Hakem kurulu kararı ve toplu sözleşme ile ilgili tereddütlü konular

Hakem kurulu kararı ve toplu sözleşme ile ilgili tereddütlü konular

03 Eylül 2023 tarihli Resmi Gazete ‘de Kamu Hakem Kurulu Kararı ile Hizmet Kollarına İlişkin Toplu Sözleşme Tebliği yayınlanmıştır. Bu yazımızda 2024-2025 yıllarında uygulanacak 7. Dönem Toplu Sözleşmeyle gelen kazanımlar ve bu kazanımların uygulanması noktasında belediyeler açısından oluşabilecek soru ve sorunları kapsayacak şekilde kapsamlı bir değerlendirme yapacağız.

Öncelikle 03 Eylül 2023 tarihli Resmi Gazete ‘de Kamu Hakem Kurulu Kararı ile Hizmet Kollarına İlişkin Toplu Sözleşme Tebliğinin hangi mevzuat çerçevesinde yürütüldüğünü bilmek bazı soru işaretlerini ortadan kaldıracaktır.

Toplu Sözleşme, sözleşme sürecinde tarafların anlaşması halinde 4688 sayılı Kanunun 28-32 nci maddelerine dayanılarak akdedilmekle, tarafların anlaşamaması durumunda ise sözleşme 4688 sayılı Kanunun 33 ve 34 maddelerine istinaden Kamu Görevlileri Hakem Kurulu tarafından düzenlenmektedir.

Burada belediyeler açısından iki farklı sözleşme hükümleri geçerli olup her ikisi birlikte değerlendirilmek suretiyle çalışanların mali hakları belirlenmelidir.

Elbette sözleşme hükümlerini uygularken bazen İK çalışanları açısından da kafa karışıklıkları oluşabilmektedir.

Bu kafa karışıklıklarını en aza indirmek adına öncelikle;

1- Kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölümü

2- Hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklar başlıklı bölümü

Açıklamak yerinde olacaktır.

1- Kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölüm

Kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölüm 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarını kapsamakla birlikte belediyelerde bu kanunun kapsam başlıklı 2 nci maddesinde belirtilmiştir. Burada belirtilen kazanımlardan madde metinlerinde belirtilen gerekli şartları sağlayan ilgilileri faydalanılacaktır.

2- Hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklar başlıklı bölüm

Hizmet kolları kapsamına giren mali ve sosyal haklarla ilgili bölüm ise ilgili hizmet kolu kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarının kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerini kapsamaktadır. Bu kapsamda belediyelerde çalışan kamu görevlileri ise yerel yönetim hizmet kolundaki kazanımlardan faydalanacaktır.

2024 – 2025 dönemini kapsayan gerek hakem kurulu kararında gerekse hizmet kollarına yönelik sözleşmelerde tüm eksikliklerine rağmen yine de birçok kazanım bulunmakla birlikte bazı hususlar uygulayıcılar açısından tereddütle karşılanabilmektedir.

Bu kapsamda tereddüt edilen ve tarafımıza sorulmuş bazı soruları;

1) Toplu sözleşmelerdeki kazanımların kazanılmış hak sayılıp sayılmayacağı,

2) Gerek kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölüm gerekse hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklar başlıklı bölümünün her ikisinde bulunan kazanımlardan birlikte faydalanılıp faydalanılamayacağı,

3) Bir önceki toplu sözleşmede bulunan kazanımın bir sonraki toplu sözleşmede bulunması durumunda her iki kazanç oranının toplamının mı dikkate alınacağı,

Şeklinde sıralayabiliriz.

Değerlendirmemiz;

1) Toplu sözleşmelerdeki kazanımların kazanılmış hak sayılıp sayılmayacağı,

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun Toplu sözleşmenin kapsamı başlıklı 28 nci maddesinde;

“Toplu sözleşme hükümleri, sözleşmenin yapıldığı tarihi takip eden iki mali yıl için geçerlidir…” hükmü ile Mahalli idarelerde sözleşme imzalanması başlıklı 32 nci maddesinde;

“…Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz.” Hükmü yer almaktadır.

Her iki maddeden de toplu sözleşme hükümlerinin sözleşme süresince geçerli olduğu ve yeni yapılacak sözleşmede bu yönde bir hüküm bulunmaması durumunda mevzuat hükümlerinin uygulanacağı anlaşılmaktadır.

2) Gerek kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölüm gerekse hizmet kollarına yönelik mali ve sosyal haklar başlıklı bölümünün her ikisinde bulunan kazanımlardan birlikte faydalanılıp faydalanılamayacağı,

Belediyeler her iki bölümün uygulanması ile ilgili gerekli şartlara haizdir. Bu nedenle madde metinleri kapsamına giren ilgililer her iki bölümden de gayet tabi yararlanabilecektir.

Örnek:

Sanat Tarihçisi kadrosunda bulunan memurların ek ödeme oranını ele alalım.

Kamu görevlilerinin geneline ilişkin mali ve sosyal haklarla ilgili bölümünün 52 nci maddesiyle teknik hizmetler sınıfında görev yapan memurlarla ilgili olarak;

a) 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin eki (I) sayılı Cetvelin “A-Aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa Göre Alanlar” kısmının “2- Kadroları Teknik Hizmetler Sınıfında yer alan personel;” bölümünün;

………………..

2-(c) sırasında sayılanların yararlanmakta oldukları ek ödeme oranlarına 5 puan,

…ilave edilir.” hükmü yer almakta olup Sanat Tarihçisi kadrosunda bulunan memurların ek ödeme oranlarına da bu kapsamda 5 puan ilave edilecektir.

Yine yerel yönetim hizmet koluna ilişkin toplu sözleşmenin 21 nci maddesine istinaden de Sanat tarihçilerine 10 puan ilave ek ödeme verilecek olup söz konusu kadroda bulunan memurlar toplamda ilave 15 puan ek ödeme oranından faydalanacaktır.

3) Bir önceki toplu sözleşmede bulunan kazanımın bir sonraki toplu sözleşmede bulunması durumunda her iki kazanç oranının toplamının mı dikkate alınacağı,

Yukarıda belirttiğimiz gibi bu tür kazanımlar toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanmakta daha sonraki toplu sözleşmedeki aynı hüküm ise belirtilen kazanımın mevcut haliyle korunmasını sağlamaktadır.

Örnek:

1 derecenin 4 kademesinde bulunup 3. Dereceli zabıta memuru kadrosunda bulunan memurun özel hizmet tazminatı oranı % 55’tir.

2016-2017 / 2018-2019 / 2020-2021 yıllarını kapsayan toplu sözleşme dönemlerinde yerel yönetim hizmet koluna ilişkin sözleşmeyle birlikte zabıta ve itfaiye çalışanlarına % 5 oranında ek öze hizmet tazminatı ilave olarak verilmişken, 2022-2023 dönemini kapsayan 6. Dönem sözleşme ile bu ilave oran % 10’a çıkartılmış, 2024-2025 dönemini kapsayan sözleşme ile de ilave özel hizmet tazminatı bu sefer % 12’ye yükseltilmiştir.

Buradan anlaşılması gereken husus son dönemde uygulanan oranın dikkate alınacağı önceki dönemlerin ise dikkate alınmayacağıdır.

Takdir okuyucunundur…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın