Yerel yönetimlerde çalışan kamu görevlilerine yapılacak kumanya yardımında gelir vergisi kararsızlığı

Yerel yönetimlerde yapılacak kumanya yardımı ödemesinden gelir vergisi kesilecek mi?

Bilindiği üzere 08.04.2022 tarihli ve 31803 sayılı Resmi gazete’ de yayınlanan “Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine Geçici 2 nci madde eklenerek Devlet Memurlarına ödenecek kumanya yardımının nakdi olarak yapılabilmesi hususundaki belirsizlik ortadan kaldırılmıştır. Fakat yönetmelikte yapılan değişikliğin aylardır bekletilmesi ve konuya ilişkin baskıların artması sebebiyle bizce değişiklik aceleye getirilmiş, hal böyle olunca da uygulamada birçok soru işaretini beraberinde getirmiştir.

Bu soru işaretlerinden biri değişiklikte ifade edilen ve Yönetmeliğe Geçici 2 nci madde olarak eklenen;

“…belirtilen kumanya yardımı; bu Yönetmeliğin uygulanamayacağı durumlarda ve 2022 ve 2023 yılları ile sınırlı olarak, günlük 100 gösterge rakamını geçmemek üzere belirlenen gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılması şeklinde uygulanabilir. Bu şekilde yapılan ödeme aylık 2100 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçemez.”

hükmüdür.

Burada sabit bir rakam belirlenmeyerek ödemeye esas katsayının ucu açık bırakılmıştır.

Örneğin; idarenin günlük gösterge rakamını 1 olarak belirlediği durumda memurlara ödenecek olan günlük yemek yardımı 1 X 0,235445 = 0,23 krş olacaktır.

Halbuki 25/8/2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme’nin Üçüncü Kısmının Yedinci Bölümünde yer alan Bayındırlık, İnşaat ve Köy Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme ‘nin AFAD Personeline İlave Ödeme başlıklı 18 inci maddesinde;

“………..sahada fiilen görev yapmaları nedeniyle Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinden yararlanamadıkları günler için, aylık 2100 gösterge rakamını geçmemek üzere, günlük 100 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ödeme yapılır.”

hükmüne yer verilmiş ve hesaplamada hangi gösterge rakamının kullanılacağı açık olarak belirtilmiştir. Bu sayede AFAD personeline ödenecek yemek yardımı 100 X 0,235445 = 23,54 TL günlük ve 2100 X 0,235445 = 494,43 TL (üst sınır) olarak açıkça ortaya koyulmuştur.

Şimdi gelelim bu ödemelerden yapılacak yasal kesintilere;

Memurlar açısından;

Devlet memurlarına yapılacak kumanya yardımı ödemesinden, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesine göre gelir ve damga vergisi,

Sözleşmeli Personel açısından;

5393 sayılı Kanunun 49 uncu maddesine göre Sözleşmeli Personel olarak çalışanlar içinse gelir ve damga vergisi ile SGK primi (günlük asgari ücretin %6’sı üzerinden hesaplanacak istisna tutarı düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden SGK primi kesilecektir)

kesilecektir.

Burada kafa karıştıran hüküm 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23/8 inci maddesi ve aynı Kanunun 27/1 inci maddeleridir.

Gelir Vergisi Kanunun 23/8 inci maddesinde bulunan muafiyet, çalışanlara yemek verilmek veya ayni-ticked ve benzeri şekilde yapılacak yardımlar için geçerli olup, nakdi ödemeler için geçerli değildir.

Aynı kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasında ise;

“Teçhizat ve tayın bedellerinde:

Aşağıda yazılı teçhizat ve tayın bedelleri Gelir Vergisinden müstesnadır:

1-Özel kanunlara dayanarak verilen yemek ve hayvan yem bedelleri veya bu mahiyette yapılan ödemeler;……” denilmektedir.

 Bahsi geçen maddeyi 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanun’ a dayandırarak memurlara yapılacak kumanya yardımından gelir vergisi kesilmemesi gerektiğini savunanlarda vardır. Fakat adı geçen Kanunun birinci maddesine bakıldığında söz konusu Kanunun hangi unvanları ve hangi kurumları kapsadığı ile yerel yönetimlerin bu kanun kapsamına alınmadığı açıkça görülebilecektir. Bu sebeple 2155 sayılı Kanunu referans alarak kumanya yardımında gelir vergisi istisnasının uygulanması gerektiği görüşüne katılmamaktayız.

İlaveten “Özel Kanunlara dayanarak verilen yemek ve…” ifadesinde yer alan özel kanun ‘dan ne anlamak gerektiği de önemli bir detaydır. Bilindiği mahiyeti itibariyle herkese veya her olaya uygulanması mümkün olan kanunlara genel kanun denilirken belli kişilere veya belli olaylara uygulanan kanunlara ise özel kanun denilmektedir. Kumanya yardımı ise 6. Dönem Toplu Sözleşmenin Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşmesine istinaden verilecektir. Yani ortada dayanılacak bir özel kanundan ziyade en fazla özel bir kanuna dayanılarak hazırlanan toplu sözleşme vardır.

Kumanya yardımı ödemesinden gelir vergisi kesilecek mi?

Sonuç olarak;

6.Dönem Toplu Sözleşmeyle yerel yönetim hizmet kolunda çalışan kamu görevlilerine tanınan kumanya yardımından gelir ve damga vergisi kesintilerinin yapılması,

-Ödemenin peşin olarak değil, çalışıldıktan sonra yapılması,

-Sözleşmeli personelinde kumanya yardımından yararlandırılması,

-Sözleşmeli personele yapılacak bu yardımdan gelir vergisi ile damga vergisine ilaveten SGK primi de kesilmesi,

Gerektiğini değerlendirmekteyiz.

Yazımızın yayım tarihinden sonra bazı mevzuat düzenlemeleri yapılarak kumanya yardımı gelir vergisi, damga vergisi ve sözleşmeli personel açısından sigorta priminden muaf tutulmuştur. Detaylı açıklama için tıklayın…

Ayrıca;

Herhangi bir olumsuzluğa sebebiyet vermemek için; yerel yönetim hizmet kolundaki kamu kurum ve kuruluşlarının uygulamalarını Gelir İdaresi Başkanlığından yazılı görüş almak suretiyle yapmaları daha doğru olacaktır.

İlgili bakanlığın tüm bu soru işaretlerini ortadan kaldıracak yeni bir uygulama tebliği çıkartması da yerinde olacaktır.

Mustafa Tamer BUĞDAY

AYDIN ASKİ-Bordro ve Tahakkuk Şube Müdürü

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın