Büyükşehir belediyesi başkan danışmanlarının hukuki statüsü ve sigortalılığı

Büyükşehir Belediyesi Başkan Danışmanlarının Hukuki Statüsü ve Sigortalılığı

Başkan danışmanları belediyeler arasında sadece büyükşehir belediyelerinde bulunur. Biz bu yazımızda başkan danışmanlarının hukuki statüleri ve sigortalılığı hakkında değerlendirmelerde bulunacağız. Zira büyükşehir belediyesi başkan danışmanlarının hukuki statüleri ve sigortalılığı hakkında mevzuatımızda bir düzenleme olmamakla birlikte konu hakkında yayımlanmış fazlaca bir kaynakta maalesef yoktur.

Öncelikle şunu ifade etmek gerekir ki; başkan danışmanları, Belediye Ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke Ve Standartlarına Dair Yönetmelikte yer alan bir kadro veya pozisyona dayalı olarak değil, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 20 nci maddesine istinaden kendileriyle yapılan bir sözleşmeye göre çalıştırılan kişilerdir.

Mezkur madde de ise;

“Nüfusu ikimilyonu aşan büyükşehir belediyelerinde on, diğer büyükşehir belediyelerinde beşi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilebilir. Danışman olarak görevlendirileceklerin en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olması şarttır. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmez. Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır. Ancak bu süre belediye başkanının görev süresini aşamaz.

Danışmanlara, her türlü ödemeler dâhil, büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen brüt aylık miktarının % 75’ini aşmamak üzere belediye meclisinin belirlediği miktarda brüt ücret ödenir.” Denilmektedir.

Buna göre bir kişinin başkan danışmanı olarak görevlendirilebilmesi için kendisinde aranacak tek kriter en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olması şartıdır. Bu şartı sağlayan kişilerle sözleşme yapılmak suretiyle başkan danışmanlığı ilişkisi kurulabilir.

Yapılacak sözleşme işçilerle yapılan iş sözleşmesi veya sözleşmeli personelle yapılan hizmet sözleşmesi gibi değildir. Belli bir şekil şartı olmayan bu sözleşmelerin yazılı olması, genel hatlarıyla görev tanımı, mali hak, izin hakkı, süre gibi genel konuları içermesi yeterlidir.

Kanunda, yapılacak sözleşmelerle ilgili asgari bir süre belirtilmediğinden ilgililerle bir aylık sözleşme dahi yapmak mümkündür. Zira danışmanların görev süresi sözleşme süresiyle sınırlıdır. Fakat azami süre olarak Kanunda “Ancak bu süre belediye başkanının görev süresini aşamaz.” hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla danışmanlarla yapılacak sözleşme, takip eden mahalli idareler genel seçimini geçecek şekilde düzenlenemez. Dolayısıyla, geride bıraktığımız 31/3/2024 tarihli mahalli idareler genel seçimlerini düşünecek olursak, başkan danışmanlarının görev süresi 30/3/2024 tarihinde sona ermiştir. 31/3/2024 tarihinde yapılan mahalli idareler genel seçimi sonrasında gerek göreve gelen yeni başkan, gerekse göreve devam eden mevcut başkanların başkan danışmanlarıyla ilgili yeni görevlendirmeler yapması gerekecektir.

Görev süresi dolmadan vefat, istifa veya görevden alınma gibi gerekçelerle başkanlığı sona eren kişilerin görevlerinin sona erdiği tarih itibariyle, bu kişilerin görevlendirdiği danışmanların görev süreside sona erecektir. Zira bu kişilerle yapılacak sözleşmenin süresi belediye başkanının görev süresini aşamaz.

Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmeyecektir. Görev süresi sona eren başkan danışmanlarıyla yeni bir sözleşme yapılmazsa bu kişilerin büyükşehir belediyeleriyle olan ilişiği kesilecektir.

Başkan danışmanlarının ücretleri büyükşehir belediye meclisi tarafından belirlenmekte olup belirlenecek ücretin üst sınırı ise her türlü ödemeler dahil büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen brüt aylığın yüzde 75’idir. Belirlenen tutar danışmanlara brüt olarak ödenir ve yasal kesintilere tabidir. Başkan danışmanlarına ödenen ücretin hangi yasal kesintilere tabi olduğunu ise ayrı bir yazıda ele alacağız…

Genel sekretere ödenen ilave ödeme tutarının danışman ücretlerinin üst sınırı hesaplanırken dikkate alınıp alınmayacağıyla ilgili şu yazımıza bakabilirsiniz: https://iscimemur.net/memura-verilen-ilave-odeme-seyyanen-zam-danisman-maaslarinin-hesabinda-dikkate-alinacak-mi/

Başkan danışmanlarının hukuki statüleri ve sigortalılık durumları;

Başkan danışmanlarının hukuki statüleri ve sigortalılığı hakkında Maliye Bakanlığının, Sosyal Güvenlik Kurumunun, İŞKUR ve Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığının muhtelif tarihlerde verdiği görüşler bulunmaktadır. Şimdi bu görüşleri özet olarak sizlerle paylaşalım…

Başkan danışmanlarının hukuki statüsü;

Başkan danışmanlarının hukuki statüsü ile ilgili Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü tarafından verilen bir görüşte aşağıdaki ifadelere yer vermiştir.

“Bu itibarla, büyükşehir belediyelerinde başkan danışmanı olarak görevlendirilenlerin;

– Herhangi bir kadro veya pozisyona dayalı olarak istihdam edilmediği,

– Memur, işçi  veya  sözleşmeli  personel  statülerinden  farklı  olarak  5216  sayılı Kanunun  20  nci maddesi kapsamında sözleşme ile çalıştırıldıkları,

Akdettikleri sözleşmeye ilişkin olarak 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde yalnızca ücret ve süreye  ilişkin  üst  sınırın  belirlendiği,  ayrıca  bu  şekilde  görevlendirilmelerinin  memuriyete  geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmeyeceği,

İstihdam statülerinden kaynaklı, 5216 sayılı Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta başkaca herhangi bir konuda özel bir düzenlemeye yer verilmediği,

mütalaa edilmektedir.” (Görüş metninin tamamı için tıklayın…)

Başkan danışmanlarının sigortalılığı;

Başkan danışmanlarının sigortalılığıyla ilgili Maliye Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu ve İŞKUR’un tarafından verilmiş görüşler aşağıdaki gibidir;

Maliye Bakanlığı tarafından 2006 yılında verilen görüşte;

“… Diğer taraftan, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasında ise “bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu kanuna göre sigortalı sayılırlar.” hükmüne yer verilmiştir.

Bu itibarla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 20’nci maddesine göre görevlendirilecek danışmanların sigortalılık açısından 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile ilişkilendirilmesinin uygun olacağı mütalaa edilmektedir.” (Görüş metninin tamamı için tıklayın…)

Denilmekte olup 506 sayılı Kanunun artık mülga olduğunu düşünürsek, bu görüşe göre başkan danışmanları 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaktır.

Sosyal Güvenlik Kurumunun 2023 yılında verdiği başka bir görüşte;

“… Bu itibarla, 5216 sayılı Kanunun 20 inci maddesi kapsamında sözleşme imzalamak suretiyle Danışman olarak görevlendirilenlerin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet sözleşmesi ile çalışması ve işsizlik sigortası kapsamında olduğunun değerlendirilmesi sebebiyle, bahse konu kişilerin bildirimlerinin (01) belge türünden (hizmet akdi ile tüm sigorta kollarına tabı çalışanlar) yapılması gerekmektedir.” denilmekte,

İŞKUR tarafından verilen başka bir görüşte de;

“Bu kapsamda 5216 sayılı Kanunun 20 inci maddesi kapsamında sözleşme imzalayarak Danışman olarak görevlendirilenlerin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet sözleşmesi ile çalıştığı değerlendirilmekte olup…” ifadelerine yer verilmektedir.

Sonuç;

Sosyal Güvenlik Kurumunun bu konuda verdiği görüş bile tek başına yeterli olmakla birlikte, büyükşehir belediye başkan danışmanlarının sigortalılık anlamında;

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) veya (c) bendi kapsamında sigortalı olamayacaklarını,

Bu kişilerin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacaklarını,

söyleyebiliriz.

Tarafımıza gelen sorulardan anlaşıldığı üzere başkan danışmanlarının ücretlerinden işsizlik primi kesilip kesilmeyeceği hususunda büyükşehir belediyeleri arasında uygulama birliği bulunmamaktadır. Bir sonraki yazımızda ise Sosyal Güvenlik Kurumu ve İŞKUR görüşleri doğrultusunda bu konuyu ele alacağız…

İsa ARAS

Trabzon Büyükşehir Belediyesi

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın