçirilmekte bu doğrultuda da toplumun ayrılmaz bir parçası olan engelli bireylerin yaşam kalitesinin arttırılması ve hayatın her alanına katılmalarının sağlanması için gerek sosyal gerekse maddi anlamda bir takım düzenlemeler yapılmaktadır. Bu düzenlemelerden bir tanesi de engellilik indirimidir.

Engellilik indirimi için başvuru şartları ve izlenecek yollar hakkında gerek sosyal medya gerekse bazı mevzuat sitelerinde yeterince bilgi yer almaktadır. Bu sebeple bizim konumuz gelir idaresi başkanlığı tarafından başvuranın engellilik indiriminden faydalanması gerektiğine dair yazının kurumlara ulaşmasına müteakip gerek kurumlar gerekse çalışanların hangi yolu izlemesi gerektiği olacaktır.

Usulüne uygun olarak alınan sağlık raporuna istinaden (oran en az %40 olmalı) çalışanlar engellilik indiriminden faydalanabilmek için vergi dairelerine veya defterdarlıklara başvurmaktadır.

Bilindiği üzere vergi dairesi başkanlıkları veya defterdarlıklarca yapılan sevk işlemleri sonrası yetkili sağlık kuruluşları tarafından düzenlenen ve vergi dairesi başkanlığına veya defterdarlığa gönderilen raporlarda rapor başvuru tarihinden itibaren engellilik indiriminden faydalanılacağı belirtilmektedir.

Fakat bu indirimin yapılabilmesi için işverenlerce muhtasar prim ve hizmet belgeleri içerisinde geçmişe doğru düzeltme işlemlerinin yapılması gerekmesi nedeniyle çalışanların bu indirimden geçmişe dönük faydalandırılması bazen mümkün olmamaktadır.

Engelli çalışanların bu konuda mağdur olmaması, yani engellilik indiriminden rapor başvuru tarihine kadar geriye dönük yararlanabilmeleri için bazı destekleyici belgelerle çalıştıkları kurumun bağlı bulunduğu vergi dairesi müdürlüklerine müracaat edilmesi gerekmektedir. Bu müracaat engelli çalışan tarafından yapılabileceği gibi çalışanın kurumu tarafından da yapılabilir. Müracaat sonrasında, engelli çalışanın geriye dönük engellilik indiriminden kaynaklı hakları, çalışılan kurumun bağlı olduğu vergi dairelerince kişiye verecektir.

Engellilik İndirimi İle İlgili Örnekler ve Çözümleri:

Örnek 1:

B belediyesinde memur olarak çalışan Murat Bey bakmakla yükümlü olduğu çocuğu için yetkili hastaneden sağlık kurulu raporu alarak çocuğunun % 90 oranında engelli olduğunu belgelendirmiş ve aldığı sağlık kurulu raporuyla, 193 sayılı gelir vergisi kanununun 31 inci maddesinde belirtilen engellilik indiriminden faydalanmak için, 10.03.2022 tarihinde ……. Vergi Dairesine başvuru yapmıştır.

… Vergi Dairesi tarafından yapılan sevk işlemine istinaden yetkili sağlık kuruluşlarınca düzenlenen ve 19.06.2022 tarihinde vergi dairesi başkanlığına ve B belediyesine gönderilen raporda, başvurucunun 1.Dereceli engelliler için kararlaştırılan 2.000 TL (2022 yılı için) tutarındaki engellilik indiriminden rapor başvuru tarihi olan 10.03.2022 tarihinden itibaren faydalanılacağı belirtilmiştir.

Her ne kadar evrakta 10.03.2022 tarihinden itibaren denilse de bu tarih ile evrakın kuruma geldiği 19.06.2022 tarihine kadar olan ve aşağıda dönemleri belirtilen maaşlar Murat Beye halihazırda ödenmiştir.

15.02.2022-14.03.2022 dönemini kapsayan Şubat Ayı

15.03.2022-14.04.2022 dönemini kapsayan Mart Ayı

15.04.2022-14.05.2022 dönemini kapsayan Nisan Ayı

15.05.2022 14.06.2022 dönemini kapsayan Mayıs Ayı

15.06.2022-14.07.2022 dönemini kapsayan Haziran Ayı Maaşları

Bu durumda geriye dönük engellilik indirimi nasıl uygulanır?

Çözüm 1:

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 4842 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki 31 inci maddesinde yer alan düzenleme doğrultusunda çıkarılan 203 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin “Yeniden Tespit Edilen Özel ve Sakatlık İndirimi Tutarlarının Uygulanmasındaki Esaslar” başlıklı birinci bölümün ikinci paragrafında;

“İndirimlerin uygulanmasında esas prensip, ücretin ödeme dönemidir. Ücret günlük dönemler itibariyle ödenmekte ise indirimlerin günlük tutarları ile, ücret aylık dönemler itibariyle ödenmekte ise, indirimlerin aylık tutarları ile (kıst bir döneme inhisar etse dahi) uygulanması gerekmektedir.” açıklamasına yer verilmiştir. Özelge için tıklayın…

Bilindiği üzere memurların maaşları aylık olarak ödendiğinden bu indirim de Murat Beyin aylık engellilik indirimi tutarları toplamı üzerinden hesaplanacaktır.

Bu kapsamda;

Murat Bey öncelikle çalışmış olduğu belediyeden bu dönemlere ait onaylı maaş bordroları alacaktır. Yine bu dönemlere ait 1.dereceli engelliler için verilen 2.000 TL tutarındaki vergi indirimi B Belediyesi tarafından hesaplanarak Murat beye verilecektir. (193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 31 İnci Maddesi Gereği Maaş Ödemesinden Engellilik İndirimi Gelir Vergisi İade Cetveli (Memur İçin) Tıklayın)

Murat Bey geçmişe dönük engellilik indiriminden yararlanmak için çalıştığı kurumun bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğüne bir dilekçe ile başvurmalıdır. (Geriye Dönük Engellilik İndiriminde Yararlanma Dilekçe Örneği İçin Tıklayın)

Dilekçesinin ekinde ise yukarıda bahsi geçen belgelerin olması gerekir. Bu şekilde yapılan başvuruya istinaden de, ilgili vergi dairesi müdürlüğü, engelli çalışanı geçmişe dönük engellilik indiriminden yararlandıracaktır.

Örnek 2:

B Belediyesinde işçi (daimi/şirket) olarak çalışan Murat Bey bakmakla yükümlü olduğu çocuğu için yetkili hastaneden sağlık kurulu raporu alarak çocuğunun % 90 oranında engelli olduğunu belgelendirmiş ve aldığı sağlık kurulu raporuyla, 193 sayılı gelir vergisi kanununun 31 maddesinde belirtilen engellilik indiriminden faydalanmak için, 10.03.2022 tarihinde … Vergi Dairesine başvuru yapmıştır.

… Vergi Dairesi tarafından yapılan sevk işlemine istinaden yetkili sağlık kuruluşlarınca düzenlenen ve 19.06.2022 tarihinde vergi dairesi başkanlığına ve B Belediyesine gönderilen raporda, başvurucunun 1.dereceli engelliler için kararlaştırılan 2.000 TL (2022 yılı için) tutarındaki engellilik indiriminden rapor başvuru tarihi olan 10.03.2022 tarihinden itibaren faydalanılacağı belirtilmiştir.

Her ne kadar evrakta 10.03.2022 tarihinden itibaren dense de bu tarih ile evrakın kuruma geldiği 19.06.2022 tarihine kadar olan ve aşağıda tarihleri belirtilen dönemler çalıştıktan sonra Murat Beye ödenmiştir.

15.02.2022-14.03.2022 dönemini kapsayan Şubat Ayı

15.03.2022-14.04.2022 dönemini kapsayan Mart Ayı

15.04.2022-14.05.2022 dönemini kapsayan Nisan Ayı

15.05.2022 14.06.2022 dönemini kapsayan Mayıs Ayı Maaşları

Bu durumda geriye dönük engellilik indirimi nasıl uygulanacaktır.

Çözüm 2 :

İşçiler çoğunlukla maaşlarını günlük ücret üzerinden almaktadır. Kıst aylarda ise (2022 Şubat ve 2022 Haziran) bu indirim şu şekilde hesaplanır.

Kıst ay faydalanılacak engellilik indirim tutarının hesaplanması= Engellilik indirim tutarı / 30 x Kıst ay faydalanılacak gün sayısı = Kıst Aylara Esas Engellilik İndirim Tutarı şeklinde bulunacaktır.

Bu kapsamda;

Sonuç ve Değerlendirme:

Engellilik İndirimi Geçmişe Dönük Uygulanabilir Mi?

-Geçmişe dönük engellilik indirimi yukarıda belirtilen belgelerin ibrazı ile vergi daireleri tarafından yapılabilecektir.

-Ücret aylık şeklinde ödeniyorsa indirimler aylık tutarların (kıst bir döneme inhisar etse dahi) tamamına uygulanacaktır. (Memur Sözleşmeli vb.)

– Ücret günlük dönemler itibariyle ödenmekteyse indirimlerin günlük tutarları dikkate alınacaktır.(İşçiler vb.)

-Belediyelerce hesaplama yapılması esnasında içinde bulunulan yıl için geçerli gelir vergisi oranları ve ilgili ay için uygulanan gelir vergisi matrahından indirilen giderler ve asgari ücret destek tutarından sona geriye kalan ilgili ay gelir vergisi matrahı ve buna bağlı olarak kesilen gelir vergisi kesintileri dikkate alınarak işlem yapılması gerekmektedir.

-Belediyelerin muhtasar aylık ve prim belgelerini düzeltmesine gerek kalmaksızın vergi daireleri zaman aşımı hükümlerini de göz önüne alarak yersiz tahsil edilen vergiler kapsamında gerekli iade işlemlerini yapacaktır.

-Bu ödemelerin yapılması esnasında Vergi Daireleri tarafından Muhtasar Aylık Prim Ve Hizmet Belgelerinde düzeltme işlemi yapılması halinde beyanlar B belediyesi tarafından alınarak daha önce verilen beyanname ekine düzeltme sebepleri belirtilerek arşivlenmelidir.

Bu yazımızda engellilik indirimi konusunu işleyerek meslektaşlarımıza faydalı olmayı amaçlamaya çalıştık.

Son olarak…

Kaleme aldığımız yazılarımızı paylaşma imkânı bulduğumuz www.iscimemur.net sitesi sayesinde siteyi takip eden bazen yorumları bazen destekleri ile bizlere yalnız bırakmayan birçok meslektaşımız ile tanışma fırsatı yakaladık. Abi diye hitap ettiğim değerli büyüğümün kalbinden gelen cümleler ile yazımı sonlandırmak istiyorum. Sağlıcakla Kalın…

…

Bazıları tarafından yapılan, “sakat” mı diyelim, “özürlü” mü diyelim, “engelli” mi diyelim “özel ” mi diyelim tartışmaları ve polemikli yazıları görmediğimiz, farkında olmadan engelli bireyleri ötekileştirmediğimiz,

Türkiye nüfusunun %12,29’unu kayıtlı engelli olduğunu, 9 milyonun üzerinde engelli, aileleri ile birlikte 30 milyon civarında vatandaşımızın bulunduğunu unutmadan,

Engellileri ve ailelerinin, üzmeden, sözde kalmayıp artık uygulama da hayata geçirildiği, Engellilerin iş hayatına katılımı konusunda kamuda % 4, özel sektörde % 3 olan zorunlu engelli kontenjanlarının doldurulduğu, yaşam kalitesi standartlarının yükseldiği bir Türkiye olsun.

“Kolaylaştırınız! Zorlaştırmayınız! Müjdeleyiniz, nefret ettirmeyiniz!” (Buhari)

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi/Kütahya

MAAŞ HESAPLAMA PROGRAMLARIMIZ

⇒ Memur Maaşı Hesaplama Programımız için Tıklayın

⇒ Sözleşmeli Personel Maaşı Hesaplama Programımız İçin Tıklayın

HERKES İÇİN DENEME SINAVLARI

⇒ Deneme Sınavlarına Katılmak İçin Tıklayın

⇒ iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın