Sözleşmeli Memur Rapor Alırsa Maaşında Ne Kadar Kesinti Olur?

İş göremezlik ödeneği nedir? Sözleşmeli memur rapor alırsa maaşında ne kadar kesinti olur? Rapor parası nasıl hesaplanır? Sözleşmeli memur rapor alırsa sigorta primleri kaç gün üzerinden bildirilir?

Sözleşmeli memur rapor alırsa maaşında ne kadar kesinti olur? sorusu sıkça sorulan sorular arasında yer almaktadır. Sözleşmeli personellerin iş göremezlik raporu alması durumunda maaşlarından belli bir tutarın kesilmesi kanuni bir zorunluluk gereğidir. Fakat bazı kurumların, rapor alan sözleşmeli personellerinin maaşından kesilmesi gereken tutardan daha fazla rapor ücreti keserek ilgili personelleri mağdur ettikleri tarafımıza gönderilen mesajlardan anlaşılmaktadır. Yapılan en büyük hata ise sözleşme ücretini otuza bölerek günlük yevmiyesini bulmak ve bu tutarı rapor günü ile çarparak elde edilen rakam kadar eksik maaş yatırmak. Bu yazımızda sözleşmeli personellerden yapılacak rapor kesintisinin ne kadar olması gerektiğini ve kesinti tutarının nasıl hesaplanacağını anlatacağız…

Bilindiği üzere sözleşmeli personellerin istihdamı ister 657 sayılı Kanunun 4/B maddesi gereğince ister 5393 sayılı Kanunun 49. maddesi gibi kendi mevzuatı gereğince olsun, istihdam edilecek sözleşmeli personeller her halükarda Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar kapsamında yer alacaktır. Zaten kurumlar personelleriyle yaptıkları sözleşmelere “bu sözleşmede yer almayan hükümler için Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar da yer alan hükümler geçerlidir” diye madde eklerler. O halde sözleşmeli personellerden yapılacak rapor kesintisinin miktarı için bakılması gereken yer Esaslardır diyebiliriz.

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 10. maddesi şu şekildedir…

“…Hastalık sebebiyle, Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenen geçici iş göremezlik tazminatı ilgilinin ücretinden düşülür.”

Madde metninden de anlaşılacağı üzere sözleşmeli personellerden yapılacak rapor kesintisi rapor gününe denk gelen ücret tutarı değil Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili kişiye yatırdığı iş göremezlik ödeneği kadar olmalıdır.

Benzer Hüküm Tip Sözleşmelerde de Var

Esasların 10. maddesi gayet açık olmakla birlikte konuyla ilgili benzer hükümler tip sözleşmelerde de yer almaktadır. Örneğin 5393 sayılı Kanunun 49. maddesine göre Belediyelerde çalıştırılan sözleşmeli personellerle imzalanan tip sözleşmenin 13. maddesi şu şekildedir.

“Sözleşmeli personele, resmi tabip raporu ile kanıtlanan hastalıklar sebebiyle ücretli hastalık izni verilir ve hastalık izni süresine ilişkin olarak sosyal güvenlik kurumları tarafından geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi halinde bu tutar ücretinden düşülür…”

SGK’nın İş Göremezlik Ödemesi Yapmasındaki Kriterler Neler?

Sosyal Güvenlik Kurumunca yapılan iş göremezlik ödemelerinden kişilerin faydalanabilmesi için bazı şartları sağlıyor olmaları gerekir. Bu şartlar 5510 sayılı kanunun “Geçici iş göremezlik ödeneği” başlıklı 18. maddesinde düzenlenmiştir. İş göremezlik ödeneği alabilmenin en önemli ve birinci şartı kurumca yetkilendirilmiş bir hekim veya sağlık kurulundan istirahat raporu alınmış olmasıdır. Bundan başka, maddeyi konumuzla ilgili olarak incelersek, b fıkrası şu şekildedir…

“…hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için,“

Görüleceği üzere iş göremezlik ödeneğinden yararlanmak için iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün prim yatırılmış olması gerekmektedir. Bu durumda da iş göremezliğin üçüncü gününden itibaren ödeme yapılmaktadır. Yani ilk iki gün için SGK herhangi bir ödeme yapmamaktadır. Örneğin on gün rapor alan birisi SGK’dan sadece 8 günlük iş göremezlik ödemesi alacaktır. Tabi burada şunu da ifade etmek gerekir ki eğer alınan rapor iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyleyse bu sefer durum farklı olacaktır. İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle alınan raporlarda son bir yılda 90 gün prim şartı aranmaz ve rapor süresinin de her günü için ödeme yapılır.

Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki 15.04.2021 tarihine kadar iş göremezlik ödeneklerinin hesaplanmasında iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 3 ay içerisinde bildirilen sigorta primlerinin toplamı esas alınıyor ve bu toplam doksana bölünerek günlük tutar bulunuyordu. Fakat 15.04.2021 tarihinden itibaren bu uygulama değişmiş ve 3 ay olarak uygulanan süre 12 ay olarak uygulanmaya başlanmıştır. Detaylı bilgi için 5510 sayılı kanunun 17. maddesine bakılabilir.

Rapor Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Sözleşmeli personeller için rapor ücreti hesaplamak oldukça basittir. Rapor ücreti hesaplamadan önce bilinmesi gereken, raporlunun rapor süresinin ne kadarı yatarak tedaviye ne kadarı ayakta tedaviye ilişkin olduğudur. Zira hem 5510 sayılı kanunun 18. maddesinde hem de Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 40. maddesinde;

“İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.” hükmü yer almaktadır. yani raporlu kişinin yatarak tedavi gördüğü süreler için sigorta primine esas günlük kazancının yarısı, ayakta tedavi gördüğü süreler içinse üçte ikisi ödenecektir.

Örnek Hesaplama

Bir sözleşmeli personelin on gün rapor aldığını düşünelim. Alınan raporun tamamı da ayakta tedaviye ilişkin rapor olsun. Bu durumda SGK sözleşmeli personele ne kadar iş göremezlik ödemesi yapacaktır? Buna bağlı olarak çalıştığı kurum sözleşmeli personelin maaşından ne kadar iş göremezlik ücreti kesecektir?

Bu durumda sözleşmeli personelin sigorta primine esas kazancına bakılır. (Söz konusu personelin sigorta primine esas kazancının aylık 5.000,00 TL olduğunu düşünelim.)

5000,00/30 = 166,67 TL (Sigorta primine esas günlük kazanç)

Ayakta tedavilerde 2/3 oranı üzerinden hesaplama yapılacağından;

166,67 / 3 X 2 = 111,11 TL, bir gün için ödenecek iş göremezlik ücreti olarak bulunur. ilk iki güne herhangi bir ödeme yapılmayacağından söz konusu personele sekiz günlük yani 111,11 X 8 = 888,88 TL iş göremezlik ödemesi yapılacaktır. Dolayısıyla da sözleşmeli personelin çalıştığı kurumu da personelin maaşından 888,88 TL iş göremezlik kesecektir.

Rapor Alan Sözleşmelilerin Sigorta Primleri Kaç Gün Üzerinden Bildirilir?

Sözleşmeli personelin rapor alması durumunda sigorta primlerinin kaç gün üzerinden bildirileceği de önemli bir konudur. Zira yanlış bildirim hem kişilerin hak kaybına uğramasına neden olacağı gibi hem de SGK tarafından idari para cezasının uygulanmasına neden olabilir.

Sözleşmeli personellerin rapor alması durumunda işçilerde olduğu gibi eksik gün bildirilmez ve eksik gün nedeni seçilmez. Kişi kaç gün rapor almış olursa olsun sigorta primi 30 gün olarak bildirilmelidir. Zira ilgiliye ücreti tam ödenmekte, SGK’nın yatırdığı iş göremezlik ödeneği kadar tutar iş göremezlik kesinti kalemi adı altında maaşından kesilmektedir. Bu konuyu daha da pekiştirmek için bakılması gereken yer İşveren Uygulama Tebliğinin 2.1.2.4- İşverenlerce Kurumumuzdan Geçici İş Göremezlik Ödeneği Alan Sigortalılara İstirahatli Oldukları Süreler İçin Ücret Ödenmesi Halinde Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması başlıklı maddesidir. madde de yer alan örneğin ilgili kısmı şu şekildedir;

“…Kurumumuzca ödenen geçici iş göremezlik ödeneği dikkate alınmaksızın tam ücretinin ödendiği varsayıldığında, söz konusu sigortalının 2012/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı 30 olacaktır…”

Sonuç;

• Sözleşmeli personel rapor alması durumunda maaşı tam ödenir fakat SGK’nın yatırmış olduğu iş göremezlik ödeneği maaşından düşülür.
• SGK iş kazası ve meslek hastalığı durumlarında alınan raporlar hariç ilk iki güne ödeme yapmadığından manuel hesaplama yapılacaksa rapor süresinden iki gün düşülmelidir. Yani 5 gün rapor alan birisi için 3, 3 gün rapor alan birisi için 1 günlük iş göremezlik hesaplanacaktır. 2 gün rapor alan birisine ise SGK tarafından iş göremezlik ödemesi yapılmayacağından maaşında da herhangi bir kesinti olmayacaktır.
• Rapor parası hesaplanırken ödenecek günlük tutar için yatarak tedavilerde sigorta primine esas günlük kazancın yarısı, ayakta tedavilerde 2/3’ü dikkate alınır.
• Sözleşmeli personelin almış olduğu raporlar bildirim yapılacak sigorta gününü değiştirmez. Rapor günü kaç olursa olsun ilgili aylarda sigortalının primleri 30 gün olarak bildirilir.

İsa ARAS

Sosyal Medya hesaplarımızı takip ederek personel mevzuatı ile ilgili paylaşımlarımızdan anında haberdar olabilirsiniz…

• Facebook
• Instagram
• Twitter