1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt derecelerdeki kadrolara atananların Hususi Damgalı (Yeşil) pasaportları iade alınır mı?

1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt derecelerdeki kadrolara atananların Hususi Damgalı (Yeşil) pasaportları iade alınır mı?

5682 sayılı Pasaport Kanunu’nun “Hususi pasaportlar” başlıklı 14 üncü maddesinde Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaport almaya hak kazananlar açıkça sayılmıştır.

Mezkûr Kanun’un “Pasaport veya vesika verilmesi yasak olan haller” başlıklı 22 nci maddesinde yasak haller açıkça sayılmış olsa da hak sahibinin 1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt derecelerdeki kadrolara atanmak suretiyle kadro derecesinin değişmesi halinde Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaportlarının ilgililerinden geri alınıp alınmayacağı hususuna açıkça yer verilmemiştir.

Konuyla ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü ise 22/02/2024 tarihli ve E-53773008-622.02-8851798 sayılı görüş yazısında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 59 uncu maddesine istinaden 1. Dereceli Özel Kalem Müdürü kadrosuna atanan ve 1. Dereceli kadroda görev yapması nedeniyle hususi damgalı pasaport alan personelin, daha sonra özel kalem müdürü kadrosundan istifa etmesi veya müktesebatına uygun 9 dereceli Bilgisayar İşletmeni kadrosuna atanması durumunda, sahip olduğu hususi damgalı pasaportun geri alınıp alınamayacağına ilişkin;

“Mezkûr Kanunun 22 nci maddesinde ise pasaport veya vesika verilmesi yasak olan haller ile bu hallerin gerçekleşmesi halinde verilen pasaportların geri alınmasına ilişkin hususlar açıkça düzenlenmiş olup hususi damgalı pasaport aldıktan sonra daha alt dereceli kadrolara atananlardan verilen pasaportun geri alınacağına ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır.” şeklinde görüş vermiştir.

Gerek Hususi Damgalı Pasaport Formundaki aşağıda belirteceğimiz değişiklik gerekse Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün bahsi geçen görüşü sonrasında 1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt derecelerdeki kadrolara atanmak suretiyle kadro derecesi değişen memurların Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaportlarının geri alınıp alınmayacağı sorusu “Alınmaz, kurum hiçbir işlem yapmaz. Bildirim sorumluluğu kurumda değil hak sahibindedir.” şeklinde anlaşılmaya, yorumlanmaya başlamıştır.

Bu görüş yazısında yukarıda belirtilen manalar anlaşılmış olsa da, güncel Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaport Formunun arkasında yazan bildirim zorunluluğunun, gerçek manada kime ait olduğuna ilişkin formda bir atıf yoktur.

Bununla birlikte kurum tarafından 1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt dereceli kadrolara yapılacak atamalardaki değişiklikler sonucunda mezkur Kanun’un 14 üncü maddesinde sayılan hak sahipliğinin yitirilmesi nedeniyle bildirimin İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne yapılmaması halinde;

İlgilinin yurt dışında karışacağı adli olaylardan,

İltica nedeniyle bir daha ülkeye dönmemesinden,

Yurtdışında terör olaylarına karışması ve benzeri gibi durumlarda oluşabilecek adli suç içeren vakalardan kurumun sorumluluğunun ne olacağına ilişkin açıklayıcı bilgilere yer verilmemesi kafalarda başka soru işaretlerinin oluşmasına neden olmuştur.

İşte oluşan bu sorulara cevap bulabilmek, kurumlarımızda Pasaport Formunu onaylamaya yetkili meslektaşlarımızın doğru idari işlem yapmalarını sağlamak ve atmış oldukları imzalar sonrası yasal müeyyidelerle karşı karşıya kalmalarını önlemek amacıyla bu yazımıla okurlarımızı bilgilendirmeye çalışacağız.

Bilindiği üzere, pasaport işlemlerinde kanunen tek yetkili kurum İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’dür. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, Emniyet Genel Müdürlüğünden bu görevi devir aldıktan sonra ilk defa yayımladığı “Hususi Damgalı Pasaport Formu”nun arka yüzündeki “Diğer Hususlar” bölümünde “Hususi pasaport hak sahibinin kadro derecesinin değişmesi, başka bir kuruma geçmesi veya boşanması durumunda, kurum tarafından derhal pasaport aldıkları İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’ne bildirilir.” ifadesine açıkça yer vermiş ve bu sayede bildirim yükümlüğü formu düzenleyen kuruma bırakılmıştı.

Devam eden süreçte, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Hususi Damgalı Pasaport Formunda yapmış olduğu son değişiklikte formda sadeleştirmeler yapmış, formun arka kısmındaki “Diğer Hususlar” bölümüne “Hak sahipliğinin yitirilmesi durumunda başvuru yapılan İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğü’ne bildirimde bulunulur.” şeklinde ifade getirilmiştir. Söz konusu değişiklik yapılmış olsa da bu defada ilgili alanda bildirim yükümlüğünün kuruma mı yoksa hak sahibine mi verildiğine dair açık bir ifadeye maalesef yer verilmemiştir. Aynı formun “Diğer Hususlar” kısmının sağ alt köşesinde “Yukarıda yer alan hususları okudum.” şeklinde hak sahibinin imzalayacağı imza alanı eklenmiş , bu ise diğer hususlarda atıfta bulunulan bildirim yükümlüğünün hak sahibine verildiği şeklinde yorumlanmıştır.

Yukarıda açıklamış olduğumuz bilgiler doğrultusunda;

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü 22/02/2024 tarihli ve E-53773008-622.02-8851798 sayılı görüş yazısını yayımlamış olsa da kafalarda oluşan sorulara ve tereddüt yaşanan hususlara açık cevap verilmemesi, görüş yazısının pasaport iş ve işlemlerinde tek yetkili olan İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne sorulmadan hazırlanmış bir görüş olması nedeniyle yapılacak pasaport işlemlerinin yapılmasında tam manada doğru bir hüküm içermediği kanaati oluşturmuştur.

Bu nedenle, Derince Belediyesi olarak yukarıda açıklamış olduğumuz çekinceleri ve tereddütleri ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün görüşü içeren soru ile pasaport iş ve işlemlerinde tek yetkili merci olan İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden 28.02.2024 tarihli ve E-91978190 – 900 – 186 sayılı yazımızla görüş istenmiştir.

İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü ise Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün aksine hak sahipliğinin yitirilmesine ilişkin tüm değişikliklerin ilk defa yayımlanan Pasaport Formunda yer alan şekliyle kurumlara ait olduğu yönündeki uygulamaya aynen devam edilmesi gerektiği şeklinde görüşünü bildirmiştir.

İçişleri Bakanlığının görüş yazısı şu şekilde;

“İlgi yazınız ile hususi damgalı pasaport hak sahipliğinin yitirilmesi halinde bu pasaportların geri alınıp alınmayacağının bildirilmesi istenilmiştir.

Bilindiği üzere, 5682 sayılı Pasaport Kanunun 14/C maddesinde hususi damgalı pasaportlar; Talep edenin mensup bulunduğu makamın yetkili amirinin başvurusu üzerine İçişleri Bakanlığınca verilir…” hükmü amirdir.

Kanun hükmü doğrultusunda hususi damgalı pasaportlar kişilerin bağlı bulunduğu kurumun talebi üzerine İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerince verildiğinden dolayı bu kişilerin hak sahipliğinin yitirilmesi durumunda da kurumların bu durumlarını ilgili İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne bildirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Bilgi ve gereğini rica ederim.”

Sonuç ve Değerlendirme

Tüm bilgilendirmeler ışığında “1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt dereceli kadrolara atananların Hususi Damgalı (Yeşil) Pasaportları iade alınır mı?” sorusuna şu şekilde cevap verebiliriz.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 22/02/2024 tarihli ve E-53773008-622.02-8851798 sayılı görüş yazısında Mezkûr Kanunun 22 nci maddesinde hususi damgalı pasaport aldıktan sonra daha alt dereceli kadrolara atananlardan verilen pasaportun geri alınacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı şeklinde görüş verilmiş olsa da pasaport iş ve işlemlerinde tek yetkili kurum olan İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün sonradan vermiş olduğu 01.03.2024 tarihli ve E98254153-146.99-613164 sayılı görüş yazısında;

“…kurumların bu durumlarını ilgili İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne bildirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.”  ifadesine yer verilmiştir. Bu ifadeden anlaşılacağı üzere hak sahipliğinin yitirilmesine ilişkin tüm değişikliklerde kurumlarımızın bildirim yükümlülüklerinin aynen devam ettiği, bildirim yapmamaktan kaynaklı oluşabilecek adli sonuçlardan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünün 22/02/2024 tarihli ve E-53773008-622.02-8851798 sayılı görüş yazısının yasal sorumluluğu pasaport formunu onaylayanlar için ortadan kaldırmayacağı açıktır.

Bu nedenle İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğünce ilgiliye verilen pasaportların iade alınmasında kurumların sorumluluğu olmasa da, “1, 2 ve 3. Dereceli kadrolardan daha alt dereceli kadrolara atanan memurların hak sahipliğini yitirmiş olmaları nedeniyle mensup bulunduğu kurumun yetkili amirlerince İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüğüne bildirim yapılması zorunludur.

Uygulamaya ilişkin bilgi ve kanaatlerimiz bu şekilde olup, uygulamaya yönelik karar siz değerli okuyucularımız takdirindedir.

Yunus Emre YILMAZ

Derince Belediyesi

İnsan Kaynakları ve Eğitim Müdürü

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın