631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesinin uygulanmasına yönelik bazı değerlendirmeler

631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesinin uygulanmasına yönelik bazı değerlendirmeler

7521 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4/7/2001 tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 12 nci maddesi değiştirilmiştir.

Söz konusu değişiklik belediyeleri de yakından ilgilendirmekle birlikte meclis ve ihtisas komisyonları toplantıları için ödenen huzur hakkı ile encümen toplantıları için ödenen encümen ödeneği gibi bazı ödemelerin 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği hususunda bazı tereddütler yaşanmıştı.

Bu hususa ilişkin iscimemur.net sitemizde daha önce paylaştığımız değerlendirme yazısına ulaşmak için tıklayın: https://iscimemur.net/631-sayili-khk-kapsaminda-odenecek-huzur haklarinda-ust-sinir/

Yaşanan tereddütler sonrasında Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü tarafından 04/03/2025 tarihli ve E-74073113-045.02-285238 sayılı yazı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına görüş verilerek tereddütler giderilmiştir.

Mezkur yazıda özetle;

– Belediye Başkanı ödeneği ile meclis kökenli belediye başkan yardımcılarına verilen ödeneğin 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olmadığı,

– Belediye meclis üyelerine, katıldıkları meclis toplantılarına karşılık ödenen huzur hakkı tutarlarının 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olmadığı,

– Belediye meclis üyelerinin katıldıkları ihtisas komisyonları ve denetim komisyonu için ön görülen huzur hakkı tutarlarının 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olduğu,

– Belediye encümeni üyesi olup encümen toplantılarına katılım sağlayanlara ödenen encümen ödeneğinin 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olduğu,

– Mahalli idare birliği meclis ve ihtisas komisyonları toplantıları için ilgililere ödenen huzur hakkı ile mahalli idare birliği encümeni üyelerine ödenen encümen ödeneğinin 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olduğu,

– Büyükşehir belediyelerin bağlı kuruluşu olan Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü yönetim kurulunun doğal üyesi olan genel müdür ve genel müdür yardımcılarına bu üyelikleri için ödenen tutarların 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olduğu,

– Mezkur maddenin birinci fıkrası kapsamındakilere özel veya kamu ayrımı gözetilmeksizin her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, danışma kurulu üyeliğinde ve komisyon, heyet, komite ile benzeri organlarda görev alanlara bu görevlerinden dolayı ödenen tutarların 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olduğu,

Denilmektedir.

Not: Her ne kadar Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü yazısında belediye başkanının olmadığı zamanlarda belediye başkanına vekalet eden başkan vekiline ödenen ödeneğe değinilmemiş olunsa bile mezkur görüş yazısından başkan vekili ödeneğinin de 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olmadığı anlaşılmaktadır.

Peki bu düzenleme sonrası belediyelerde süreç nasıl yürütülecek ve uygulama nasıl olacak?

Bu hususu iki ana başlık altında değerlendirelim;

1-) Belde, İlçe ve İl Belediyeleri

Düzenlemeyle birlikte belediyelerde görev yapan memur, sözleşmeli personel, daimi işçi, sermayesinin yarıdan fazlası belediyeye ait olan şirket personeli, belediye başkanı ve meclis üyeleri 631 sayılı KHK’nın değişen 12 nci maddesi kapsamına alınmıştır. Aynı zamanda yukarıda sayılanların dışında olmakla birlikte sermayesinin bir kısmına belediyenin katıldığı şirketlerin yönetim kurulu, denetim kurulu gibi kurullarında ilgili belediyeyi temsilen bulunanlara ödenen ücretlerde aynı düzenlemeye dâhildir.

Söz konusu düzenlemeyle birlikte kapsama dahil tüm çalışanlara, madde metninde de ifade edildiği gibi, sadece bir yerden ücret ödenebilecektir.

Bu kapsamda yapılması gereken ilk işlem bir emanet hesap açmak olacaktır.

Meclis üyelerine katıldıkları ihtisas komisyonu toplantıları ve denetim komisyonu toplantıları için hesaplanan huzur hakkı tutarından yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan net tutar bu emanet hesaba aktarılacaktır.

Aynı şekilde gerek memur gerekse meclis üyesi olup aynı zamanda belediye encümeninin de üyesi olanlara katıldıkları encümen toplantıları için hesaplanan encümen ödeneğinden yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar ilgili emanet hesaba aktarılacaktır.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü’nün 06/03/2025 tarihli dağıtımlı yazısında “… bu idarelerin şirketlerine ise bu idarelerce duyurulması” denildiğinden belediyeler kendi şirketlerine gerek bakanlığın görüş yazısını gerekse konu hakkında aydınlatıcı bir yazı gönderip yazı ekinde emanet hesap bilgisi de paylaşılmalıdır. İlgili şirketler kendi yönetim kurulu, denetim kurulu gibi kurul üyelerine bu üyeliklerinden dolayı ödeyecekleri tutarlardan yasal kesintiler yaptıktan sonra kalan kısım belediyenin söz konusu emanet hesabına aktarılacaktır.

631 sayılı KHK’nın değişen 12 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında olup asli görevli yeri belediye olanlardan mahalli idare birlikleri de dahil gerek diğer kurumların muhtelif kurul, komisyon, meclis gibi organlarında, gerekse sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ait olan şirketlerin kurullarında görev alanlara bu görevlerinden dolayı ön görülen ücretlerden de yasal kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar ilgili belediyenin emanet hesabına aktarılacaktır. Bunun için söz konusu kurumlar ilgili belediyeden emanet hesap bilgisini bir yazı ile isteyeceklerdir.

Söz konusu emanet hesaba para yatıran ilgili belediye dahil tüm kurum ve kuruluşlar ile kamu şirketleri yatırılan tutarın net miktarını, kim için hangi görevden dolayı yatırıldığını ve bu ödemenin hangi aya ilişkin olduğunu bir yazı ile birlikte ilgili belediyenin mali hizmetler birimine bildirecektir.

Yukarıda sayılan tüm bu ödemeler belediye tarafından açılan emanet hesapta toplandıktan sonra;

Öncelikle mezkur madde metninde ifade edilen “Birinci fıkra kapsamındakiler, birinci fıkraya tabi olarak yürüttükleri görevleri ve birden fazla görev olması halinde hangi görevin ücretini alacaklarını asli görevli oldukları kuruma beyan eder.” Hükmü gereğince emanet hesapta toplanan paranın muhatapları hangi görevden kaynaklı ücreti almayı tercih ettiklerini asli görevli oldukları kurumun mali hizmetler birimine beyan edeceklerdir. Mali hizmetler birimi ise ilgililerin beyanı doğrultusunda, üst sınır olan 108.000 X Memur Maaş Katsayısı tutarını aşmamak kaydıyla terci edilen tutarı ilgilisine ödeyecektir. Bu ödeme esnasında söz konusu tutardan herhangi bir kesinti yapılmayacak, üst sınırı aşan miktar ile ilgilinin diğer görevlerinden dolayı emanet hesaba aktarılmış ücretleri belediyeye gelir kaydedilecektir.

İlgililer sonraki süreçte 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında üstlendikleri görevleri de asli görevli oldukları kuruma, göreve başladıkları tarihten itibaren 15 gün içinde bildirecekler, görevin birden fazla olması halinde ise hangi görevin ücretinden yararlanmak istediklerini de ayrıca belirteceklerdir.

İlgililer daha sonraki süreçte bu taleplerini güncelleyebileceklerdir.

Ayrıca kurum içi bilgilendirme yazısı yazılarak gerek hali hazırda gerekse bu tarihten sonra 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında alınacak görevler için çalışanların bu hususu ilgili birimlere bildirmesiyle ilgili sorumlu olduklarının altı çizilmelidir.

Örnek: Ç Belediyesinde Belediye Başkanı olarak görev yapan Zeliha Hanım hem belediye meclis başkanı olarak meclis toplantılarına katılmakta hem de encümen başkanı olarak encümen toplantılarını yönetmektedir. Zeliha Hanım aynı zamanda sermayesinin %90’ı Ç Belediyesine ait olan Türk Ticaret Kanununa göre kurulmuş belediye şirketinin de yönetim kurulu başkanıdır.

Zeliha Hanımın tüm bu görevlerinden dolayı elde ettiği tutarları 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında değerlendirecek olursak;

Zeliha Hanımın hak ettiği belediye başkan ödeneği 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olmayıp yasal kesintiler yapıldıktan sonra kendisine ödenecektir.

Zeliha Hanım’ın katıldığı meclis toplantıları için hak ettiği huzur hakkı 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olmayıp yasal kesintiler yapıldıktan sonra kendisine ödenecektir.

Zeliha Hanım’ın katıldığı encümen toplantıları için hak ettiği tutarlar 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olup yasal kesintileri yapıldıktan sonra kalan miktar belediye bünyesinde açılan emanet hesaba aktarılacaktır.

Zeliha Hanım’ın yönetim kurulu başkanı olduğu belediye şirketinden hak ettiği huzur hakkı tutarı 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olup yasal kesintileri yapıldıktan sonra kalan miktar belediye bünyesinde açılan emanet hesaba aktarılacaktır.

Zeliha Hanım mahalli idare birlikleri gibi diğer kurum ve kuruluşlarda da görevli olması halinde oralarda katıldığı toplantılar için hak ettiği ödenek ve huzur hakları da, yasal kesintiler yapıldıktan sonra, Ç belediyesinin emanet hesabına aktarılacaktır.

Zeliha Hanım için emanet hesaba ücret yatıran belediye ve belediye şirketi dahil tüm kurum ve kuruluşlar ödenen tutarları bir yazı ile Ç Belediyesine bildirecektir.

Zeliha Hanım kendisi için emanet hesaba yatan tutarlardan hangi görevin ücretini almak istediğini Ç Belediyesinin mali hizmetler birimine yazılı olarak bildirecektir.

Zeliha Hanım belediye şirketinin yönetim kurulu başkanlığından dolayı hak ettiği huzur hakkının tarafına ödenmesini talep etmiş olsun,

Bu durumda Ç Belediyesinin mali hizmetler birimi şirket yönetim kurulu başkanlığından dolayı hak edilen ve yasal kesintileri yapıldıktan sonra emanet hesaba yatırılan tutarı bu sefer herhangi bir kesinti yapmaksızın Zeliha Hanıma ödeyecek, encümen üyeliği için hak edilen tutarı ve varsa diğer kurumlarca emanet hesaba yatırılan tutarları belediyeye gelir kaydedecektir.

Ödeyeceği tutar yani şirket yönetim kurulu başkanlığından dolay hak edilen huzur hakkı tutarı kanunla belirlenmiş üst sınırın üzerindeyse bu sefer üst sınır üzerinden Zeliha Hanıma ödeme yapılacak, aşan kısım gelir kaydedilecektir.

Dikkat!

Zeliha Hanım katıldığı encümen toplantıları için hak ettiği net tutar 8. 000,00 TL, şirket yönetim kurulu üyeliğinden dolayı hak ettiği huzur hakkı net tutarı ise 50.000,00 TL olsun. İki ödemenin toplam net tutarı 58.000,00 TL olup bu tutar 108.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarı geçmediğinden her iki ödeme de Zeliha Hanıma yapılabilir mi diye tereddüt yaşanabilir.

Bu sorunun cevabı HAYIR’dır. Her ne kadar her iki ödemenin toplam net tutarı üst sınırın altında olsa bile Zeliha Hanıma sadece ödenmesini tercih ettiği/beyan ettiği görevden dolayı hak edilen ücretin net tutarı ödenebilecektir. Diğer ödeme ise belediyeye gelir kaydedilecektir. Eğer şirket yönetim kurulu üyeliğinden aldığı net ücret örneğin 120.000,00 TL olsaydı, bu tutar üst sınır olan 108.000 X 1,012556= 109.356,05 TL’nin ütünde olduğundan Zeliha Hanıma tercih ettiği 120.000,00 TL yerine 109.356,05 TL ödenecekti.

Kişiye ödenmeyen huzur hakları tahakkuk ettirilecek mi?

Bazı belediyeler, 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında olup ilgilisine ödenmeyecek olan tutarları tahakkuk etmemek gibi bir yöntem izlenip izlenemeyeceğini sormaktalar.

Kanun koyucu bu kapsamda herhangi bir istisnai durum belirtmemiştir. Dolayısıyla 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesin kapsamında olup birden fazla görev almış ve bunlardan bir tanesinden yararlanmayı tercih etmiş bir kişiye diğer ücret zaten ödenmeyecek düşüncesiyle hiç tahakkuk edilmemesi hatalı bir işlem olacaktır.

Zira bu ödemelerden yasal kesintilerin yapılabilmesi için öncelikle tahakkuk işleminin yapılması gerekir. Aksi takdirde gelir vergisi, damga vergisi, SGK kesintileri gibi kesintiler yapılamayacağı için kamu zararı doğacaktır. Sonuç olarak bu kapsamdaki tüm hak edişler hesaplanıp yasal kesintileri yapıldıktan sonra ilgili emanet hesaba aktarılmalıdır.

Başka kurumların muhtelif organlarındaki üyeliklerden veya sermayesinin yarıdan fazlası kamuya ait olan şirketlerin yönetim kurulu, denetim kurulu gibi üyeliklerinden kaynaklı hak edilen 631 sayılı KHK’nın 12. Maddesi kapsamındaki ücretlerin vergi matrahı çalışanın kümülatif gelir vergisi matrahıyla birleştirilecek mi?

Bilindiği üzere 311 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde değişiklik yapılmasına dair 321 seri no.lu Tebliğ ile genel yönetim kapsamında olan belediyelerin kendi kurumları dışında yer alan kurumlarda oluşan matrahlar çalışanın talebi olmadığı sürece birleştirilmemektedir.

631 sayılı KHK’nın değişen 12 nci maddesinde “özel veya kamu ayrımı gözetilmeksizin” ifadesi yer almaktadır. Burada geçen özel ifadesinden ne anlaşılması gerekmektedir?

Daha açık bir ifadeyle Ç Belediye Başkanı Zeliha Hanım aynı zamanda bir iş kadını olsun ve kendisine, içinde kamunun pay hakkı bulunmayan özel bir şirketi de bulunsun. Zeliha Hanım kendi şirketinden aldığı huzur hakkı 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında mıdır?

Her ne kadar bu sorunun cevabı 631 sayılı KHK’nın değişen 12 nci maddesinden anlaşılmasa da Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen yazının ikinci örneğinde bu hususa yer verilmiştir.

Mezkur örnekte;

“Bir kamu kuruluşunun temsil hakkının bulunduğu anonim şirketlerden (çoğunluk hissesi özel hukuk kişilerine ait olan) birinde yönetim kurulu üyesi, bir diğerinde denetim kurulu üyesi olmakla birlikte, ayrıca kamu payının veya temsil hakkının bulunmadığı özel şirketlerin birinde yönetim kurulu başkanı, bir diğerinde denetleme kurulu başkanı olan ilgiliye, kamu kuruluşunun temsil hakkının bulunduğu anonim şirketlerdeki görevlerinden yalnızca birisi için ücret ödenebilecek, diğer görevi için ödeme yapılmayacak ve bu tutar bütçeye gelir kaydedilecektir. Kamunun payı veya temsil hakkının bulunmadığı özel şirketlerdeki üyelikleri ile bu üyelikleri nedeniyle aldığı ücretler 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesi kapsamında bulunmadığından, anılan maddenin uygulanmasında dikkate alınmayacaktır.” Denilmekte olup buradan özel ifadesinin kamu kurumunun temsil hakkının bulunduğu fakat çoğunluk hissesinin ise özel hukuk kişilerine ait olan şirketlerin kastedildiği anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla Zehra Hanımın kendi şirketinden elde ettiği huzur hakkı tutarı 631 sayılı KHK’nın 12 nci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

2-) Büyükşehir Belediyesi

Yukarıda belirtilen hususlar dışında bu grupta bulunan belediyeler açısından durum biraz daha farklılık arz etmektedir.

Kanun koyucu madde metninde; “…ilgili kurum veya kuruluşlarca brüt tutarları üzerinden gerekli vergi kesintileri yapılarak ilgilinin asli görevli bulunduğu kurumca bildirilen bir emanet hesabına yatırılır.” ifadesine yer vermiştir.

Peki, büyükşehir belediye meclisinde görev alan ilçe belediyesi meclis üyelerinin asli görevli bulunduğu kurum hangi belediyedir?

Bu sorunun cevabı için; 2972 sayılı Mahalli İdareler İle Mahalle Muhtarlıkları Ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’ un, Büyük şehir belediye meclisine katılacak üye sayısı başlıklı 6 ncı maddesinin (a) bendine bakmak gerekir.

İlgili madde de;

“a) Büyük şehir belediye meclisleri belediye hudutları içinde kalan ilçe seçim çevreleri için tespit edilen belediye meclisleri üye sayısının her ilçe için beşte biri alınmak suretiyle bulunacak toplam sayı kadar üyeden teşekkül eder. Bu hesaplamada artık sayılar nazara alınmaz. b) Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır.” denilmekte ve aynı kanunun Büyük şehir meclisine katılacak üyeler başlıklı 24 üncü maddesinin (a) bendinde ise;

“a) Bu Kanunun 6 ncı maddesinde tespit olunan büyük şehir meclisi üyeleri, her ilçe ve ilk kademe belediyesi için seçilmiş olan asıl üyelerin seçiliş sıralarına göre baştan başlayarak yeter sayıya kadar inilmek suretiyle bulunur. b) Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır.” Hükmü yer almaktadır.

Buradan anlaşılan büyükşehir belediye meclisinde görev alan ilçe belediye meclis üyelerinin asli görevli bulunduğu kurum ilçe belediyesidir.

Bu sebeple büyükşehir belediyeleri öncelikle ilçe belediyelerine bir yazı göndererek ilçe belediyelerinden emanet hesap bilgilerini isteyecektir.

Daha sonra meclis üyelerinin katıldıkları ihtisas komisyonu ve denetim komisyonu toplantıları için hesaplanan huzur hakkı tutarlarından yasal kesintiler yapıldıktan sonra ilgili ilçe belediyelerinin bildirilen emanet hesaplarına bu tutarları yatıracaktır.

Yine encümenin meclis üyeleri için hesaplanan encümen ödeneği de aynı şekilde ilçe belediyeleri tarafından bildirilen emanet hesaplara yatırılacaktır.

Sermayesinin yarıdan fazlası büyükşehir belediyesine ait şirketlerin yönetim kurulu, denetim kurulu gibi kurullarında görev alan meclis üyeleri için hesaplanan huzur hakkı tutarları da ilgililerin ilçe belediyelerinin emanet hesaplarına gönderilecektir.

Tüm bu ödemeler yapıldıktan sonra kim için, hangi görevden dolayı ne kadar tutar gönderildiği bir yazı ile birlikte ilgili ilçe belediyesine gönderilmesi yerinde olacaktır.

Takdir okuyucunundur.

Yazı Örnekleri:

631 sayılı KHK 12 nci Madde Kurum İçi Yazı Örneği

631 sayılı KHK 12 nci Madde Dilekçe Örneği

631 sayılı KHK 12 nci Madde Kapsamında Büyükşehirden İlçelere Yazılacak Yazı Örneği

631 sayılı KHK 12 nci Madde Diğer Kurumlara Yazı Örneği

Mehmet YURDCU/Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın

İsa ARAS/Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın