Gelir vergisi istisnasının uygulanmasıyla birlikte kümülatif matrah hesaplaması nasıl olmalı?

Gelir vergisi istisnasının uygulanmasıyla birlikte kümülatif matrah hesaplaması nasıl olmalı?

Soru: 7349 sayılı Kanun ile birlikte gelen vergi istisnası kapsamında kümülatif matrah nasıl hesaplanır? Cevabınız için şimdiden teşekkür ederim.

Cevap:

22/12/2021 tarihli ve 7349 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2 nci maddesi ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki hüküm eklenmiştir.

“Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri”

Biz bu yazımızda ücret geliri elde edenlerin ilgili aydaki vergi matrahının nasıl hesaplanacağı ile kümülatif matrahın nasıl toplanacağı hususlarını inceleyeceğiz.

193 sayılı Geli Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler olarak tanımlanmış ve ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunmasının onun mahiyetini değiştirmeyeceği belirtilmiştir.

Dolayısıyla, hizmet erbabına ödenen aylık ücret, mesai, prim, ikramiye, gider karşılığı ve sair adlarla yapılan tüm ödemeler ve sağlanan menfaatler de ücret kapsamında değerlendirilecektir.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 63 üncü maddesinde ise;

“Ücretin gerçek safi değeri işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan menfaatler toplamından aşağıdaki indirimler yapıldıktan sonra kalan miktardır…”

denilmektedir.

Dolayısıyla 61 inci maddede belirtilen kazançların toplanarak 63 üncü maddedeki indirimlerin de uygulanması suretiyle bulunacak matrah çalışanın gelir vergisi kesintisine esas gelir vergisi matrahını olacaktır. 2022 yılı itibariyle asgari ücretin net tutarı kadar ücretlilerin vergi matrahından indirim yapılmaya başlanmıştır.

Bu husus ile ilgili Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 319) yayınlanmış ve konuyla ilgili örnekler verilmek suretiyle uygulamaların nasıl olacağı açıklanmıştır.

7349 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile 193 sayılı Kanunun 23 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“Hizmet erbabının, ödemenin yapıldığı ayda geçerli olan asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutarına isabet eden ücretleri (Şu kadar ki, istisnayı aşan ücret gelirinin vergilendirilmesinde verginin hesaplanacağı gelir dilim tutarları ve oranları, istisna kapsamındaki tutarlar da dikkate alınarak belirlenir. Ödenecek vergi tutarı, bu suretle bulunan vergi tutarının içinde istisna tutara isabet eden kısım düşülmek suretiyle hesaplanır. İstisna nedeniyle alınmayacak olan vergi ilgili ayda aylık asgari ücret üzerinden hesaplanması gereken vergiyi aşamaz.”)

Burada yer alan istisna kapsamında tutarlar ifadesinden asgari ücretin aylık brüt tutarından işçi sosyal güvenlik kurumu primi ve işsizlik sigorta primi düşüldükten sonra kalan tutar anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla 7349 sayılı Kanun ile gelen gelir vergisi istisnasının uygulanmasında asgari ücretlinin ilgili ayda muaf tutulduğu gelir vergisi tutarı tüm ücretlilere de aynen uygulanacaktır. Fakat kümülatif matrah gelir vergisi istisnası uygulanmamış haliyle toplanan vergi matrahlarından oluşacaktır.

Örnek;

Bir işçinin 2022 yılı Haziran ayındaki gelir vergisine tabi kazançları toplamı 8000 TL olsun. Bu işçinin şahıs sigorta payı, işsizlik işçi payı, sendika aidatı, askerlik borçlanması, hayat sigortası gibi gelir vergisi matrahından indirilecek payların toplamı ise 2000 TL olsun. Bu durumda;

1) İşçinin ödeyeceği gelir vergisindeki istisna tutarı ne kadardır ve nasıl hesaplanır?

2) İşçi personelin ödeyeceği gelir vergisi tutarı ne kadardır?

3) İşçinin kümülatif matrahına dahil edilecek tutar nedir?

-İşçinin ödeyeceği gelir vergisindeki istisna tutarı 2022 yılı Temmuz ayında 638,01 TL’dir. Zira eğer asgari ücretli gelir vergisi ödüyor olsaydı Temmuz ayında hala %15’lik vergi diliminde olacağından ödeyeceği gelir vergisi 638,01 TL olacaktı. Dolayısıyla ilgili ayda da tüm ücretlilerin ücretlerindeki istisna tutarı asgari ücretlinin o ay istisna tutulduğu tutar olacaktır.

-İşçi personelin gelir vergisine tabi kazançları toplamı 8000 TL’iken 193 sayılı Kanunun 63 üncü maddesi gereğince bu tutardan 2000 TL düşülecektir. Elde kalan tutar ise 6000 TL olup (ilgili çalışanın Temmuz ayında %20’lik vergi diliminde olduğunu düşünürsek) bu tutarın istisna uygulanmamış haliyle gelir vergisi toplamı 1200 TL’dir. Temmuz ayında ki gelir vergisi istisnasının 638,01 TL olduğunu düşünürsek istisna sonrası tutar kişinin ödeyeceği gelir vergisi olacaktır. Yani buda 1200 – 638,01= 561,99 TL

-2022 yılı Haziran ayı itibariyle asgari ücretin brüt tutarı 5004 TL,

Sigorta şahıs payı ile işsizlik sigortası şahıs payının toplamı olan yüzde 15 oranı (%14 + %1) brüt asgari ücrete uygulandığında bulunacak tutar 750,60 olacaktır.

5004 – 750,60= 4253,40 TL ise normalde asgari ücretlinin gelir vergisi matrahı olması gerekirken 7349 sayılı Kanun gereğince asgari ücretli vergiden muaf tutulmuş ve böylece 4253,40 TL asgari ücretlinin net ücreti haline gelmiştir.

Örneğimizdeki işçi yukarıda açıkladığımız üzere istisnayı aşan yani 2022 yılı için 4253,40 TL’yi aşan ücret geliri elde ettiğinden bu kişinin kümülatif matrahı istisna tutarı da dikkate alınarak belirlenecek yani 6000 TL olarak kümülatif matraha eklenecektir.

319 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği‘nde yer alan örnekler ve tablolar dikkatli incelenirse söylediklerimizi destekleyen birçok örneğin burada var olduğu görülecektir.

Tablodan da anlaşılacağı üzere kümülatif matrah ay ay toplanmak suretiyle hesaplanmıştır…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi /Kütahya

MAAŞ HESAPLAMA PROGRAMLARIMIZ

⇒ Memur Maaşı Hesaplama Programımız için Tıklayın

⇒ Sözleşmeli Personel Maaşı Hesaplama Programımız İçin Tıklayın

HERKES İÇİN DENEME SINAVLARI

⇒ Deneme Sınavlarına Katılmak İçin Tıklayın

⇒ iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın

Gelir vergisi istisnasının uygulanmasıyla birlikte kümülatif matrah hesaplaması