Emekli Olan Kadrolu İşçilerin İlave Tediye Hakkı Ve Hesaplanışı

Emekli Olan Kadrolu İşçilerin İlave Tediye Hakkı Ve Hesaplanışı
Yayınlama: 22.01.2025
A+
A-

Emekli Olan Kadrolu İşçilerin İlave Tediye Hakkı Ve Hesaplanışı

Bilindiği üzere Devlet ve ona bağlı müesseselerde çalışan işçilere İlave Tediye, daha yaygın ismiyle Devlet İkramiyesi, adıyla ikramiye ödemesi yapılmaktadır. İlave tediye ödemesi 6772 sayılı Kanun ile düzenlenmiş olup bu ödemeden mezkur kanunun 1 ve 3 üncü maddelerine istinaden Belediyeler bünyesinde istihdam edilen daimi işçilerde yararlanmakta ve bu kişilere yılda toplam 52 günlük ilave tediye ödemesi yapılmaktadır.

Ayrıca ilgili kanunun ek birinci maddesinde yer alan;

“Bu Kanun uyarınca işçilere yapılan ilave tediyelerden ayrı olarak, her yıl için her biri bir aylık istihkakları tutarını (hafta ve genel tatil ücretleri dahil) geçmemek şartıyla toplu iş sözleşmeleri ile en çok iki ikramiye daha verilebilir.”  hükmü gereğince 52 günlük Devlet ikramiyesinin haricinde ilgili kamu kurumu tarafından da işçiye ikramiye ödenebilmektedir.

Yılda toplam 52 yevmiye tutarında ilave tediye ödemesi yapılan işçilere bu ilave tediyeler her biri 13 yevmiye olmak üzere dört taksit halinde ödenmekte ve ödeme tarihleri Cumhurbaşkanı Kararıyla belirlenmektedir.

Bu kasamda 11 Ocak 2025 tarihli ve 32779 sayılı Resmi Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren 9398 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 2025 yılının birinci yarısında ödenecek ilave tediye tarihleri belirlenmiş olup;

Birinci yarının ilk taksiti 24/1/2025 tarihinde,

Birinci yarının ikinci taksiti ise 24/3/2025 tarihinde ilgililerine ödenecektir.

Hatırlanacağı üzere emeklilikle ilgili kamuoyunda çokça tartışılıp konuşulan bir mevzu vardı. Bu mevzu; 2025 yılında emekli olanların 2024 yılında emekli olanlara göre %30-35 oranında daha az emekli maaşı alacaklarıydı. Bu durum birkaç yıl içinde emekli olmayı düşünüp de henüz hangi yılda emekli olacağını planlamamış işçilerin harekete geçmesine ve 2024 yılı emeklisi sayılmak için kurumlarına başvurmalarına sebep oldu. Kadrolu işçilerin 2024 yılı emeklisi sayılabilmek için son başvuru tarihi 14/01/2025 tarihi olduğundan belediyelerde çalışan bir çok kadrolu işçide 14/01/2025 tarihinde emekli olacak şekilde müracaatlarını yaptılar.

Peki 24/1/2025 tarihinde ödenecek ilave tediyeden bu tarihten önce emekli olmuş işçiler yararlanacak mı?

6772 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasında;

“Mezkür ilave tediyeler, tediye tarihinde işçinin işinden ayrılmış olup olmadığına bakılmaksızın işçinin ilave tediyenin taallük ettiği yıl içinde o yerde veya aynı idare, teşekkül ve müesseseye ait muhtelif yerlerde geçmiş olan hizmetlerinin yekünu nispetinde ve son çalıştığı yerde ödenir…” denilmekte olup bu fıkrada tediye tarihinde işçinin işinden ayrılıp ayrılmadığına bakılmaksızın ödemenin yapılması gerektiği ifade edilmektedir. Yani buradan anlaşılan 1/1/2025 ile 14/1/2025 tarihleri arasında emekli olmuş işçilerin 24/1/2025 tarihinde ödenecek ilave tediyeden yararlanacağı fakat bu yararlanmanın kıst bir hesaplama ile bulunan tutar üzerinden gerçekleşeceğidir.

Konuya ilişkin eski tarihli bir Sayıştay Temyiz Kurulu kararında;

“… Hal böyle olunca, ilave tediyelerin ilişkin bulunduğu yıl içinde herhangi bir tarihte işe giren işçinin yılsonuna kadar çalışacağı varsayımı ile bulunacak hizmet süresinin esas alınması ve bir tam yıl (365 gün) çalışan işçiye 52 günlük ücreti tutarında ödemede bulunulacağından, yukarıda belirtilen biçimde hizmet süresi saptanan işçiye kaç günlük ücreti tutarında ilave tediye yapılacağının orantı yoluyla hesaplanıp ödenmesi icap etmektedir. Eğer, bu işçi yılın bitiminden önce işten ayrılacak olursa, işe giriş tarihi ile ayrılış tarihi arasındaki hizmet süresine göre yeniden bir değerlendirme yapılması ve yukarıda açıklanan yönteme göre yapılacak hesaplama sonunda ileride ödenecek ilave tediye taksitlerinden bir alacağı ortaya çıkarsa bu alacağının verilmesi, işten ayrıldığı tarihe nazaran fazla ödeme yapıldıysa, bu miktarın geri alınmaması gerekmektedir.

…”

(Esas No: 1985/2 , Karar No: 4492/1)

Yukarıda bahsi geçen mevzuat hükmü ve Sayıştay Temyiz Kurulu kararı doğrultusunda yapılacak işlem; ilave tediye ödemesine ilişkin kıst hesaplama yapmak ve 14/1/2025 tarihinde emekliye ayrılan bir işçi için 14 güne karşılık ilave tediye ödemektir.

Bu hesap ise şu şekilde yapılabilir ve;

365     52

14      X

Oransal hesaplamayla birlikte 14×52/365= 1,9946 gün olarak bulunur ve ilgiliye 1,9946 X Yevmiye üzerinden ilave tediye ödenir.

İlave Tediye ödemesinden yapılacak yasal kesintiler

İlave Tediye ödemesi gelir vergisi, damga vergisi ve sigorta primine tabidir.

Her ne kadar 6772 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde;

“… Bu tediyelerden çeşitli işçi sigortalarının icabettirdiği primler kesilmez ve bu paralar borç için haczedilemez.” denilse de 5510 Sayılı Kanunun Prime Esas Kazançlar başlıklı 80 inci maddesinin birinci fıkrasının c bendinde yer alan;

c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.”

hükmü gereğince, ilgili maddenin yürürlük tarihi itibariyle, sigorta prim kesintileri yapılmaya başlanmıştır. (Konuya ilişkin Yargıtay kararı için tıklayın…)

ÖNEMLİ NOT: Sigorta prim kesintisi yapılması 15 Aralık 2024 – 14 Ocak 2025 döneminde SGK prim tavanının aşılıp aşılmadığına bağlıdır. Zira emekli olan işçilerde kullanılmayan izin ücreti de söz konusu olduğu için kullanılmayan izin ücretiyle birlikte SGK prim tavanı aşılabilir. 15 Aralık 2024-14 Ocak 2025 döneminde SGK prim tavanı üzerinden prim kesintisi yapılmışsa bu durumda emekli olan personele ödenen kıst ilave tediyeden prim kesilmeyecek, eğer bahsi geçen dönemde prim tavanı aşılmamışsa ilgililerden SGK primi kesilecektir.

14 Ocak tarihinde emekli olan işçilere ödenen ilave tediyenin primleri nasıl bildirilecek?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde,

“d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82 nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102 nci madde hükümleri uygulanmaz.” denilmekte,

Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliğinin 102 nci maddesinin 3 fıkrasının (ğ) bendinde ise;

ğ) (Değişik bent: 18.08.2021 – 31572 s. R.G. Yön./25. md.)  Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlar ile arabuluculuk faaliyeti sonunda tanzim edilen ve ilam niteliğinde bulunan anlaşma belgesine istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilmek üzere belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini veya arabuluculuk anlaşma belgesinin ilam niteliğini kazandığı tarihi,

…”

takip eden ayın 26’sına kadar Kuruma, e-sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilir.” denilmektedir. 

Yukarıda bahsi geçen mevzuat hükümlerine istinaden bahse konu emeklilerle ilgili ek aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenerek kişinin hizmetinin bulunduğu son ay olan 2024 yılı Aralık ayının kazancına dahil edilip Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Merkez Müdürlüklerine verilmesi gerekmektedir.

İlave Tediye ile ilgili sıkça sorulan sorular yazımız için tıklayın…

Belediye şirket personeline ilave tediye (Devlet İkramiyesi) ödenebilir mi? Tıklayın…

İsa ARAS

Trabzon Büyükşehir Belediyesi

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

Whatsapp kanalımıza katılmak için tıklayın

Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.