İstirahat bildirimi yapılırken dikkat edilecek hususlar

İstirahat Bildirimi Yapılırken Dikkat Edilecek Hususlar

Hayatın olağan akışı içerisinde tüm insanlar gibi çalışanlarda hastalanabilmektedir. Bu gibi durumlarda sağlık kurumuna başvurmakta ve hastalıkları nedeniyle doktor tarafından istirahat verilebilmektedir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na tabi olarak 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine istinaden işlemleri yürütülen ilgililerin hastalanması halinde yetkili hekim veya heyetlerden aldıkları raporlardan dolayı kendilerine ücret ödenebilmektedir.

Hastalık halinde geçici iş göremezlik ödeneği; istirahat raporunun Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından alınmış olması şartıyla, ortaya çıkan iş göremezliğin (iş kazası, meslek hastalığı ve analık gebelik hariç) üçüncü gününden başlamak üzere her gün için verilmektedir.

Çalışanların bu ödeneği alabilmeleri işverenin bu durumu onaylaması (istisnalar hariç) ile birlikte gerçekleşmektedir.

İşverenin bu onayı ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde yapmadığı durumlarında ise kendisine 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 102 nci maddesine istinaden idari para cezası uygulanmaktadır.

Biz bu yazımızda Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi işlemlerinin belediyelerce nasıl yapılması gerektiği hususunu değerlendireceğiz.

İstirahatli Olan Sigortalıların İşyerinde Çalışmadıklarına Dair Bildirimin İşverenlerce Sosyal Güvenlik Kurumuna Gönderilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’ in 5 inci maddesine göre 2/3/2013 tarihinden itibaren;

1-Bildirimin, http://www.sgk.gov.tr internet adresindeki e-SGK-İŞVEREN Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi (https://uyg.sgk.gov.tr/vizite/welcome.do) ekranından işverenler tarafından sigortalıların hak ettikleri istirahat süresinin bitim tarihinin içinde bulunduğu aya ait aylık prim hizmet belgesinin verileceği son tarihteki gün sonuna kadar elektronik ortamda Kuruma gönderilmesi zorunludur.

Burada birden fazla seçenek bulunmakta, bunlardan birinin yapılması durumundaysa bu bildirimin geçerli olacağı kabul edilmektedir.

1- İstirahatli olan sigortalılar için işverenlerce aylık prim ve hizmet belgesinden veya ilgili diğer ekranlardan “01-istirahat”, “çalışmadı” veya “çalıştı” bildirimleri yapıldığında işverenin çalışılmadığına dair bildirim ekranından ilgili sigortalılara ait kayıtlar otomatik olarak düşmektedir. İşverenler çalışılmadığına dair bildirim yaptıkları sigortalılara ait listeyi Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş ekranı üzerinden alabilecektir.

Ayrıca kâğıt ortamında düzenlenen ve Kuruma gönderilen raporlar için çalışılmadığına dair bildirim, istirahatin bittiği tarihin içinde bulunduğu aya ait MAPHB ’nin verilme süresi bitimine kadar yapılacaktır. (Kağıt ortamında düzenlenen raporlar e-Ödenek manuel rapor kayıt giriş ekranından kaydedilebilmekte olup, kaydedildiği anda işveren ekranlarında görüntülenebildiğinden bu şekilde kaydedilen raporlar için işverene bildirim yapması yönünde ayrıca tebligat gönderilmeyecektir.

Bu şekilde kaydedilen raporlar için işveren ekranına düştüğü tarihin içinde bulunduğu aya ait MAPHB verilme süresine kadar işveren tarafından bildirim yapılması gerekmektedir. Anılan ekrandan kaydedilemeyen raporlar için ise işverenin söz konusu rapordan haberdar olamayabileceği de göz önüne alınarak İPC uygulanmadan önce çalışılmadığına dair bildirim yapması yönünde işverene tebligat gönderilmesi gerekmektedir. Tebellüğ tarihinin içinde bulunduğu aya ait MAPHB verilme süresine kadar işveren tarafından bildirim yapılması gerekmektedir. Bu şekilde işverence bildirim yapılmaması veya geç bildirim yapılması halinde İPC uygulanacaktır.)

Bu gibi durumlarda Manuel veya Elektronik ortamda Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş ekranından sigortalının istirahatli olduğu dönemde çalışıp çalışmadığının “Çalışmadı” veya “Çalıştı” olarak bildirimin yapılması yeterli olmaktadır.

2- Aylık prim hizmet belgesi üzerinde yer alan eksik gün nedeni “01-İstirahat” veya “istirahatli olduğu sürelerde, işyerinde çalışmamıştır” olarak bildirimin yapılması halinde de bildirim yasal süresi içerisinde yapılmış kabul edilmektedir.

Diğer taraftan, aylık prim hizmet belgesinde eksik gün nedeni “01-İstirahat” olarak Kuruma bildirilmeyen ve toplu iş sözleşmesi gereği veya işverence atıfet kabilinden primleri yatırılan sigortalılara ilişkin çalışılmadığına dair bildirimin iki farklı ekran yerine tek bir ekrandan yapılması amacıyla aylık sigorta primlerinin Muhtasar ile Kuruma bildirildiği Aylık Prim Hizmet Belgesi’nde eksik günlerin nedeni için oluşturulan “01-İstirahat” paneline ek olarak ayrı bir sütun oluşturulmuştur.

Bu sütun başlığında “prim bildirilen sigortalı, istirahatli olduğu sürelerde, işyerinde çalışmamıştır” ifadesi yer almaktadır. Anılan sütunda, ilgili ayda raporlu olan fakat raporlu olduğu dönemde prime esas kazançları ve ikramiyeleri işverenleri tarafından Kuruma bildirilenler ile eksik gün nedeni “12 Birden fazla” bildirilen sigortalıların istirahat döneminde işyerinde çalışmadıklarının kazanç ve ikramiyelerin Kuruma bildirileceği son tarih olan ayın 26 sı günü saat 23:59’a kadar belirtilen sütun altında yer alan “12 Birden fazla” ve “istirahatli olduğu sürelerde, işyerinde çalışmamıştır” kutucuklarının birlikte işaretlenerek bildirilmesi gerekmektedir.

Örnek 1

Kamu sektörü sigortalısı için 22/05/2023 tarihinden itibaren başlayan, 31/05/2023 tarihinde istirahat süresi sona eren bir rapor için çalışılmadığına dair bildirimin, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin vergi kesintileri ile prim ve hizmetin ait olduğu ayı takip eden ayın 26 ncı günü akşamı saat 23.59’a kadar yapılması gerekmektedir.

Söz konusu rapor için çalışılmadığına dair bildirim giriş ekranından manuel veya elektronik bildirim yapılabileceği gibi, Mayıs 2023 (15.05.2023-14.06.2023) ayı MAPHB ’de 01 (istirahat) eksik gün nedeni veya “istirahat süresinde çalışmamıştır” kutucuğunun işaretlenmesi de çalışılmadığına dair bildirim yerine geçecektir. Bu bildirimlerden herhangi birinin yapılması gerekli ve yeterlidir.

Örnek 2

Birden fazla aya sarkan istirahat raporlarında, yalnızca istirahatin bittiği tarihin içinde bulunduğu aya ait MAPHB ’de 01 (istirahat) eksik gün nedeninin bildirilmesi halinde çalışılmadığına dair bildirim yapılmış olacaktır.

Çalışılmadığına dair bildirim bakımından, rapor süresini kapsayan diğer aylar için ayrıca 01 (istirahat) eksik gün nedeni bildiriminin yapılıp yapılmadığına bakılmayacaktır.

Bununla beraber istirahatin başladığı ilk ayda veya istirahatin devam ettiği diğer aylarda 01 (istirahat) eksik gün nedeninin bulunması, fakat istirahatin bittiği aya ait MAPHB ’de 01 (istirahat) eksik gün nedeninin bulunmaması durumunda bildirim yapılmamış sayılacaktır.

İstirahatin bittiği tarihin içinde bulunduğu aya ait MAPHB ’de “istirahat süresinde çalışmamıştır” kutucuğu işaretlenecek ya da çalışılmadığına dair bildirim giriş ekranından bildirim yapılacaktır. Bu şekilde de bildirim yapılmaması durumunda idari para cezası uygulanacaktır.

Kamu iş yerinde çalışan, tedavi gördüğü hastane tarafından bir defada 10/05/2023-25/05/2023 tarihlerinde düzenlenen sağlık kurulu raporuna istinaden istirahatli olan ve istirahatli olduğu dönemde işvereni tarafından primleri Kuruma bildirilen bir sigortalı için çalışılmadığına dair bildirim girişinin Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi üzerinden veya çalışılmadığına dair bildirim ekranlarından istirahatin bittiği 25/05/2023 tarihinin içinde bulunduğu 15.05.2023-14.06.2023 dönemine ait aylık prim hizmet belgesinin Kuruma bildirileceği son tarih olan 26.06.2023 tarihi saat 23:59’a kadar bildirilmesi halinde çalışılmadığına dair bildirim girişi yapılmış sayılacaktır.

Aksi halde “Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi” yapılmamış sayılacağından idari para cezası uygulanacaktır.

Çalışılmadığına Dair Bildirim Girişi İle İlgili Diğer Konular

1-Sigortalılara rahatsızlıkları sebebiyle sağlık hizmet sunucularınca 10 günün üstünde istirahat verildiğinde, hak ettikleri geçici iş göremezlik ödeneklerini 10’ar günlük dilimler halinde almak istedikleri konusunda işverenlerine talepte bulundukları durumda ve işverence ilgili süreler için bildirim yapılması halinde Kurumca ödenekleri ödenecektir.

2-Sigortalının yatarak tedavi gördüğü süreler için işveren tarafından çalışılmadığına dair bildirim yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

3-Hastalık vaka türünde sıra numarası “1” olup, 2 veya daha az gün süreli raporlar için ödenek ödenmeyecek ve çalışılmadığına dair bildirim aranmayacaktır.

4-Hastalık ve analık vaka türlerinde sigortalının müstahak olmadığı tespit edilen raporlar için ödenek ödenmeyeceğinden çalışılmadığına dair bildirimi de aranmayacaktır.

5-Sigortalının istirahatli olduğu dönemde işyerlerinde çalıştığı ya da çalışılmadığına dair bildirim yapmayan işverene ait işyerinin bulunmadığı veya sahte işyeri olduğu yönünde şüphe, ihbar ve şikâyet bulunması halinde konunun Kurumun denetim ve kontrol memurları marifetiyle yapılacak inceleme ve denetimle tespit edilmesi gerekmektedir.

6-İşten çıkarılan veya statü değişikliği yapan sigortalılarda işveren tarafından sigortalının işten ayrıldığı tarihten sonraki süreler için çalışılmadığına dair bildirimin yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

7- Manuel veya Elektronik Çalışılmadığına Dair Bildirim Giriş ekranından sigortalının istirahatli olduğu dönemde çalışıp çalışmadığını “Çalışmadı” veya “Çalıştı” olarak, bildirmeyen işverenlere Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde belirtilen asgari ücretin yarısı, geç bildirenlere ise asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Ayrıca 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında bildirimlerin yapılması durumunda ise idari para cezası uygulanmayacaktır.

Bu konuyu SGK mevzuatları çerçevesinde değerlendirmeye çalışmakla birlikte konunun önemi ve uygulamada çok farklı durumların olması nedeniyle bu gibi durumlara muhatap olan Belediyelerin mutlak surette konuyu inceleyerek işlem yapmaları önem arz etmektedir.

Takdir okuyucunundur…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın