Avukat olarak çalışırken belediye başkanı seçilenlerin kazanılmış hak aylığının tespitinde buna dikkat

Avukat olarak çalışırken belediye başkanı seçilenlerin kazanılmış hak aylığının tespitinde buna dikkat

Bilindiği üzere 31.03.2024 tarihinde yapılan Mahalli İdareler Genel Seçimleri neticesinde belediye başkanı olarak seçilenlerden 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı Kanuna tabi hizmeti bulunmayanlar, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılmaktadırlar.

Belediye başkanının prime esas matrahının tespitinde kullanılacak derece/kademeler bu kişilerin eğitim durumu ve hizmet sınıfından hareketle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36 ncı maddesinin Ortak Hükümler başlıklı bölümünde yer alan hükümler dikkate alınmak suretiyle tespit edilmektedir.

5434 sayılı Kanuna tabi Belediye Başkanlarının özel sektörde geçen hizmetleri, kanunun ek 18 ince maddesine istinaden birleştirilmek suretiyle emekli keseneğine esas derece ve kademelerinin hesabında değerlendirmektedir.

Fakat 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan personelin primleri, 5510 sayılı Kanunun 80 inci maddesi hükümleri dikkate alınarak hesaplanmakta ve bu konuda emekli keseneğine esas aylık intibakı yönünden bir işlem yapılmamaktadır. 

5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra ilk defa bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında belediye başkanı seçilenlerin prime esas kazançları, kazanılmış hak aylıkları üzerinden belirlenen oran ve göstergeler üzerinden hesaplanmaktadır.

Genel kural; bu durumda olan belediye başkanlarının daha önce meslekleriyle ilgili çalıştığı süreler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 36 ncı maddesinin C fıkrası gerekçe gösterilerek kazanılmış hak aylıklarından değerlendirilememesidir.

Fakat bu genel kuralın bir istisnası mevcut olup oda serbest avukat veya özel sektörde avukat olarak çalışmakta iken belediye başkanı seçilenlerin durumuna ilişkindir.

1136 sayılı Avukatlık Kanununun Emekliliğe tabi görevden önceki avukatlığın kıdeme sayılması başlıklı 195 inci maddesinde;

“Bu kanun gereğince topluluk sigortasına girmiş olup sigortalılığı devam eden bir avukat emekliliğe tabi bir göreve veya hizmete atandığı yahut seçildiğinde, sigortalılığına esas alınan avukatlık süresinin dörtte üçü kıdemine eklenerek intibakı yapılır ve görev veya hizmet aylığı ile emeklilik keseneğine esas aylığı yükseltilir.” hükmü yer almaktadır.

Not: Mezkur maddede geçen dörtte üçü ifadesinin yerinde üçte ikisi ibaresi varken 2/5/2001 tarihinde yapılan değişiklikle dörtte üç olarak değiştirilmiş ve kanun metnine işlenmiştir. Aşağıda paylaşacağımız Danıştay kararlarının bazıları değişiklik öncesine ait olduğu için madde metninde üçte iki ifadesi yer alabilir. Okuyucularımızın bu ifadeyi dörtte üç olarak güncel haliyle anlamaları yerinde olacaktır.

Konu hakkında bazı Danıştay kararları aşağıdaki gibidir;

Bu durumda, idare mahkemesince davacının açıktan öğretmenliğe atandığı sıradaki kadro durumunun tesbit edilerek serbest avukatlıkta geçen süresinin 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 195. maddesi gereğince 2/3”ünün (Yazarın notu: İlgili kanun metnindeki ifade 3/4 olarak değiştirildiğinden artık bu kısmın 2/3 değil 3/4 olarak dikkate alınması gerekmektedir.) intibakında değerlendirilmesi sonucunda yükselebileceği derece ve kademenin belirlenmesi gerekirken bu hususlar dikkate alınmaksızın ve uyuşmazlık üst öğrenim intibakından kaynaklanmadığı halde emsal durumu esas alınarak yapılan değerlendirme sonucunda karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir. (Danıştay 5. Dairesi-Esas No: 1994/4966 , Kanan No: 1996/3708)

“TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Danıştay Onbirinci Dairesince işin gereği görüşüldü: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. maddesinin (C/3) fıkrasında, “Avukatlık Hizmetleri Sınıfına giren” memurların daha önce serbest avukatlıkta geçirdikleri sürelerin intibaklarında değerlendirilmesi usulü düzenlenmekte, 1136 sayılı Avukatlık Yasasının “Emekliliğe tabi görevden önceki avukatlığın kıdeme sayılması” başlıklı 195. maddesinde ise, “Bu kanun gereğince topluluk sigortasına girmiş olup sigortalılığı devam eden bir avukat, emekliliğe tabi bir göreve veya hizmete atandığı yahut seçildiğinde, sigortalılığına esas alınan avukatlık süresinin üçte ikisi kıdemine eklenerek intibakı yapılır ve görev veya hizmet aylığı ile emeklilik keseneğine esas aylığı yükseltilir” hükmü yer almaktadır.

Görüldüğü gibi, 657 sayılı Yasanın 36/C-3.maddesindeki serbest avukatlıkta geçen sürelerin dörtte üçünün intibakta değerlendirileceği yolundaki hükümden yararlanabilmek için Avukatlık Hizmetleri Sınıfında görev yapmak zorunlu olmasına karşın, Avukatlık Yasasının 195. maddesi, belli bir sınıfta bulunma koşulu getirmeksizin, emekliliğe tabi bir göreve atanan bir avukatın, sigortalılığa esas alınan avukatlık süresinin dörtte üçünün intibakında değerlendirileceğini öngörmektedir.

Bu nedenle, davacının 8.3.1986 – 12.1.1998 tarihleri arasında serbest avukatlıkta geçen hizmet süresinin 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 195. maddesi uyarınca dörtte üçünün emekliliğe esas kazanılmış hak aylığı intibakında değerlendirilmesi gerekirken hiç değerlendirmeye alınmaması yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır…” (Danıştay 11. Dairesi-Esas No: 2007/4058 , karar No: 2008/4370)

“…Bu durumda, dava konusu işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden mahkeme kararının; davacının memuriyete girmeden önce avukat olarak bir işverene bağlı çalıştığı sürelerin 657 Sayılı Kanun’un 36. maddesinin “Ortak Hükümler” başlıklı (C) bölümünün (3) numaralı bendine göre kazanılmış hak aylığı derecesinde değerlendirilmemesine ilişkin kısmı yönünden esastan, avukat olarak çalıştığı tüm sürelerin emekliliğe esas aylık derecesinde değerlendirilmemesine ilişkin kısmı yönünden ise, usûlden bozulması gerekmektedir.” (Danıştay 12. Dairesi-Esas No:2018/4273 , Karar No: 2019/2283)

Konu hakkında görülen başka bir dava üzerine yerel mahkemenin kararında;

1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 195. maddesinde ise, avukatların emekliliğe tabi bir göreve atanmaları veya seçilmeleri halinde, avukatlıkta geçen sürelerin kıdeminde dikkate alınarak intibakının yapılmasının ve hizmet aylığı ile emekli keseneğine esas aylığının yükseltilmesinin öngörüldüğü; buna göre, 657 sayılı Kanun’daki düzenlemeden yararlanılabilmesi için Avukatlık Hizmetleri Sınıfında görev yapma şartı aranmasına karşın, 1136 sayılı Kanun’da, belli bir sınıfta bulunma koşulunun aranmadığı dikkate alındığında; davacının 02/11/2007 – 07/01/2013 tarihleri arasında iş akdine bağlı olarak avukatlıkta geçen hizmet sürelerinin 3/4’ünün, 1136 sayılı Kanun’un 195. maddesi uyarınca kazanılmış hak aylık intibakında değerlendirilmesi gerekirken, aksi yönde tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.” ifadelerine yer verilmiş, temyiz başvurusu üzerine Danıştay 12. Dairesi tarafından davalı idarenin başvurusunun reddine ve idare mahkemesinin kararının onanmasına karar vermiştir.

Sonuç itibariyle avukat kökenli belediye başkanının serbest avukat veya bir işverene bağlı olarak geçen avukatlık sürelerinin 3/4’ü 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/C-(3) maddesine göre kazanılmış hak aylığından sayılması yerinde olacaktır.

Kaldı ki bu işlem neticesinde belediye başkanının prime esas kazanç miktarı artacak bu ise emeklilik halinde emekli aylıklarını yükseltecektir.

Örnek:

31.03.2024 tarihinde yapılana seçimlerde Ç Belediyesinde Avukat Kökenli Mustafa Bey Belediye Başkanı olmuştur.

Mustafa Bey askerliğini kısa dönem er / erbaş olarak 6 ay yapmıştır.

Mustafa beyin gerek özel sektör gerekse kamu kurumlarında Avukat olarak 18 yıl hizmeti bulunmaktadır.

Mustafa beyin zorunlu sigorta başlangıç tarihi 31.03.2024 tarihidir.

18 yıllık Avukatlık süresinin kazanılmış hak aylığında değerlendirilmesi gereken süre hesabı ise 18 / 4 X 3 = 13.5 yıldır. Fakat bu sürenin 12 yılı geçemeyeceği 36 ıncı maddede belirtilmiştir.

İlgili avukatlık stajını ise açıkta yapmıştır.

Bu durumda Mustafa Bey lisans mezunu olduğundan hareketle başlangıç derece ve kademesi 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesine göre 9/1 olacaktır.

İlgili avukatlık stajını açıkta iken yapması nedeniyle iki kademe ilerlemesi ile birlikte 9 derecenin 3 kademesine getirilecektir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36/C-(3) fıkrasına istinaden 12 yıllık süresi için 4 derece ilerlemesi yapılacak bu durumda da başkanımız 5. Derecenin 3. Kademesine ulaşacaktır.

15.04.2025 tarihinde ise 1 yıllık başkanlık süresini dolduracağından askerlik süresi intibakında değerlendirilerek ve 4. Derecenin 1. Kademesine ilerletilecektir. 6 aylık artan süresi ile birlikte 15.10.2025 tarihinde 4. Derecenin 2. Kademesine gelecek olan Mustafa Beyin terfileri bundan sonra 15 Ekim tarihi itibariyle yapılmaya devam edilecektir.

Not: Konu hakkında tereddüttü olan kurumların Sosyal Güvenlik Kurumundan görüş talep etmeleri uygun olacaktır.

Takdir okuyucunundur…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın…

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın