Ek gösterge düzenlemesiyle ilgili en çok sorulan sorular-Dikkat edilecek hususlar

Ek Gösterge Düzenlemesiyle İlgili En Çok Sorulan Sorular-Dikkat Edilecek Hususlar

05.07.2022 Tarihli ve 31887 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanan 7417 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla birlikte Devlet memurlarının ek göstergelerinde bir takım değişiklikler yapılmıştır.

Kanunun 6 ncı maddesinde yer alan “657 sayılı Kanuna ekli (I) ve (II) sayılı Ek Gösterge Cetvelleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.” ifadesiyle birlikte HİZMET SINIFLARI İTİBARİYLE UNVAN VEYA AYLIK ALINAN DERECELERE GÖRE EK GÖSTERGELER yeniden düzenlenmiş olup bu yazımızda ek gösterge düzenlemesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususları değerlendireceğiz.

Ek gösterge uygulaması ne zaman yürürlüğe girecek?

7417 sayılı Kanunu oluşturan maddelerin yürürlük tarihleri Kanun’un 65 inci maddesinde düzenlenmiş olup 65 inci maddenin (a) bendinde belirtildiği üzere yeni ek göstergelerin yürürlük tarihi 15/1/2023 tarihidir.

Dolayısıyla yeni ek gösterge puanlarına karşılık gelen tutarlar ilk defa 15.01.2023 tarihinde ödenecek memur maaşların içerisinde yer alacaktır.

Maaş hesaplama programlarında hangi hususlara dikkat edilmeli?

Ek gösterge düzenlemesinde herhangi bir hataya yer vermemek için yeni ek göstergeler 14 günlük maaş farklarının yapılmasının ardından programa işlenmelidir. Müteakiben yeni ek göstergeler girilmeli, maaş programının formüller veya çarpanlar kısmında bulunan emeklilik yansıtma oranları da güncellenmelidir.

5434 sayılı Kanuna tabi memurların emekli sandığı matrahı hesabında kullanılan ve ek gösterge puanına bağlı olarak değişen rakamalar hâlihazırda;

2200’e kadar ek göstergesi olanlar için %55,

2200 dahil 3600’den küçük ek göstergesi olanlar için %85,

3600 dahil 4800’den küçük ek göstergesi olanlar için %145,

4800 dahil 6400’den küçük ek göstergesi olanlar için %165,

6400 dahil 7600’den küçük ek göstergesi olanlar için %195,

7600 dahil 8400’den küçük ek göstergesi olanlar için %215,

8400 dahil ve büyük ek göstergesi olanlar için %255

Şeklindedir.

7417 sayılı kanunun 2 nci maddesiyle birlikte söz konusu oranlar değiştirilmiş olup 15/1/2023 tarihinden itibaren uygulanacak oranlar aşağıdaki gibidir;

– Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda % 255’ine,

– Ek göstergesi 7800 (dahil) – 8400 (hariç) arasında olanlarda % 215’ine,

– Ek göstergesi 7000 (dahil) – 7800 (hariç) arasında olanlarda % 195’ine,

– Ek göstergesi 5400 (dahil) – 7000 (hariç) arasında olanlarda % 165’ine,

– Ek göstergesi 3600 (dahil) – 5400 (hariç) arasında olanlarda % 145’ine,

– Ek göstergesi 2800 (dahil) – 3600 (hariç) arasında olanlarda % 85’ine,

– Diğerlerinde % 55’ine

Yeni ek göstergeler maaş programlarına işlenirken 657 sayılı kanunun 43/B, 68/B maddesi ile 148 No.lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen istisnai durumlara da dikkat etmek gerekir.

Yeni ek göstergeler nedeniyle %100 artış farkı kesilecek mi?

7417 sayılı Kanun’un içerisinde artış farklarıyla ilgili olarak herhangi bir açıklama yapılmamış olup bu hususta genel uygulamaya bakmak gerekmektedir.

Konuyu 5434 sayılı Kanuna tabi memurlar ve 5510 sayılı Kanuna tabi memurlar olarak iki bölümde ele alacak olursak;

5434 sayılı Kanun açısından;

Bilindiği üzere 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun …. Maddeleri gereğince bu Kanuna tabi memurların emekli derece/kademesinde, kıdeminde ve ek göstergesinde artış meydana geldiğinde ilk ay %100 artış farkları alınmakta ve kuruma gönderilmektedir.

7417 sayılı Kanun ile birlikte ek göstergelerde artış meydana geldiği için ek göstergeden kaynaklı %100 artış farkının hesaplanması ve kesilmesi gerekmektedir.

Daha önceki ek gösterge düzenlemelerinde ek gösterge artışından dolayı artış farkı alınmayacağı özellikle belirtilmişken 7417 sayılı Kanunda böyle bir düzenleme yoktur. Dolayısıyla ek göstergeden kaynaklı artış farklarının kesilerek kuruma bildirilmesi ve ödenmesi gerekir.

5510 sayılı Kanun açısından;

5510 sayılı Kanun kapsamındaki memurların prime esas kazançları 5510 sayılı Kanun’un 80 inci maddede düzenlenmiştir.

Bu kapsamdaki çalışanlarla ilgili olarak emekli keseneğine esas aylık şeklinde bir düzenleme olmaması nedeniyle çalışana ödenen ek gösterge tutarının tamamı prime esas kasanca dahil edilerek işlem yapılacaktır.

Ayrıca 5510 sayılı Kanuna tabi memurlarda artış farkı diye bir kesinti olmadığı için %100 artış farkına ilişkin herhangi bir kesintiye gidilmeyecektir.

01.01.2023 – 14.01.2023 tarihleri arası için ödenecek 14 günlük farkların hesabında ek gösterge artışı dikkate alınacak mı?

Kanunun yürüklük tarihi 15.01.2023 olması nedeni ile 01.01.2023 -14.01.2023 dönemini kapsayan 14 günlük fark hesaplamasında yeni ek göstergeler dikkate alınmayacaktır.

Ek gösterge artışından dolayı HİTAP’ta hareket kaydı oluşturulacak mı?

5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının ( c ) bendine tabi sigortalıların (Devlet memurlarının) hizmet başlangıcından itibaren tüm hizmet bilgileri ve Hizmet Takip Programı üzerinde kayıt altına alınmaktadır.

Bu kapsamda 15.01.2023 tarihi itibariyle uygulanacak yeni ek göstergelerde ek gösterge artışından dolayı HİTAP üzerindeki hizmet cetveli alanına yeni kayıt oluşturulmak suretiyle girilecektir.

7417 sayılı Kanunun 6 ncı maddesine istinaden yapılacak artışlarla ilgili kayıdın sebep kodu alanına:

3474 EK GÖSTERGE DEĞİŞİKLİĞİ (7417 S.K. 6. MD. GEREĞİ)

kodu işlenmelidir.

15.01.2023 tarihinde birden fazla terfi işlemine tabi tutulacak personelin olması durumunda HİTAP kaydı nasıl girilmeli?

Çalışanların 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu Kapsamında 15.01.2023 tarihinden itibaren uygulanacak farklı bir hareketi bulunması durumunda bu iki hareket birbirinden ayrı olarak hizmet cetveli alanına işlenmelidir.

Ek gösterge artışıyla ilgili olarak belediyeler başkanlık makamından onay almalı mı?

Düzenlemenin kanun ile yapılması dikkate alındığında bu kapsamda gerek bireysel gerekse toplu bir onayın alınmamasına gerek olmadığını değerlendirmekteyiz. Hizmet takip programı içerisindeki hizmet cetveli alanında bulunan kurum onay tarihi ibaresi alanına Kanunun yürürlük tarihi olan 15.01.2023 tarihinin girilmesi yeterli olacaktır.

Fakat bu hususta belediyelerin toplu veya bireysel olarak onay almalarına engel bir hususta bulunmamaktadır.

Ek gösterge artışı vekâlet aylığı alanların vekâlet aylığı hesabında dikkate alınacak mı?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun vekalet, ikinci görev aylık ve ücretleri ile diğer ödemeler başlıklı 175 inci maddesinde;

“Bir göreve vekaleten atanan memurlara vekalet edilen görevin kadro derecesinin birinci kademesinin üçte biri, açıktan atananlara ise (Köy ve kasaba imamlığı kadrolarına atananlara 146 ncı maddede yazılı asgari ücret aylık tutarından aşağı olmamak üzere) üçte ikisi verilir. Bulundukları yerden başka bir yerdeki bir göreve vekalet suretiyle atananlara, Harcırah Kanununun geçici görevle başka yere gönderilenlere ilişkin hükümleri uygulanır.”

Hükmü ile,

Yine 657 sayılı Devlet Mamurları Kanunu’nun Vekalet görevi ve aylık verilmesinin şartları başlıklı 86 ncı maddesinde;

“…

Aynı kurumdan (…) ayrılmalar dolayısiyle atanan vekil memurlara vekalet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi için, kurum dışından veya açıktan atananlarla kurum içinden ilkokul öğretmenliğine atanan öğretmenler ile veznedarlık görevine atananlara göreve başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı ödenir.”

hükümleri yer almaktadır.

Vekalet ücreti kısaca tanımlayacak olursak;

Vekalet edilen kadro derecesinin birinci kademesinin aylığı ile o dereceye ait ek gösterge tutarının toplamının 1/3’ü vekalet eden kişiye vekalet ücreti olarak ödenmekte ve ödemede vekalet görevinin 3 aydan fazla devam eden süresi dikkate alınmaktadır. Açıktan atananlarda ise bu oran 2/3 olarak uygulamaktadır.

Vekalet aylığı çalıştıktan sonra alınan bir ödeme olduğundan ek gösterge artışı 15.01.2023 – 14.02.2023 dönemi için söz konusu olacaktır. Yani ek gösterge artışının vekalet aylığına yansıması 15.02.2023 maaşlarında olacaktır.

Ek gösterge artışı belediye başkanlarının maaşlarında bir değişikliğe sebep olacak mı?

Belediye Başkanları 5393 sayılı Belediye Kanun’unun 39 uncu maddesi gereğince belediyelerinin nüfusları ile orantılı olarak ödenek aldıklarından dolayı ek gösterge artışı onların ödeneklerinde bir artışa yol açmayacaktır.

İlave bir not olarak şunu da söyleyelim;

Yukarıda bahsi geçen Kanun maddesi gereğince başkan ödeneğine esas gösterge rakamına, 2014 yılından itibaren Bütçe Kanunlarının K cetvellerinde (2022 yılında K cetvelinin 12 nci maddesi) yer almasından dolayı, 2.280 rakamı ilave edilmek suretiyle başkan ödeneği hesaplanmaktadır.

Belediye başkanı seçilenlerin 5510-4/c (5510-5434) kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilişkilendirilmesi durumundaysa, bunların prime esas kazanç matrahlarının hesaplanabilmesi için değişen Mülki İdare Amirliği Hizmet Sınıfına ait ek gösterge rakamlarının dikkate alınması gerekmektedir. (5510 sayılı Kanuna tabi Büyükşehir Belediye Başkanları ise bahsi geçen Kanun’un 80 inci maddesine istinaden bakanlık genel müdürlerinin ek göstergesinden yararlanacaktır.)

Bu nedenle her ayın sonunda maaş alan başkanlar yönünden yeni ek göstergeler prime esas kazanç matrahına 15.01.2023 – 14.02.2023 tarihlerini kapsayan dönemin sonunda,

Peşin ödeme alan belediye başkanları açısından ise 15.01.2023 – 14.02.2023 dönemi başında yeni ek göstergeler dikkate alınarak prime esas kazanç matrahına belirlenecektir.

Buna ilave olarak 5434 sayılı Kanuna tabi Belediye Başkanlarının emekli sandığı matrahı hesabında (5434-Ek madde 70) Zam, tazminat ve ödenekler ile benzeri ödemeler toplamına karşılık gelmek üzere, ek gösterge puanına bağlı olarak belirlenen oranda emeklilik yansıtma oranının (diğer adıyla emekli eklentisi) hesaplandığı unutulmamalıdır. Hesaplanan bu tutar da emekli sandığı matrahına dahil edilmekte ve bu şekilde bulunan tutar üzerinden prim kesilmektedir. Ek göstergedeki artışlar ek gösterge puanına bağlı olarak belirlenen emekli yansıtma oranını (emekli eklentisi) değiştirebileceği dikkate alınarak belediye başkan ve başkan yardımcılarının emekli sandığı matrahı hesaplanmasında gerekli düzenlemeler yapılmalıdır.

Ek gösterge artışı meclisten gelen belediye başkan yardımcılarının maaşlarında bir değişikliğe sebep olacak mı?

Belediye başkanının zorunlu görmesi durumunda belediye meclis üyeleri arasından başkan yardımcısı görevlendirebilmektedir. Bu kapsamda görevlendirilen meclis üyeleri, taleplerine istinaden bir Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilişkilendirilmektedirler.

Bu kişilerde belediye başkanları gibi aylık ödenek almakta olup ek gösterge artışı onların ödeneklerinde bir değişikliğe sebep vermeyecektir.

Fakat 4/c kapsamında ilişkilendirilen meclis üyesi belediye başkan yardımcılarının prime esas kazançları içerisinde ek gösterge de bulunmaktadır.

Bilindiği üzere meclis üyeleri arasından belediye başkan yardımcısı olarak görevlendirilen ve talepleri doğrultusunda 4/c kapsamında sosyal güvenlik kurumu ile ilişkilendirilenlerin prime esas kazanç matrahlarının hesaplanmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli 1 sayılı cetvelin Genel İdare Hizmetleri sınıfına ait ek gösterge puanları dikkate alınmaktadır.

Bu nedenle her ayın sonunda maaş alanlar yönünden 15.01.2023 – 14.02.2023 tarihlerini kapsayan dönemin sonunda ek gösterge artışı kesinti oranı dikkate alınacaktır.

Takdir okuyucularındır…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın