Belediyelerde Kısa Süreli, Belirli Aralıklarla ve Sık Sık Rapor Almayı Alışkanlık Haline Getiren İşçilerin İş Sözleşmeleri Feshedilebilir Mi?

Belediyelerde Kısa Süreli, Belirli Aralıklarla ve Sık Sık Rapor Almayı Alışkanlık Haline Getiren İşçilerin İş Sözleşmeleri Feshedilebilir Mi?

Belediyelerde sıkça karşılaşılan sorunlardan biri de bazı işçilerin ( Kadrolu veya belediye şirket işçileri) hastalık raporu almayı alışkanlık haline getirerek çalışma düzenini ve iş huzurunu bozmasıdır. Yukarıdaki sorumuza cevap ararken genellikle iş yerlerinde iki durum ile karşılaşılmaktadır. Bunlardan birincisi işçi tarafından kesintisiz uzun süreli alınan raporlar, ikincisi ise kısa süreli, belirli aralıklarda ve sık sık alınan raporlardır.

Birinci durum ile ilgili 4857 sayılı İş Kanunu’nun “İşverenin haklı nedenle derhal fesih hakkı” başlıklı 25 inci maddesinin Sağlık sebeplerinde: başlıklı birinci fıkrasının (b) bendi hükmü uygulayıcılar için açıktır. İlgili hüküm doğrultusunda işçinin uzun süreli ve kesintisiz devam eden bir raporu var ise raporluluk süresinin ihbar süresini 6 hafta aşması durumunda, işveren haklı nedenle sözleşmeyi feshedebilmektedir.

Belediyelerde en çok karşılaşılan ikinci durum ise sık sık rapor almayı alışkanlık haline getirmiş işçilerin durumudur. Bizde bu yazımızda “Belediyelerde Kısa süreli, Belirli Aralıklarla ve Sık Sık Rapor Almayı Alışkanlık Haline Getiren İşçilerin İş Sözleşmeleri Feshedilebilir Mi?” sorusu özelinde değerlendirmelerde bulunacağız.

Hepimizin bildiği gibi çalışma hayatında çok nadir hastalık raporu alanlar olduğu gibi sık sık ve kısa süreli rapor almayı alışkanlık haline getirmiş çalışanlarda bulunmaktadır.

İşçilerin hastalıkları nedeniyle işyeri hekiminden, aile hekiminden veya hastanelerden istirahat raporu almaları elbette mümkündür. Burada esas olan bu durumun işçiler tarafından suistimal edilip edilmediği hususunun işveren tarafından somut bir biçimde ortaya konulmasıdır.

Belediyelerimizde konumuz ile ilgili en çok karşılaşılan suistimallere birkaç örnek vermek gerekirse;

1- Bazı işçiler ayın 30 veya 31 gün ile çıkması durumuna göre çalışma puantajının son haftasında 1-2 gün rapor almaktadır. Bu işçilerin yıllık puantaj cetvelleri tek tek incelendiğinde her ay 1-2 gün rapor alarak yıl içerisinde 20 günün üzerinde işe gelmedikleri, yevmiye ve prim kesintisi olmaksızın tabiri caizse ücretli izin kullandıkları görülmektedir. Bu kişiler yıllık izinlerini de biriktirerek bu durumu suiistimal etmektedirler.

2- En çok karşılaşılan bir diğer durumda, vardiyalı veya bölgesel çalışmalarda yaşanmaktadır. Vardiya veya bölge değişim gününde işçinin sevmediği vardiyaya veya bölgeye denk gelmesi durumunda işçi işe gitmemek için rapor almaktadır. Bu durumda yönetici ilgili iş için başka işçiler görevlendirilmekte fakat mevcut durum o işyerindeki çalışma düzeninin ve iş huzurunun bozulmasına neden olmaktadır.

Yukarıda açıkladığımız ve kurumların kendi özelindeki bu ve benzeri durumların işverence tespiti halinde işçiye ne tür müeyyidelerin uygulanacağı, iş akdinin feshedilip feshedilemeyeceği, idari uygulamalarda hangi hukuki kaynağa göre hareket edeceği hususlarının bilinmesi büyük önem arz etmektedir.

Konuya ilişkin mevzuat kaynakları incelendiğinde hangi durumların sık sık rapor alma olarak yorumlanacağı yönünde bir hüküm bulunmadığı görülecektir. İş bu sebeple işçinin sık sık rapor almasının işveren açısından geçerli sebep oluşturması her somut olaya göre ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Nitekim yargı kararları da bu yöndedir. Zira 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18 inci maddesinde iş sözleşmesinin işveren tarafından, işçinin yetersizliğinden veya davranışlarından kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanılarak feshedilebileceği düzenlenmiştir.

Bu maddede bahsedilen geçerli sebep kavramı, işçinin ve işyerinin normal çalışmasını olumsuz etkileyen hallerdir. Bu durumu birkaç yargı kararıyla örneklendirecek olursak;

1-)“İşveren 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18/3-f maddesi uyarınca aynı kanunun 25/I b maddesi uyarınca önele ilaveten 6 haftalık bekleme süresi içinde işçinin iş sözleşmesini feshedemez. Ancak işçinin aralıklı olmak üzere sık sık rapor alması bu kapsama girmez. Sık sık rapor alması durumunda toplam raporlu olduğu süre bekleme süresi içinde kalsa bile, sık sık rapor alması işyerinde olumsuzluklara yol açmış ise işçinin iş sözleşmesi bildirimli veya süreli olarak feshedilebilir. Bu durumda fesih geçerli nedene dayanmaktadır.” (Y.9.HD.28.11.2016 tarih ve 417/2004 sayılı karar.  )

2-)“2012 yılında 25, 2013 yılında 86, 2014 yılı ocak-şubat döneminde 11 ayrı raporla 21 gün istirahat kullanan uçucu personelin yaptığı devamsızlıkların önceden hazırlanan uçuş programını aksatacağını, işgücü planlamasını değiştireceğini kabul etmiş ve feshin geçerli sebebe dayandığı sonucuna varmıştır.” (Y.9.HD.19.11.2015,E.2015/2240,K.2015/32996  )

Sonuç ve Değerlendirme

Yukarıda açıklanan mevzuat hükümleri ile emsal yargı kararları bir arada değerlendirildiğinde; “Belediyelerde Kısa süreli, Belirli Aralıklarla ve Sık Sık Rapor Almayı Alışkanlık Haline Getiren İşçilerin İş Sözleşmeleri Feshedilebilir Mi?” sorusuna şu şekilde cevap verebiliriz.

İş Kanunu ve emsal yargı kararlarında hangi hallerde işverene işçinin yetersizliği nedeniyle geçerli fesih hakkı verdiği örneklerle sayılmış, bunlardan biri de kısa süreli, belirli aralıklarda ve sık sık hastalanarak rapor alınması olarak belirtilmiştir.

Sık sık rapor alınması halinde, işveren aralıklı da olsa işçinin iş görme ediminden faydalanamamakta ve sık sık hastalanan ve rapor alan işçinin devamsızlığı işyerinde olumsuzluklara yol açmaktadır. Hastalıktan kaynaklanan geçerli sebeple fesih, kural olarak işçinin yetersizliğinden kaynaklanan bir fesihtir. Hastalık halinde işçi, iş görme edimini yerine getirmek istese de bunu yerine getirememektedir. İşçinin sık sık hastalanarak devamsızlık yapması iş görme ediminin gerektiği şekilde ifa edilmesini devamlı olarak olumsuz etkilemekte ve işyerinin normal işleyişini bozmaktadır. Bu durumda işveren geçerli nedenle fesih hakkını kullanabilir.

İşveren fesihten önce özellikle işçinin almış olduğu raporlar nedeniyle yaptığı devamsızlıkların ne zaman işyerinde olumsuzluklara yol açtığı, devamsızlığın etkisinin diğer işçilere aşırı yük getirip getirmediği, bu durumun diğer işçilere yüklenmeden azaltılıp azaltılamayacağı gibi hususları dikkate alarak her somut olaya göre objektif tespitler yapmalıdır.

Yüksek Mahkemeye göre, sık sık rapor alma nedeni ile fesih, verimsiz ve yetersizlik sebebine dayanan fesih olduğu için fesihten önce işçinin muhakkak savunmasının alınması gerekir. Disiplin Kurulu varsa kurul üyelerince yukarıda açıklanan hususlar incelendikten sonra soruşturma tamamlanarak son savunmasının alınmasına dikkat edilmelidir. Fesihten önce işçinin savunmasının alınmaması feshi sırf bu sebeple dahi geçersiz kılacaktır.

Bununla birlikte eğer işçinin artık iyileştiği ve devamsızlık sebebinin ortadan kalktığı anlaşılması durumunda sırf sık sık rapor alınması sebebine dayanarak fesih yapılmamasına dikkat edilmelidir.

Özetle İşveren, 4857 sayılı İş Kanunu ve emsal yargı kararları doğrultusunda sık sık, kısa süreli ve belirli aralıklarla rapor kullanılması nedeniyle geçerli fesih yaparken; işçinin iş görme edimini gerektiği şekilde yerine getiremediğini, artık bu işçi ile işe devam etmesinin kendisinden beklenemeyeceğini somut ve objektif olarak ortaya koymalıdır. Feshin son çare olması ilkesine riayet ederek işyerinde işçiye uygun başka pozisyonun olmadığını, fesih anında hastalığın mevcut olduğunu, artık bu durumun işyerinde olumsuzluklara yol açtığını ve diğer işçilere ek yük getirdiğini değerlendirerek, bunun sonucuna göre idari işlem uygulamalıdır.

Takdir siz değerli okuyucularımızındır.

Yunus Emre YILMAZ

Derince Belediyesi

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın