Ortaokul veya lisede hazırlık okuyanlara verilecek ilave kademe hakkında değerlendirme
657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin A bendinin 6-b fıkrasında;
“Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir.” Denilmekte olup bu madde gereğince bazı memurlara ilave kademeler verilmektedir.
Madde metni birden fazla farklı hususu bünyesinde barındırdığından bu hususları ayrı ayrı ele alıp cevaplandırmakta fayda vardır.
Madde metninin incelenmesinden ortaya çıkan sorular aşağıdaki gibidir;
1- Ortaokul ve dengi okulları normal öğrenim süresinden fazla okuyanlar ilave kademeden yararlanabilir mi?
2- Lise ve dengi okulları normal öğrenim süresinden fazla okuyanlar ilave kademeden yararlanabilir mi?
3- Hem ortaokul hem de liseyi normal öğrenim süresinden fazla okuyanlara her biri için ayrı ayrı ilave kademe verilebilir mi?
4- Liselerin normal öğrenimi hangi yıldan itibaren 4 yıla çıkartılmış olup ilave kademe için temel alınacak tarih hangi tarihtir?
5- Lisede hazırlık okuyanlar ile meslekleriyle ilgili görevlerde çalışanlara ayrı ayrı birer kademe verilebilir mi?
6- Üniversite hazırlık okuyanlara ilave 1 kademe verilebilir mi?
Şimdi yukarıda sıraladığımız sorulara cevap arayalım.
1- Ortaokul ve dengi okulları normal öğrenim süresinden fazla okuyanlar ilave kademeden yararlanabilir mi?
657 sayılı Kanunun 36/A-6b maddesinde ortaokul ve dengi okulların normal öğrenim süresinden fazla olması halinde başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesinin uygulanacağını açıkça düzenlenmiştir.
Dolayısıyla ilgili madde hükmü gereğince bu kapsama giren memurlara başarılı her öğrenim yılı için bir kademe verilmesi gerekeceğinden ortaokulda hazırlık okumuş olan memurlar bu haktan yararlanabilecektir. Ayrıca üçüncü sorunun açıklamasında paylaşacağımız Danıştay 1. Dairesinin Kararı da bu doğrultudadır.
2- Lise ve dengi okulları normal öğrenim süresinden fazla okuyanlar ilave kademeden yararlanabilir mi?
Birinci soruya yapılan açıklama burada da geçerlidir. Zira mezkur madde içerisinde ortaokulun yanı sıra liselerde düzenlenmiş ve “…lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır.” Denilmek suretiyle normal öğrenim süresinden fazla olan lise ve dengi okullar içinde her başarılı öğrenim yılı için ilave bir kademe verileceği hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca bu hususta Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün de görüşleri mevcut olup bu yöndeki bir görüşün hüküm kısmı aşağıda yer aldığı gibidir.
“… Bu itibarla, ilgili personelin mezun olduğu tarihte genel lise öğreniminin 3 yıl, sağlık meslek liselerinin öğrenim süresinin 4 yıl olması nedeniyle ilave bir kademe verilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.”
3- Hem ortaokul hem de liseyi normal öğrenim süresinden fazla okuyanlara her biri için ayrı ayrı ilave kademe verilebilir mi?
Her ne kadar bu hususla ilgili farklı değerlendirmeler bulunsa bile Danıştay 1. Dairesinin E: 1983/25, K: 1983/50 sayılı kararında bu husus ele alınmış ve memur lehine karara bağlanmıştır. İlgili kararda; 657 sayılı Kanunun 36/A-6b maddesinde hem ortaokul hem de lisede hazırlık okuyarak bu okulları normal öğrenim süresinden fazla okumak suretiyle tamamlayanlara ayrı ayrı birer kademe verilemeyeceği yönünde bir detaya yer verilmediği dolayısıyla söz konusu memurlara hem ortaokul hem de lise için ayrı ayrı birer kadem verilmesi gerektiği söylenmiştir.
Yine aynı kararda aksi durumun eşitsizliğe ve adaletsizliğe neden olacağı da vurgulanmaktadır.
Söz konusu kararın ilgili kısmı aşağıdaki gibidir;
“İdare yazısında, her ne kadar hazırlık sınıfında geçen sürenin normal öğrenim süresinden sayılıp sayılamayacağı hususunda duraksamaya düşüldüğünden bahsolunmakta ise de aslında, 657 sayılı Yasanın 1897 sayılı Yasayla değiştirilen 36 ncı maddesinin A-6-b bendinin uygulanmasına ilişkin bir görüş isteminde bulunulduğu, söz konusu A-6-b bendinde, “normal öğretim süresinin fazlalığından değil, sadece, okulların normal öğretim süresinden fazla olması halinden” söz edilmekte olduğu cihetle, konu, hazırlık sınıflarında geçen sürenin 657 sayılı Yasanın değişik, 36 ncı maddesinin A-6-b bendi hükmü kapsamı içerisinde sayılıp sayılmayacağı yönünden incelendi. 657 sayılı Kanunun 1897 sayılı Yasayla değiştirilen 36 ncı maddesinin Ortak Hükümler bölümünde yer alan A-6-b bendinde, ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların normal öğretim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğretim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Bu durumda, ortaokul ve dengi, lise ve dengi okullarda herhangi bir nedenle ortaokullar ve liseler için saptanmış olan üç yıllık normal öğretim süresinden daha fazla süreli bir öğrenim görülmekte ise, bunun başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanması, bu açık, genel ve kesin hükmün gereğidir.
Bu hükümde, normale göre fazla olan öğretim süreleri arasında bir ayrım yapılmasına ve bunların bir bölümünün bu hükmün kapsamı dışında tutulmasına kanıtlık edecek ya da olanak verecek bir husus yer almış olmadığından, hazırlık sınıflarında geçen süre için kademe ilerlemesi uygulanmaması, bu hükme uygun bir tutum kabul edilemez. Aksine bir anlayış ve uygulama, hazırlık sınıfında okuması nedeniyle öğrenimini böyle bir eğitim görmeyenlerden daha sonra bitiren kimsenin,
Devlet memurluğunda, onlardan, kıdem yönünden, sürekli olarak hazırlık sınıfında okuduğu süre kadar geride kalması sonucunu doğuracaktır.
Bu ise, bir eşitsizlik ve adaletsizlik nedeni olması yanında, Devletin kamu yararı ve gereksinimleri için ek külfetler de göze alarak kurduğu ve ancak hazırlık sınıflarında öğrenim görülmesi yoluyla elde edilebilecek formasyonu verebilecek eğitim kuramlarının çekiciliğini ortadan kaldıracak ya da azaltacak bir etki de meydana getirilebilecektir ki, yasa koyucunun böyle bir hükmün sevkindeki amacının, bu eşitsizliği, adaletsizliği ve sakıncayı ortadan kaldırmak olduğu kendiliğinden ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenlerle hazırlık sınıfında geçen normal öğretim süresinden fazla sürenin 657 sayılı Yasanın değişik 36 ncı maddesinin A-6-b bendi kapsamında bulunduğu ve bu bent hükmü gereğince bir kademe verilmesine esas alınması gerektiği mütalaa kılınmakla dosyanın Danıştay Başkanlığına sunulmasına 9.3.1983 gününde oyçokluğuyla karar verildi.”
Dolayısıyla ilgili personele hem ortaokul hem de lise eğitiminde öğrenim gördüğü hazırlık sınıfından dolayı ayrı ayrı birer kademe verilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
4- Liselerin normal öğrenimi hangi yıldan itibaren 4 yıla çıkartılmış olup ilave kademe için temel alınacak tarih hangi tarihtir?
Kanun maddesinde normal öğrenim süresinden fazla olan her başarılı öğrenim yılı için bir kademe verileceği belirtilmektedir. Dolayısıyla burada tespit edilmesi gereken nokta normal öğrenim süresidir. Bilindiği üzere önceleri liselerdeki normal öğrenim süresi 3 yıl iken Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması’na ilişkin Talim ve Terbiye Kurulunun 7/6/2005 tarihli ve 184 sayılı Kararı ile üç yıllık genel, meslekî ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresi, 2005-2006 öğretim yılından itibaren 9 uncu sınıftan başlamak üzere kademeli olarak dört yıla çıkarılmıştır.
O halde liseyi 4 yıl olarak okuyanlardan hangi tarihe kadar mezun olmuş olanlar bu ilave bir kademeden yararlanabilecektir?
Konuya ilişkin mülga Devlet Personel Başkanlığının görüşü şu şekildedir;
“2005-2006 öğretim yılından sonra dört yıllık genel, mesleki ve teknik liselerden mezun olanlara ilişkin 657 sayılı Kanunun 36/A/6-b hükmünün uygulanması hususunda görüş talep eden ilgi yazınız incelenmiştir.
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin (A) fıkrasının altıncı bendinin (b) alt bendinde; “Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir.” Hükmü yer almaktadır.
Diğer taraftan, “Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması” na ilişkin Talim ve Terbiye Kurulunun 7/6/2005 tarihli ve 184 sayılı Kararı ile üç yıllık genel, meslekî ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresi, 2005-2006 öğretim yılından itibaren 9 uncu sınıftan başlamak üzere kademeli olarak dört yıla çıkarılmıştır.
Bu itibarla, mezkur Kurul Kararı gereğince üç yıllık genel, meslekî ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresi, 2005-2006 öğretim yılından itibaren 9 uncu sınıftan başlamak üzere kademeli olarak dört yıla çıkarılmış olması sebebiyle 2009 yılı itibariyle genel, mesleki ve teknik liseler açısından normal öğrenim süresi dört yıl olarak değerlendirileceğinden 2009 yılı ve sonrasında dört yıllık genel, mesleki ve teknik liselerden mezun olan Devlet Memurunun 657 sayılı Kanunun 36/A/6-b hükmünden yararlanmasının mümkün bulunmadığı mütalaa edilmektedir.”
Mezkur görüşten anlaşılacağı üzere bu hususta dikkate alınması gereken tarih 2009 yılıdır. Yani 2008 yılı da dahil olmak üzere bu tarihe kadar liseden mezun olanlardan liseyi dört yıl okumuş olanlar ilave bir kademeden yararlanırken 2009 ve sonrasında mezun olanlardan liseyi dört yıl okuyanlar ilave bir kademeden yararlanamayacaktır.
5- Lisede hazırlık okuyanlar ile meslekleriyle ilgili görevlerde çalışanlara ayrı ayrı birer kademe verilebilir mi?
657 sayılı Kanunun 36/A/6-b maddesi iki ayrı düzenlemeyi içermekte olup mezkur madde de hem ortaokul ve liseyi normal öğrenim süresinden fazla okuyanlara ilave kademe verileceği hem de bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe daha verileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla lise de hazırlık okuyarak 2008 ve öncesinde mezun olmuş bir memura teknik öğretim okulu mezunu olup meslekleri ile ilgili görevlerde çalışması durumunda da ilave bir kademe daha verilecektir.
Konuya ilişkin Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü görüşü aşağıda ki gibidir;
“Söz konusu hüküm, iki ayrı düzenlemeyi içermekte olup, birinci cümleden yararlananların ikinci cümleden yararlanabilmeleri için orta öğrenim düzeyinde teknik okul mezuniyetlerine bağlı olarak meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ilâve bir kademe ilerlemesinden yararlandırılmalarını öngörmektedir.
Bu itibarla, lise diplomalarında hazırlık sınıfı okudukları tespit edilen personele ilave bir kademe verilmesi gerekmekte olup, Danıştay İdari Dava Dairelerinin 28/1/2021 tarihli ve E:2020/2808, K:2021/139 sayılı kararı da bu yöndedir. Bilgilerini rica ederim.”
Ayrıca bu başlıkla ilgili detaylı bir değerlendirme yazıda yakında paylaşacağız.
6- Üniversite hazırlık okuyanlara ilave 1 kademe verilebilir mi?
Mevzuatımızda üniversitede hazırlık okuyanlara yönelik herhangi bir ayrıcalıklı hüküm bulunmadığından üniversitede hazırlık okuyanlara ilave bir kademe verilmesi mümkün değildir.
Bu hususa ilişkin Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün görüşü de aşağıdaki gibidir;
“… Bu itibarla, ilgili personelin lisans eğitiminde aldığı hazırlık sınıfı dikkate alınarak ilave bir kademe verilemeyeceği, 5 yıllık lisans mezunu sayılmasının da mümkün olmadığı değerlendirilmektedir.”
İsa ARAS
Trabzon Büyükşehir Belediyesi
Yazarın tüm yazıları için tıklayın
www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.
Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.
Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…
Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet
iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın