Arazi Tazminatı Ödemelerinde Önemli Detaylar (Soru-Cevap)

Soru: Bilindiği üzere açık alanlarda çalışan teknik personellere arazi tazminatı adı altında ödemeler yapılabilmektedir.

2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının Teknik personelin ek özel hizmet tazminatı başlıklı 53 üncü maddesi ile oranlar değişmiştir.

Mezkur madde de; “… “3,0”, “2,0” ve “1,2” ibareleri sırasıyla “3,6”, “2,4” ve “1,4” olarak; aynı sırada yer alan  “60”, “40” ve “24” ibareleri ise sırasıyla “72”, “48” ve “28” olarak uygulanır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.

Bu konu hakkında aşağıda belirtilen hususlarla ile tereddütte düşülmüştür.

Konu ile ilgili değerlendirmeniz nedir?

1- Örneğin mühendis kadrosu için belirlenmiş olan %72 oranı 3 aya bölünmek suretiyle bu aylarda, birbirinden bağımsız olarak,  %24 oranında hesaplanıp ödenebilir mi?

2- Bu ödemeler aylık maaş bordrosu içerisinde arazi tazminatı adı altında ödenebilir mi?

3- Ek özel hizmet tazminatı (Arazi tazminatı) özel hizmet tazminatının üzerine eklenmek suretiyle ödenebilir mi?

Değerlendirmemiz…

Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karara ekli II sayılı Cetvelin (E) Teknik Hizmetler bölümünün 6 ncı sırasındaki düzenlemeye istinaden bazı personele arazi tazminatı ödenebilmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve aynı Kanunun ek geçici 9 uncu maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara ödenecek zam ve tazminatlar 2006/10344 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar’ın ekinde yer alan cetvellerde belirtilen oranlar üzerinden hesaplanmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından da söz konusu kararının uygulanması sırasında ortaya çıkması muhtemel tereddütlerin giderilmesi ve uygulama birliğinin sağlanması amacıyla 160 seri no.lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği yayınlanmıştır.

Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar yer alan oranlar ise 2024-2025 yıllarını kapsayan 7. Dönem Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararının Teknik personelin ek özel hizmet tazminatı başlıklı 53 üncü maddesiyle değişmiştir. Mezkur madde de; (E) Teknik Hizmetler” bölümünün 6 ncı sırasında yer alan “3,0”, “2,0” ve “1,2” ibareleri sırasıyla “3,6”, “2,4” ve “1,4” olarak; aynı sırada yer alan  “60”, “40” ve “24” ibareleri ise sırasıyla “72”, “48” ve “28” olarak uygulanır.” şeklinde değiştirilmiştir.

1- Örneğin mühendis kadrosu için belirlenmiş olan %72 oranı 3 aya bölünmek suretiyle bu aylarda, birbirinden bağımsız olarak,  %24 oranında hesaplanıp ödenebilir mi?

160 seri no.lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde konuya ilişkin açık bir örnek bulunmakta olup verilen örnekte 3 ayın ayrı ayrı değerlendirilmeyeceği, yani 3 ayın toplamında araziye çıkılan gün sayısı üzerinden hesaplama yapılacağı açık bir şekilde belirtilmiştir.

Örnek 1-1: Teknik Hizmetler Sınıfında mühendis kadrosunda görev yapan ve yukarıda belirtilen tüm koşullara uygun olarak açık çalışma mahallerinde üç aylık dönemin birinci ayında 3, ikinci ayında 5 üçüncü ayında 12 gün çalışmış olduğu dönem sonunda tespit edilen bir personele, çalışılan toplam gün sayısı (3 + 5 + 12 = 20) ile günlük ek tazminat oranının (%3,6) çarpımı sonucu bulunacak (20 x %3,6) %72 oranının, Kararda mühendisler için belirlenmiş üst limit olan % 72 oranını aşmaması nedeniyle, hesaplanan %72 oranında ek özel hizmet tazminatı ödenecektir.

Bu örneği aylar itibariyle birbirinden bağımsız bir şekilde hesaplamamız durumunda ise hatalı sonuçların ortaya çıkması muhtemeldir. Şöyle ki;

Örnek 1-2: Teknik Hizmetler Sınıfında mühendis kadrosunda görev yapan ve yukarıda belirtilen tüm koşullara uygun olarak açık çalışma mahallerinde üç aylık dönemin birinci ayında 3, ikinci ayında 5 üçüncü ayında 12 gün çalışmış olduğu dönem sonunda tespit edilen bir personele, çalışılan toplam gün sayısı (3 + 5 + 12= 20) ile günlük ek tazminat oranının aylar itibariyle;

1. Ay için araziye çıkılan 3 gün için % 3,6 = 0,108

2. Ay için araziye çıkılan 5 gün için % 3,6 = 0,18

3. Ay için araziye çıkılan 12 gün için % 3,6 = 0,432 (Bu ayda % 24 oranının aşılması nedeni ile aşılan tutar dikkate alınmaksızın % 24 oranının dikkate alınması gerekir)

Toplamda ise 0,108+0,18+0,24= 0,528 oranına ulaşılacaktır.

Bu hesaplama yönteminde açıkça görüleceği üzere personelin bariz maddi kaybı söz konusudur. Zira kendisi için toplamda %52,8 oranı üzerinden arazi tazminatı hesaplanmıştır. Hâlbuki 160 seri no.lu Tebliğde de gösterildiği gibi yani Örnek 1’de anlatıldığı gibi bir hesaplama yapılsaydı ilgili personelin mali kaybı söz konusu olmayacak, %72 oranı üzerinden arazi tazminatından yararlanacaktı.

2- Bu ödemeler aylık maaş bordrosu içerisinde arazi tazminatı adı altında ödenebilir mi?

Devlet Memurlarına Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Kararın (E) Teknik Hizmetler” bölümünün 6 ncı sırasında açık ve net bir şekilde “…Ödemeler görevin filen yerine getirilmesinden sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılır…” hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu hükme istinaden ek özel hizmet tazminatının aylık değil üçer aylık dönem sonlarında yapılması gerekir.

3- Ek özel hizmet tazminatı (Arazi tazminatı) özel hizmet tazminatının üzerine eklenmek suretiyle ödenebilir mi?

Yukarıda belirtildiği üzere ek özel hizmet tazminatı olarak hesaplanan tutarların hesap verilebildik ve ulaşılabilirlik adına ayrı bir bordro tanımı ile birlikte diğer ödemelerle ilişkilendirilmeksizin yapılması daha uygun olacağı gibi ek özel hizmet tazminatının personelin özel hizmet tazminatıyla birleştirilerek ödenebilmesi söz konusu olmayacaktır.

Böyle bir durum yukarıda zikredilen mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil edeceği gibi sigorta primlerinin yanlış hesaplanmasına da neden olabilir. Zira 5510 sayılı Kanuna tabi memurların prime esas kazançları içerisinde özel hizmet tazminatı da yer alırken arazi tazminatı prime esas kazançlar içerisinde yer almamaktadır.

5510 sayılı Kanunun prime esas kazançlar başlıklı 80 inci maddesinde;

“… 3) Makam, temsil ve görev tazminatları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca (bölge, kurum, birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar hariç) … belirlenen prime esas kazanç tutarları,…” düzenlemesi yer almaktadır.

Dolayısıyla ek olarak ödenen arazi tazminatı prime esas kazançlar içerisinde yer almayacaktır.

Bu tutarın özel hizmet tazminatı ile birleştirilerek ödenmesi durumunda 5510 sayılı Kanuna tabi çalışanların prime esas kazançları artıracak ve SGK gönderilen kurum payındaki artıştan dolayı da kamu zararı doğacaktır.

Takdir okuyucunundur…

Mehmet YURDCU

Tavşanlı Belediyesi  / Kütahya

Yazarın Tüm Yazıları İçin Tıklayın

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın