Bu yazımızda 5434 sayılı Kanun kapsamında hizmeti bulunanların belediye başkanı seçilmesi durumunda bu kişilerin emekli keseneğine esas derece ve kademesine esas ek gösterge oranının nasıl tespit edileceği hakkında bilgi vereceğiz.
5434 Sayılı Kanuna Tabi Belediye Başkanlarının Ek Göstergesi Nasıl Belirlenir?
31/03/2024 tarihinde mahalli idareler genel seçimleri yapılmıştır. 5 yılda bir yapılan yerel seçimler neticesinde belediye başkanı olarak seçilenler bir sonraki seçime kadar bu görevlerini ifa edeceklerdir.
Bu yazımızda; 5434 sayılı Kanun kapsamında hizmeti bulunanların belediye başkanı seçilmesi durumunda bu kişilerin emekli keseneğine esas derece ve kademesine esas ek gösterge oranının nasıl tespit edileceği hakkında bilgi vereceğiz.
Bilindiği üzere belediye başkanlarına 5393 sayılı Belediye Kanununun 39 uncu maddesine istinaden ödenek verilmektedir. Memur bordrosundan aşina olduğumuz kazanç kalemleri ise belediye başkanının brüt ödeneğinin hesabında kullanılmazken belediye başkanının sigorta matrahının tespitinde dikkate alınmaktadır.
5434 sayılı Kanuna tabi çalışanların emekli keseneğine esas matrahlarını oluşturan kesinti kalemlerinden bir tanesi de ek göstergedir.
Ek gösterge 5434 sayılı Kanuna tabi memurların, istisnalar hariç, kazanılmış veya ödemeye esas derece ve kademelerine göre tespit edilmektedir.
5434 sayılı Kanuna tabi belediye başkanlarının seçildikleri tarih itibariyle diğer sigortalık ve askerlik hizmeti süreleri intibak yapılarak değerlendirilmekte ve bu şekilde ilgilinin emekli keseneğine esas derece ve kademesi tespit edilmektedir.
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun ek 48 inci maddesinde;
“… Belediye Başkanı olarak iştirakçilikleri devam edenlere, genel idare hizmetleri sınıfında görev yapan genel müdürler için belirlenen ek gösterge rakamını ve öğrenim durumlarına göre yükselebilecekleri dereceyi geçmemek üzere emekli keseneklerine esas aylık dereceleri itibariyle mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı için tespit edilen ek gösterge rakamları uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Görüleceği üzere 5434 sayılı Kanuna tabi belediye başkanlarının emekli keseneğine esas ek gösterge tutarı emekli keseneğine esas derece ve kademesine göre tespit edilmektedir.
Fakat belediye başkanı daha önce memur olup daha yüksek ek göstergeli bir kadroda bulunmuş ve sonrasında belediye başkanı seçilmişte olabilir. Bu durumda ise 5434 sayılı Kanunun ek 67 inci maddesi devreye girecektir. Mezkur madde de;
“Daha önce atanmış ya da seçilmiş oldukları kadro, görev veya aylık almış oldukları dereceler için belirlenmiş olan ek göstergelerden daha düşük ek gösterge ödenmesi gereken veya ek göstergesi olmayan bir kadro, görev veya dereceye atanan ya da seçilenler; daha önceden yararlanmış oldukları ek gösterge rakamı ile halen bulundukları kadro, görev veya dereceye ilişkin ek gösterge rakamı arasındaki farktan kaynaklanan kesenek ve karşılık tutarının tamamının aylıklarından kesilmesi suretiyle emeklilik açısından yüksek olan ek göstergeden yararlanmaya devam ederler…” hükmü yer almaktadır.
Peki bu görevde 6 ay süre ile kesenek gönderilmesi gerekir mi?
Burada iki farklı durumun karşımıza gelmesi söz konusudur;
1-) Yüksek ek gösterge esas kadroya atama veya seçilme yolu ile geldikleri göz önüne alındığında bu görevlerde 6 ay bulunma şartı bulunmaktadır. (İstisnası: Bu Kanunun 12 nci maddesinin (II) numaralı fıkrasının (n) bendinde sayılanlar hariç, atandıkları veya seçildikleri kadro, görev ya da derecede en az altı ay görev yapmaksızın ek göstergesi daha düşük bir kadro, görev ya da dereceye atanan veya seçilenler hakkında bu fıkra hükümleri uygulanmaz.)
2-) Yüksek ek göstergeli göreve normal terfi işlemi ile ulaşan Kamu Görevlilerinde ise 6 ay görev yapma şartı bulunmamaktadır.
Sonuç;
Bu durumda; 5434 sayılı Kanuna tabi belediye başkanlarının emekli keseneğine esas matraha dahil olacak ek gösterge tutarı emekli keseneğine esas dereceleri üzerinden tespit edilmekle birlikte yukarıda belirtilen istisnalar hariç mevcut belediye başkanlarının daha önceki görevlerinde yüksek ek göstergeli kadroya atama veya seçilme yolu ile gelmeleri durumunda ek 67 inci maddeden faydalanabilmek için önceki görevlerinden 6 ay kesenek gönderilmiş olması gerektiği,
Daha önceki yüksek ek göstergeli kadroya normal terfi şeklinde gelmiş belediye başkanlarının ise 6 ay kesenek gönderme zorunluluğunun bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Takdir okuyucunundur…
Mehmet YURDCU
Tavşanlı Belediyesi / Kütahya