Aile ve Çocuk Yardımı İle Yemek Parasındaki SGK Muafiyetleri

İşçi personellerin aile ve çocuk yardımı ile yemek parasındaki SGK Muafiyetleri neler? Kısmen pirime tabi tutulacak kazançlar neler? SGK Muafiyetleri nasıl hesaplanır?

İşçi Personellerin ay içinde elde ettiği kazançlardan hangilerinin prime tabi tutulup hangi kazançlarının ise prime tabi tutulmayacağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 80. Maddesinde sayılmıştır. Bahsi geçen kanun maddesinin (a) bendinin 1, 2 ve 3 numaralı alt bentleri şu şekildedir.

a) Prime esas kazançların hesabında;

1) Hak edilen ücretlerin,

2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin,

brüt toplamı esas alınır.”

Aynı kanun maddesinin (b) bendinde ise prime tabi tutulmayacak kazançlar sıralanmaktadır.

b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

5510 sayılı kanunun 4. Fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanların prime esas kazançları ile prime tabi tutulmayacak kazançları sıralandıktan sonra şimdi de kısmen prime tabi tutulacak kazançları ele alalım.

Kısmen Prime Tabi Tutulacak Kazançlar

İşçi personellerin ilgili ayda elde ettiği kazançlardan bazıları kısmen prime tabi tutulacaktır. Bu kazançlar Kanunun 80. Maddesinin (b) bendinde sayılan yemek yardımı, çocuk parası, aile yardımı ve işveren tarafından sigortalılar için ödenen özel sağlık sigortası ile bireysel emeklilik katkı payları tutarlarının asgari ücretin yüzde otuzuna kadarki kısmıdır. Her ne kadar aile ve çocuk parası ile yemek yardımı tutarlarının prime kısmen tabi tutulacağı ifadesi yukarıda bahsi geçen kanun maddesinde bulunmasa da bu husus 01.09.2012 tarih ve 28398 sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu “İşveren Uygulama Tebliği”nde yer almaktadır. Aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumunun resmi internet sitesinde de bu husus detaylıca açıklanmıştır.

http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/calisan/isveren/prime_esas_kazanc_miktarlari

Bahsi geçen İşveren Uygulama Tebliğine göre aile ve çocuk parası ile yemek yardımı tutarlarından prime tabi tutulacak kısımlar aşağıdaki gibi belirlenmiştir.

Aile ve Çocuk Yardımı İle Yemek Parasındaki SGK Muafiyetleri

Yemek Paraları

Sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında işveren tarafından yemek verilmemesi şartıyla, fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için belirlenen günlük asgari ücretin % 6’sının, yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarı,  prime esas kazançların tespitinde dikkate alınmayacak, dolayısıyla bu tutardan prim kesilmeyecektir.

Bu durumda, yemek parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

 Brüt Günlük Asgari Ücret   x  % 6= Günlük istisna tutarı

Yemek Parası Verilen Gün Sayısı (Ay içinde fiilen çalışılan gün sayısı) X Günlük istisna tutarı  = Aylık İstisna Tutarı,

Ödenen Yemek Parası – İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Parası

formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Örnek: 2022 yılının …. ayında 20 gün fiili çalışması olan işçiye bir güne karşılık 30 TL olmak üzere 20 gün için toplamda 600,00 TL yemek parası ödenmiştir. Ödenen bu tutarın ne kadarı prime esas kazanca dahil edilmez? (2022 yılında geçerli olan brüt asgari ücret tutarı 5.004,00 TL’dir.)

5004,00 / 30 = 166,80 TL

166,80 X 6 / 100 = 10,01 TL

10,01 X 20 = 200,20 TL (Prime esas kazanca dahil edilmeyecek tutar)

Sigorta primine tabi tutulacak yemek parası ise 600,00 TL – 200,20 TL= 399,80 TL

Yemek yardımında uygulanacak prim muafiyetinde mutlaka dikkat edilmesi gereken hususları incelemek için tıklayınız 

Çocuk Parası

Sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla ve fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın sigortalı veya isteğe bağlı sigortalı sayılmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan çocuklarından 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitimi Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ya da işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarından en fazla iki çocuk (iki çocuk dahil) için çocuk zammı adı altında yapılan ödemelerin, çocuk başına 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin %2’si, 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi -kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz her bir çocuğu için % 4’ü oranındaki tutarı aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Bu durumda, çocuk parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

 Brüt Aylık Asgari Ücret X%2=Aylık İstisna Tutarı (Tek çocuk için)

Aylık İstisna Tutarı (Tek Çocuk için) X Çocuk Sayısı (İki çocuğa kadar) = İstisna Tutarı

Ödenen Çocuk Zammı – İstisna Tutarı: Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Çocuk Zammı

Formülü aracılığıyla hesaplanabilir.

Örnek: 2022 yılında çocuk başına 117,72 TL çocuk yardımı ödenen bir işyerinde 10, 15 ve 23 (yükseköğrenimde) yaşlarında üç çocuğu bulunan bir işçiye her ay toplamda 353,17 TL çocuk parası ödenmektedir. Ödenen bu paranın ne kadarı sigorta matrahına dahil edilecektir? (2022 yılında geçerli olan brüt asgari ücret tutarı 5.004,00 TL’dir.)

5004,00 X 2 / 100= 100,08 TL (Bir çocuk için uygulanacak muafiyet)

Muafiyet en fazla iki çocuk için uygulanabilir: 100,08 X 2= 200,16 TL (Toplam uygulanacak muafiyet)

Sigorta primine tabi tutulacak çocuk parası ise 353,17 TL – 200,16 TL= 153,01 TL

Çocuk yardımında uygulanacak prim muafiyetinde mutlaka dikkat edilmesi gereken hususları incelemek için tıklayınız 

Aile Yardımı

Sigortalılara aile zammı adı altında yapılacak ödemelerin, sigortalının hizmet akdinin devam etmesi şartıyla fiilen çalışmasının olup olmadığı üzerinde durulmaksızın, sigortalının eşinin Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmaması ve Kurumdan gelir veyahut aylık almaması durumunda, 16 yaşından büyükler için belirlenen aylık asgari ücretin %10’u,  657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (C) bendi kapsamında çalışan sigortalıların aynı şartları haiz eşi için  % 20’si oranındaki tutar aylık prime esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmayacaktır.

Bu durumda, çocuk parası adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

Brüt Aylık Asgari Ücret X  % 10 = İstisna Tutarı,

Ödenen Aile Zammı – İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Aile Zammı,

Formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Örnek: Eşi çalışmayan işçilere her ay maaşlarıyla birlikte 600,00 TL aile yardımının ödendiği bir işyerinde ödenen bu yardımın ne kadarlık kısmı sigorta primine tabi tutulur? (2022 yılında geçerli olan brüt asgari ücret tutarı 5.004,00 TL’dir.)

5004,00 X 10 / 100= 500,40 TL (Aile yardımı tutarından yapılacak toplam muafiyet)

Sigorta primine tabi tutulacak aile yardımı ise 600,00 TL – 500,40 TL= 99,60 TL

Aile yardımında uygulanacak prim muafiyetinde mutlaka dikkat edilmesi gereken hususları incelemek için tıklayınız 

İsa ARAS

Trabzon Büyükşehir Belediyesi

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın