Yeni yılda yevmiyeleri asgari ücretin altında kalan işçilerle ilgili dikkat edilecek hususlar

Yeni Yılda Yevmiyeleri Asgari Ücretin Altında Kalan İşçilerle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar

Hatırlanacağı üzere 2023 yılında uygulanacak asgari ücrete ilişkin Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı 29 Aralık 2022 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlandı. Bu karara göre 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren işçinin bir günlük yevmiyesi brüt 333,60 TL’den daha düşük olamayacaktır.

Bahsi geçen tutara ücret eklentileri yani yol yardımı, yemek yardımı, ikramiye, sosyal paket gibi ödemeler dahil değildir. Kısaca işçinin çıplak yevmiyesi 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 333,60 TL olacaktır.

Bazı kurumların toplu sözleşmeleri 31 Aralık 2022 tarihi itibariyle bitmiş, bazılarının ise halen devam etmektedir. Bu yazımızda 2023 yılı Ocak ayı itibariyle yevmiyeleri asgari ücretin altında kalan işçiler hakkında yapılması gerekenleri örneklerle anlatacağız.

 Örnek 1:

İşçinin Aralık 2022 yevmiyesi 270,00 TL’dir. Toplu sözleşme süresi 31 Aralık 2022’de sona ermiştir. Bu durumda 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesi gereği 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren işçinin yevmiyesi 333,60 TL’ye yükseltilecektir.  Diğer ücret eklentilerinde ise, henüz yeni toplu sözleşme imzalanmadığından, herhangi bir artış yapılmayacaktır. Yani söz konusu sözleşme imzalanıncaya kadar ücret eklentileri 6356 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 36/2 maddesine istinaden Aralık 2022 tarihindeki rakamlar üzerinden ödenmeye devam edilecektir.

Yeni toplu sözleşme imzalandığında ise toplu sözleşmedeki artış (zam) maddesine göre ilave ödeme, fark ödemesi, gerçekleştirilecektir.

Örneğin yeni toplu sözleşmenin zam maddesinde “01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 31.12.2022 tarihindeki ücretlerine %40 ücret zammı yapılır” denilmiş olsun.

Bu durumda işçinin yevmiyesine;

270 X 0,40 = 108 TL zam yapılacak yani söz konusu işçinin yevmiyesi 270 + 108 = 378,00 TL olacaktır. Bu durumda toplu iş sözleşmesi henüz imzalanmadan önce ödenen tutarlar yeni tutardan mahsuplaşılacak ve kalan tutar işçiye ödenecektir.

Eğer toplu iş sözleşmesindeki zam maddesinde “01.01.2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 01.01.2023 tarihindeki ücretlerine %40 ücret zammı yapılır.” Denilmiş olursa bu sefer 4857 sayılı Kanun’un 39 uncu maddesi devreye girecek ve işçinin yevmiyesine;

333,60 X 0,40= 133,44 TL zam yapılacaktır. Bu durumda ise işçinin yevmiyesi 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 333,60 + 133,44= 467,04 TL olarak uygulanır.

Örnek 2:

Toplu iş sözleşmesinin sona eriş tarihi 31.12.2023’dir. İşçinin yevmiyesi ise 2022 Aralık dönemi için 280 TL olsun.

Bu durumda söz konusu işçinin yevmiyesinin tespiti için toplu iş sözleşmesinin zam maddesine bakılacaktır.

Örneğin toplu iş sözleşmesinin zam maddesinde “31.12.2022 tarihindeki ücretine %15 zam yapılacaktır.” denilmiş ise bu durumda ücret zammı 280 X 0,15=42 TL olacaktır. Bu durumda ise işçinin yevmiyesi 280 + 42= 322,00 TL olur ki bu tutar asgari ücretin altında kalmıştır. Dolayısıyla 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesine istinaden örneğe konu işçinin yevmiyesi 333,60 TL üzerinden ödenecektir.

Aynı örnekten hareketle;

Eğer toplu iş sözleşmesinde “01.01.2023 tarihindeki yevmiyelerine %15 zam yapılır.” İfadesi olsaydı bu kez işçiye yapılacak zam miktarı 333,60 TL üzerinden hesaplanacaktı. Çünkü kanunen 01.01.2023 tarihinde işçinin yevmiyesi 333,60 TL daha az olamaz.

Dolayısıyla 01.01.2023 tarihinden itibaren bu işçinin yevmiyesi;

333,60 X 0,15= 50,04 TL olmak üzere 333,60 + 50,04= 383,64 TL olarak ödenecektir.

Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için konuyu birbirinden farklı iki örnekle anlatmaya çalıştık. Umarım faydalı olmuştur.

Birde pek sık karşılaştığımız bir hususa değinmeden geçemeyeceğim. İşçi deyince bazı kimselerin aklına hemen beden gücüyle çalışan emekçiler gelmektedir. Hâlbuki emrinde binlerce kişinin çalıştığı, ülkemizin güzide kurumlarının genel müdürleri bile esasında hizmet akdi ile çalışan işçilerdir.

Memur işçiden, işçi memurdan üstün değildir.

Emeği ile ekmeğini kazanan kişinin başımız üzerinde yeri olduğunu, önce insan felsefesine göre hareket edilmesi gerektiğini, insan kazanmanın zor, kaybetmenin ise çok kolay olduğunu belirterek esenlikler dilerim…

Selim SALTAN

Yazarın tüm yazıları için tıklayın…

Tavsiye Yazı: Yeni Ek Gösterge Düzenlemesiyle İlgili 3 Soru 3 Cevap

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın

Güncel kamu personeli alım ilanları için tıklayın