Memur Ve Memur Emeklisinin Enflasyon Farkı Nasıl Hesaplanır?

• Facebook
• Instagram
• Twitter

Enflasyon farkı nasıl hesaplanır? Memur ve memur emeklisinin alacağı zam oranı ve enflasyon farkı nasıl hesaplanır?

Memur ve Memur Emeklisinin Enflasyon Farkı Nasıl Hesaplanır?

Enflasyon farkı nasıl hesaplanır sorusu çalışanlar tarafından merak edilen konuların başında gelir. Bu yazımda memur ve memur emeklilerinin aldığı/alacağı enflasyon farkının nasıl hesaplandığını ve alınan zamlara ilişkin bir takım eleştirilerimi sizlerle paylaşacağız.

Önemli Not: 202 yılı Mayıs ayı enflasyonu ile birlikte memur ve sözleşmeli personel maaşları ne kadar arttı? Maaşınızı hesaplamak için Tıklayın…

MEMUR MAAŞI HESAPLAMA PROGRAMIMIZ İÇİN TIKLAYIN

SÖZLEŞMELİ PERSONEL MAAŞI HESAPLAMA PROGRAMIMIZ İÇİN TIKLAYIN

Not: Memur emekli maaşı ile emekli ikramiyesi hesaplama robotumuzu kullanmak için tıklayınız…

Hükümet ile memurları temsilen memur konfederasyonları arasında, 4688 sayılı Kanuna istinaden, Toplu Sözlemeler yapılmaktadır. Toplu sözleşmenin mutabakatla imzalanamaması durumunda ise Toplu Sözleme, 2020-2021 Döneminde olduğu gibi, Hakem Kurulu Kararı ile  yürürlüğe konulmaktadır.

2020-2021 yılındaki Hakem Kurulu Kararının (Bakınız; https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/09/20190901-7.pdf) 4. maddesinde memur maaşlarına;

• 2020 Ocak ayında %4
• 2020 Temmuz ayında %4
• 2021 Ocak ayında %3
• 2021 Temmuz ayında ise %3 oranında artış yapılacağı belirlenmiştir.

Aynı kararın 7. Maddesinde ise;

Enflasyon farkı ödemesi

Madde 7- (1) Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksinin;

a) 2019 yılı Aralık ayı endeksinin 2019 yılı Haziran ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının aynı dönem için verilen %5 oranını,

b) 2020 yılı Haziran ayı endeksinin 2019 yılı Aralık ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının 4 üncü maddenin birinci fıkrasında 2020 yılının birinci altı aylık dönemi için öngörülen %4 oranını,

c) 2020 yılı Aralık ayı endeksinin 2020 yılı Haziran ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında 2020 yılının ikinci altı aylık dönemi için öngörülen %4 oranını,

ç) 2021 yılı Haziran ayı endeksinin 2020 yılı Aralık ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında 2021 yılının birinci altı aylık dönemi için öngörülen %3 oranını,

d) 2021 yılı Aralık ayı endeksinin 2021 yılı Haziran ayı endeksine göre altı aylık değişim oranının 4 üncü maddenin dördüncü fıkrasında 2021 yılının ikinci altı aylık dönemi için öngörülen %3 oranını,

aşması halinde, 4 üncü maddenin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında yer alan katsayılar, sözleşme ücreti artış oranları ve ücret tavanları ile 6 ncı maddede yer alan ortalama ücret toplamı üst sınırı, söz konusu altı aylık dönemlere ilişkin enflasyon rakamının ilan edildiği ayın 1 ‘inden geçerli olmak üzere aşan kısım kadar artırılır.

denmektedir.

( Not: Hakem kurulu kararı 2020-2021 yıllarını kapsayacak şekilde 4 dönem için kabul edilmiştir. Bu hakem kurulu kararının 2022 yılı ocak-haziran dönemini kapsaması mümkün değildir. 2022-2023 için yeni bir toplu sözleşme imzalanacak veya hakem kurulu tarafından kabul edilecektir. Buna rağmen söz konusu hakem kurulu kararında 7. maddenin d) bendinin varlığı anlaşılamamaktadır. 2012-2013 dönemi toplu sözleşmede ki enflasyon farkı ile ilgili metin düzenlemeleri 2014-2015 döneminden sonra değiştirilerek günümüze kadar gelmiştir.)

Memur Yıllık İzindeyken Rapor Alırsa İzin Hesabı Nasıl Yapılır?

Evet, karşınızda anlaşılması zor ve karışık bir metin var. Metinde ne söylenmek istendiğini ve ilgili enflasyon oranının nasıl hesaplandığını şu şekilde izah edeyim.

6 aylık TÜFE değişim oranını hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır. Ayrıca formülde kullanılacak olan 2003=100 fiyat endeksine TÜİK’in internet sitesinden ulaşabilirsiniz. (https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Mayis-2021-37383)

Örneğin; 2019 Aralık Ayı İle 2019 Haziran ayı 6 aylık TÜFE değişim oranı = (2019 Aralık Göstergesi / 2019 Haziran Göstergesi*100) – 100 formülüyle

veya;

(2019 Aralık Göstergesi – 2019 Haziran Göstergesi) / 2019 Haziran Göstergesi *100

formülüyle bulunur.

Rakama çevirecek olursak. 

( 440,50 / 413,63 * 100) – 100 = %6,49 oranı bulunmaktadır.  Yani 2020 Ocak ayındaki 6 aylık artış %6,49 olmasına rağmen 2020 Ocak ayında memurların ve memur emeklilerinin almış olduğu zam oranı % 5,49 dur. Alınan zammın enflasyon artış oranından 1 puan düşük olduğu görülüyor. 

2020 yılı temmuz ayı zammını etkileyen enflasyon artış hesaplaması ise;

(465,84 /440,50*100) – 100 = %5,75 şeklinde hesaplanabilir. 2020 yılı temmuz ayı memur ve memur emeklisinin maaş artış oranı da %5,75 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde alınan zam görüldüğü gibi enflasyon artış oranı ile aynıdır.

2021 yılı ocak ayı zammını etkileyen enflasyon artış hesaplaması da;

(504,81 / 465,84*100) – 100 = %8,36’dır. 2021 yılı ocak dönemi memur ve memur emeklisine verilen zam artışı ise %7,33 dür. (https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/01/2021-Yili-Ocak-Ayina-Ait-Mali-ve-Sosyal-Haklara-Iliskin-Genelge-1.pdf)

Görüldüğü üzere 2021 yılı ocak ayında enflasyon %8,36 çıkmasına rağmen memur ve memur emeklilerine %7,33 zam yapılmıştır.

Kaynak: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Mayis-2021-37383

Şimdi 2020 yılı ocak ayında memur maaşlarına yapılan zammın neden 1 puan düşük olduğunu, 2020 yılı temmuz ayı artış oranın neden eşit olduğunu, 2021 yılı ocak zammının neden %1,03 eksik olduğunu, maaşlara yapılan artışın zam mı, olanı korumak mı yoksa geriye gidiş mi olduğunu müsaadenizle değerlendirmek istiyorum.

2020 (Ocak-Haziran) altı aylık TÜFE değişim oranının %6,49 olduğunu hesaplamış fakat yapılan artışın %5,49 olduğunu yukarıda söylemiştik. Bunun sebebi, Hakem Kurulu Kararının 7. maddesinde belirtildiği üzere %5 oranını aşan kısım 4. maddedeki orana ilave edilir denmesidir.

Enflasyon oranı 6,49 – 5 puan (verilen zam) = %1,49 (5 puanı aşan oran)

  %4 +%1,49 = %5,49 oranı 2020 yılı ocak-haziran ayları memur maaş zam oranı olarak belirlenmiştir. (Hakem Kurulu kararında yazılan %5 oranının gerekçesi ise 2019 yılı ikinci dönemi için zaten %5 oranında zam yapılmış olmasıdır.)

Nalıncı keseri gibi hep bir tarafa yontan bu mantık doğru mudur? Hakem kurulu kararında bu yazabilir, yazsın. Fakat yöneticilerimiz çalışanı enflasyonun altında ezdirmeyeceğiz şeklinde demeçler vermektedir. Zannımca enflasyon oranının altında zam vererek çalışanlar enflasyona karşı korunamaz. Bir de işin şu boyutu var ki; 6 aylık dönemde çalışanlar her ay enflasyon farkına katlanarak yaşamaktadırlar.

TÜİK verilerine bakıldığında 2019 yılı haziran ayındaki 413 TL’nin alım gücü temmuz ayın da 419 TL’ye, ağustos ayındaki 422 TL’nin alım gücü ise eylül ayında 427 TL’ye çıktığı görülmektedir. Yani 2019 yılı haziran ayında 413 TL ile alabildiklerimizi bir sonraki ayda alabilmek için 419 TL harcamamız gerekmiştir. Çalışanın maaşı ise aynıdır. Yetkili kurumlar enflasyonu %6,49 olarak açıklarken hakem kurulu kararında, tabiri caizse, ben zaten zam yapmıştım sadece aradaki farkı veririm, denmesi ne kadar doğrudur.  Böyle olmamalı…

2020 yılı temmuz ayındaki oranın tutması ise;

Yine aynı formülü kullanarak hesaplayalım.

%5,75 – %4 = %1,75 ( 7. maddedeki oran)

%4 + %1,75 = %5,75 dir. (4. maddedeki oran)

2021 Ocak zammı oranını hesaplayalım;

%8,36 – %4 = %4,36

%3  + %4,36 = %7,36 olmaktadır.

Tamam, her ne kadar yukarıdaki artış oranlarını eleştirsekte, bulunan sonuç Hakem Kurulu Kararına dayanmaktadır. Peki %7,36 artış yapılması gerekirken, çok ufak bir fark da olsa, neden %7,33 zam yapılmıştır!

Hakaret İçerikli Paylaşımı Beğenmek Yada Paylaşmak Suç Sayılır Mı?

Sonuç:

Kanaatimce memurlar 2020 ve 2021 yılı ocak aylarında enflasyonun 1 puan altında zam almışlardır. Türk Dil Kurumuna göre zam şöyle tanımlanır: “Bir şeyin fiyatını artırma, bindirim” memur ve memur emeklilerinin maaşlarına 2020 yılı ocak ayı ile 2021 yılı ocak aylarında zam adı altında yapılanın bu tanıma uyup uymadığı tartışılmaya değer bir konudur. Kendi fikrim bu uygulamanın mevcudu korumaktan ziyade geriye gidiş olduğu yönündedir. (Sizde konu hakkındaki görüşlerinizi yorum kısmından paylaşabilirsiniz.)

Netice itibarı ile memurlar ve dolaylı olarakda olsa memur emekliliklerini temsil eden memur sendikalarından talebimiz, yukarıda örneğini verdiğim sebeplerle uğranılan mali kayıpların geriye dönük telafi edilmesi ve bundan sonra yapılacak Toplu Sözleşmelerde rakam telaffuz etmektense “Enflasyon + 1 puan” şeklinde anlaşmaya varılmasıdır. Bu durumda memurlar ve memur emeklileri de maaşlarına zam almanın mutluluğunu yaşayacaklardır.

Memur emeklileri açısından bakacak olursak da;

2020 yılı ocak ayında memur emeklisine %5,5 zam yapılırken işçi ve bağ-kur emeklisine %6,5 zam yapılmıştır.

2021 yılı ocak ayında ise durum yine aynıdır. Memur emeklisine %7,33 zam yapılırken, işçi ve bağ – kur emeklisine %8,36 zam yapılmış olmasını yine siz değerli okuyucularımın takdirine bırakıyorum.  Hâlbuki pazardaki domatese zam yapılırken memur emeklisine satılacak domatese farklı işçi emeklisine satılacak domatese farklı oranlarda zam yapılmamaktadır. (Sürçülisan ettiysek af ola.)

(Bu arada emekli olan memurun işyeri açması durumunda emekli maaşında herhangi bir kesinti olup olmayacağı hususundaki yazımız için şuraya bakınız) >> https://iscimemur.net/memur-emeklisi-isyeri-acarsa-emekli-maasi-kesilir-mi-bag-kura-prim-odemek-gerekir-mi/

Güzel bir hayat dileğiyle;

Selim SALTAN

Sosyal medya hesaplarımızı takip ederek personel mevzuatı üzerine güncel gelişmelerden anında haberdar olabilirsiniz…

• Facebook
• Instagram
• Twitter