Gelir ve Damga Vergisi İstisnası Memur Maaşlarına Ne Kadar Yansıyacak?

Gelir ve damga vergisi istisnası nedir? 7349 sayılı kanun ile neler geldi? Gelir ve damga vergisi istisnası memur maaşlarına ne kadar yansıyacak?

Gelir ve Damga Vergisi İstisnası Memur Maaşlarına Ne Kadar Yansıyacak?

25 Aralık 2021 tarihli Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 7349 sayılı Kanunun 2. Maddesi ile artık memur, sözleşmeli ve işçi personellerin ücretlerindeki gelir vergisi matrahlarından net asgari ücret tutarı kadar (5004, 00 TL brüt asgari ücretten SGK ve işsizlik primi kesintisi olarak 750,60 TL indirildikten sonra kalan tutar olan 4253,40 TL indirim yapılacaktır) kısım indirildikten sonra kalan kısım vergilendirilecektir. Bu matrahtan indirim konusu az veya çok tüm çalışanlar için, özellikle de tüm kazançları gelir vergisine tabi olan işçi personeller için, bir kazanım olduğu açıktır. Memurlar açısından bakacak olursak bu değişikliğin elbette ki farklı kurumlarda görev yapan memurlara için farklı tutarlarda yansıması olacaktır. Zira sosyal denge, ders ücreti, döner sermaye gibi farklı kurumların birbirinden farklı ödemeleri bulunabilmektedir.

Net ücret üzerinden ödeme yapılan sözleşmeli memurların ise hiçbir kazanımı olmayacak aksine asgari geçim indiriminin aynı kanunun 3. Maddesinde düzenlenen “32. Maddesi yürürlükten kaldırılmıştır” hükmüne istinaden kaldırılması nedeni ile AGİ tutarı kadar eksileri oluşacaktır.

Naçizane yazılarımızı takip eden kıymetli okurlarım bilir ki ben ele aldığım konuyu örneklerle birlikte somutlaştırarak anlatmayı severim. Bu anlatım esnasında çeşitli formüllerde paylaştığım için okurlarım bir süre sonra kendileri de hesaplama yapabilmektedirler. Bu seferde aynı yöntem ile ilerleyip bu değişikliğin ne getirdiği veya ne götürdüğünü örnek üzerinden sizlerle paylaşacağım.

Sosyal denge alan bir çocuğu bulunan ve eşi çalışan 1. Derece 4. Kademedeki bir şube müdürü maaşı üzerinden konuyu ele alalım.

Örnekteki müdürümüzün 2021 Aralık ayında Gelir Vergisi matrahı 4508,00 TL olsun. 2022 Ocak ayında tahminen %20 oranında zam geldiği kabulü ile yeni yıldaki gelir vergisi matrahının ortalama 5.500,00 TL olduğunu varsayalım.

O halde uygulanacak vergi istisnası aşağıdaki tabloda yer aldığı gibi olacaktır.

Örnek hesaplama ve tablodan da anlaşıldığı üzere vergi indirimi her ay için 638,01 TL olarak yapılmayacaktır. Yapılmama nedeni ise 7349 sayılı Gelir Vergisi İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 2. maddesindeki parantez içi hükme istinaden olup söz konusu kısım şu şekildedir.

“İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz.”

Eğer asgari ücretten alınan vergiye istisna getirilmemiş olsaydı asgari ücretlilerden kesilecek vergi tutarı yine tablo üzerindeki 5. sütunda (Asgari Ücretin İlgili Aydaki Vergi İstisnası) görülmektedir. Fakat vergi muafiyeti düzenlemesi ile birlikte asgari ücretlilerden ilgili aylarda kesilmesi gereken vergi tutarı kadar gelir vergisi indirimi yapılmıştır. Ayrıca matrahlar toplanırken istisnasız tutarların dikkate alınacak olması nedeniyle de vergi matrahları istisna uygulanmamış haliyle toplanmıştır. O sebeple  haziran ayındaki 5.500,00 TL’lik gelir vergisi matrahının 1.000,00 TL’si %20’lik vergi dilimi 4.500,00 TL’si ise %15’lik vergi dilimi üzerinden hesaplanmıştır.

Temmuz ayı maaş zammı da dikkate alındığında ebetteki memurun maaşındaki artışa bağlı olarak vergi matrahı da artacaktır fakat biz tahmini olarak 5.500,00 TL üzerinden hesaplamaya devam edelim. Gelir vergisi matrahları toplamı 5.500 X 12 ay = 66.000 TL olarak oluşacağından örneğimizdeki memur %27’lik vergi dilimine girmeyecektir.

3600 Düzenlemesinin Emekli Maaşına Etkisi

Netice itibarı ile örnekteki memurdan 2022 yılı için toplam 2.991,84 TL gelir vergisi kesilecektir.

Şimdi gelelim AGİ’nin kalkmasıyla örnekteki memurumuzun maaşının nasıl etkileneceği hususuna…

Bunu daha iyi tahlil edebilmemiz için öncelikle değişikliğin yapılmadığı eski sistemde vergi ve AGİ hesaplaması yaparak karşılaştırma yapmalıyız.

Eğer vergi istisnası olmasaydı örnekteki memurumuzun ödeyeceği gelir vergisi şu şekilde hesaplanacaktı;

2022 yılı matrahı 66.000,00 TL olduğundan hareketle;

32.000 X 015 = 4.800,00 TL

66.000,00 -32.000,00 =34.000,00 X 0,20 = 6.800,00 TL olmak üzere 2022 yılında örnekteki memurumuzdan toplamda 11.600,00 TL gelir vergisi kesilecekti.

AGİ kalkmasaydı tutarı ne kadar olacaktı?

Memurumuzun eşi çalışıyor ve bir çocuğu olduğundan AGİ oranı 57,5’dur.

Yani memurumuza;

5004,00 X 0,15 = 750,60 X 57,5 (bir çocuk) = 431,60 TL hesabıyla yıllık toplamda 5.179,14 TL vergi iadesi (AGİ) yapılacaktı.

Bu hesabın anlamı şudur; eğer eski sisteme devam edilseydi örnekteki memurumuzdan 11.600,00 – 5.179,14 = 6.420,00 TL gelir vergisi kesilecekti. 

Yeni düzenleme (vergi muafiyeti) ile birlikteyse örnekteki memurumuzdan 2.991,84 TL gelir vergisi kesintisi yapılacaktır.

Yani söz konusu memurumuz 2022 yılında yıllık 6.420,00 –2.991,84= 3.428,16 TL daha az gelir vergisi ödeyecektir.

Bu tutarın memurumuza aylık yansıması ise 3,428,16/12 hesabıyla  285,69 TL’dir.

Peki aynı örnekten hareketle eşi çalışmayan ve 3 çocuğu bulunan memurun ne kadar kazanımı olacağını ele alırsak nasıl bir sonuçla karşılaşırız?

Söz konusu memurun AGİ oranı 85 puan olup aylık alacağı AGİ tutarı ise 5004,00 X 15 X 0,85 hesabıyla 638,01 TL’dir. Bu tutar üzerinden yıllık vergi iadesini (AGİ) hesaplayacak olursak 638,01 X 12 = 7656,12 TL olduğunu görebiliriz.

Yukarıdaki örnekten hareketle; ilgili memurdan 11.600,00 TL gelir vergisi kesilecekken bunun 7656,12 TL’si vergi iadesi (AGİ) sonucu memurumuzda kalacak ve dolayısıyla memurumuz toplamda (11.600,00 – 7656,12) 3.943,88 TL gelir vergisi ödeyecekti. Fakat yeni düzenleme ile birlikte söz konusu memurumuzdan 2991,84 TL gelir vergisi kesileceğinden aslında bu memurumuzun vergi muafiyeti düzenlemesiyle elde edeceği kazanım yıllık bazda 3943,88 – 2991,84= 952,04 TL’dir.

Bu tutarın memurumuza aylık yansıması ise 952,04 / 12 hesabıyla  79,34 TL’dir.

Gelir ve Damga Vergisi İstisnası Memur Maaşlarına Ne Kadar Yansıyacak?

Aynı örnek ve gelir vergisi matrahından hareketle AGİ puanına göre kazanımlar aşağıdaki gibi olacaktır.

AGİ Puanlarına göre kazanımlar…

50 (Bekar veya eşi çalışan çocuksuz)= 342,04 TL

57,5 (Eşi çalışan ve 1 çocuklu)= 285,69 TL

65 (Eşi çalışan ve iki çocuklu= 229,46 TL

75 (Eşi çalışan ve üç çocuklu veya eşi çalışmayan iki çocuklu)= 154,40 TL

85 (Eşi çalışan beş çocuklu veya eşi çalışmayan ve üç çocuklu)= 79,34 TL

Bu hesaplama mahalli idarelerde çalışan ve sosyal denge tazminatı alan memurlar için yapılmıştır. Maalesef üniversite, valilik, bakanlık çalışanları gibi sosyal denge benzeri ek bir ödeme almayan memurlara yansıyacak tutar çok daha düşüktür.

Ek olarak; bu düzenleme ile düşük AGİ alanlar daha fazla mali kazanım elde ederken yüksek AGİ alanların mali kazanımı daha az olarak gerçekleşecektir.

Damga Vergisinin Etkisi Ne Kadar?

Bu hesaplama Belediyede çalışan ve sosyal denge alan memurlar için yapılmıştır. Maalesef diğer ek ödemeleri olmayan örneğin üniversite çalışanları, valilik çalışanları, bakanlık çalışanları için bu rakam çok daha düşüktür. Bir de bu düzenleme ile düşük AGİ alanlara daha fazla mali kazanım yansırken yüksek AGİ alanlara daha az yansıyacaktır.

Burada en dikkat edilmesi gereken gelir vergisi matrahları birleştirilirken indirimsiz halinde birleştirilecek olmasıdır. Düzenleme kafa karıştırıcı ve uygulanması zordur. Ancak neylersiniz ki düzenleme bu şekildedir.

Damga Vergisinin etkisi nedir?

Damga vergisi matrahına aile yardımı ve çocuk parası hariç tüm ödemeler dahil edilmektedir. Matrah devri-taşıması da yoktur. Yukarıdaki örnekten hareketle Aralık ayında 10.000,00 TL damga vergi matrahı olan bir çalışana yeni yılda %20 oranında zam geldiğini kabul edersek yeni vergi matrahı tahmini olarak 12.000,0 TL olacaktır.

Düzenleme olmadan önceki haliyle;

12.000,00 X 0,00759= 91,08 TL Damga vergisi kesilecekken,

Düzenleme neticesinde;

Söz konusu memurumuzun 12.000,00 – 5.004,00= 6996.00 TL damga vergisi matrahı üzerinden 53,09 TL damga vergisi kesilecektir. Yani 91,08 – 53,09= 37,99 TL daha az damga vergisi kesilmiş olup bu rakam çalışanın cebinde kalacaktır.

MADDE 2 – 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“18. Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz. Birden fazla işverenden ücret alanlarda bu istisna sadece en yüksek olan ücrete uygulanır.).”

MADDE 3 – 193 sayılı Kanunun;

a) 106 ncı maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendinde yer alan “Diğer ücretlerde, gezici olarak çalışanların” ibaresi “Gezici olarak çalışanların” şeklinde değiştirilmiş, bentte yer alan “ücret ve” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.

b) 32 nci maddesi, 64 üncü maddesi, 108 inci maddesinin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi, 109 uncu maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendi ile ikinci ve üçüncü fıkraları, 110 uncu maddesi, 118 inci maddesi ve 122 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 4 – 1/7/1964 tarihli ve 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (2) sayılı tablonun “IV – Ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlar” başlıklı bölümünün (34) numaralı fıkrasında yer alan “ücretlere ilişkin kâğıtlar” ibaresinden sonra gelmek üzere (Bu maddenin birinci fıkrasının (18) numaralı bendinde düzenlenen ücretlerde istisna, aylık brüt asgari ücrete isabet eden kısım için uygulanır) şeklinde parantez içi hüküm eklenmiştir.

Selim SALTAN

Yabancı Dil Tazminatı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Sosyal Medya hesaplarımızı takip ederek personel mevzuatı ile ilgili paylaşımlarımızdan anında haberdar olabilirsiniz…

• Facebook
• Instagram
• Twitter