Vazife başında vefat eden itfaiye erinin hak sahiplerine yapılacak ödemeler

Vazife başında vefat eden itfaiye erinin hak sahiplerine yapılacak ödemeler
Yayınlama: 26.04.2023
A+
A-

Vazife Başında Vefat Eden İtfaiye Erinin Hak Sahiplerine Yapılacak Ödemeler

Basına yansıyan haberlerden 20.04.2023 tarihinde Mersin ilinde bir itfaiye erinin yangın söndürme faaliyeti esnasında vefat ettiğini büyük üzüntü ile okuduk.

Allah rahmet etsin. Ailesine, iş arkadaşlarına ve tüm sevenlerine sabırlar versin.

Olayın iş güvenliği açısından değerlendirilmesi şüphesiz ki ilgili belediye ve yargı mercileri tarafından yapılacaktır. Dolayısıyla bizim yazımızın konusu iş güvenliğinden ziyade merhumun geride kalanlarına ödenecek mali haklar üzerine olacaktır.

1. TAZMİNAT

25.8.2021 tarihli ve 31579 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022 ve 2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşmenin II. Kısım I. Bölümünün 34 üncü maddesinde 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 71 inci maddesinin fiilen yangın söndürme işi ile uğraşan personele de aynen uygulanacağı belirtilmiştir. Söz konusu madde metni aşağıdaki gibidir.

İtfaiye personeli

MADDE 34– (1) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayılı Kanunun 71 inci maddesi hükmü, yangın söndürme çalışmalarına bilfiil katılmış olan ve bu çalışmalar sırasında ölen, malül olan veya engelli hale gelen itfaiye personeli hakkında da aynı usul ve esaslar dahilinde uygulanır.”

6831 sayılı Orman Kanunu’nun 71 inci maddesine baktığımızda bu maddenin 7442 sayılı Kanun’un 31 inci maddesiyle kaldırıldığı anlaşılmaktadır. Ancak 6831 sayılı Orman Kanununa eklenen geçici madde 13 ile 6. Dönem Toplu Sözleşme süresinin sonuna kadar, yani 31/12/2023 tarihine kadar 71 inci madde kapsamında ödeme yapılmaya devam edileceği kararlaştırılmıştır. Çok muhtemeldir ki bu süre yeni toplu sözleşmelerle birlikte uzatılacaktır.

6831 sayılı Kanunun Mülga 71 inci maddesi ise şu şekildedir;

“Madde 71. (Mülga)

— Orman yangınlarını söndürme çalışmalarına bilfiil katılmış olanlardan;

a) Ölenlerin kanuni mirasçıları ile yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği ile sürdürebilecek şekilde malûl olanlara, ek gösterge dahil en yüksek devlet memuru brüt aylığının yüz katı tutarında,

b) Diğer sakatlananlara sakatlık derecesine göre (a) bendindeki tutarın % 25’inden % 75’ine kadar bir tutarda,

c) Sakatlık derecelerine girmeyecek şekilde yaralananlara, toplam ödeme tutarı (a) bendindeki tutarın % 20’sini geçmemek ve ödemesi ayda bir yapılmak üzere, iş göremezlik halinin devam ettiği her gün için 2500 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda,

Tazminat ödenir. Bu ödemeler damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tâbi tutulmaz.

Devlet memuru olup da sakatlanan veya ölenler hakkında genel hükümler uygulanır. Ayrıca, bu memurlar (c) bendi hariç olmak üzere birinci fıkra hükmünden de yararlanırlar.

Birinci fıkranın (a) bendi esaslarına göre tespit edilen tazminatın kanunî mirasçılara intikalinde; ölenin eş ve füruu veya yalnızca füruu ile içtima eden ve ölüm tarihinde sağ olan ana ve babasının her birine ayrı ayrı olmak üzere % 15 tutarındaki kısmı verildikten sonra kalanı içtima eden diğer mirasçılara ödenir. Diğer hallerde miras hükümleri uygulanır. Ancak ana veya babaya verilen tazminat çocukların her birine ödenen tazminattan fazla olamaz.

Bu madde hükümlerine göre ödenecek tazminat, maddî ve manevî zararların karşılığıdır. Yargı mercilerinde maddi ve manevi zararlar karşılığı olarak idarenin ödemekle yükümlü tutulacağı tazminatın hesabında, bu madde hükümlerine göre ödenen tazminat göz önünde tutulur.

Orman yangınlarını söndürme çalışmalarında yaralanan, sakatlanan ve hastalananların hastanelere nakli ve tedavi masrafları orman idaresince karşılanır.

Bu madde hükümlerine göre ödenecek tazminattan yararlanacakların tespit usulü, sakatlık dereceleri itibariyle uygulanacak tazminat oranları, ödemeye ilişkin esas ve usuller ile uygulamaya ilişkin diğer hususlar Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından çıkarılacak bir yönetmelik ile düzenlenir.”

Bu kanun maddesine dayanılarak çıkarılan ORMAN YANGINLARINI SÖNDÜRME ÇALIŞMALARI SAKATLANANLARA ÖDENECEK TAZMİNATA İLİŞKİN YÖNETMELİK ile de uygulama usul ve esasları belirlenmiştir.

Buna göre adı geçen yönetmeliğin 6 ncı maddesi aşağıdaki gibidir.

Ölüm Halinde Ödenecek Tazminat Miktarı

Madde 6 — Orman yangınlarını söndürme çalışmalarına bilfiil katılmış olanlardan ölenlerin ile yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği ile sürdürebilecek şekilde malûl olanlara, ek gösterge dahil en yüksek devlet memuru brüt aylığının yüz katı tutarında tazminat ödenir.

Bu maddenin birinci fıkrasına göre tespit edilen tazminatın kanunî mirasçılara intikalinde; ölenin eş ve füruu veya yalnızca füruu ile içtima eden ve ölüm tarihinde sağ olan ana ve babasının her birine ayrı ayrı olmak üzere % 15 tutarındaki kısmı verildikten sonra kalanı içtima eden diğer mirasçılara ödenir. Ancak ana veya babaya verilen tazminat çocukların her birine ödenen tazminattan fazla olamaz. Diğer hallerde miras hükümleri uygulanır.  

Mirasçılara intikal edecek tazminatın hesap ve tahakkukunda veraset ilamı ile aile nüfus kayıt örneği esas alınır.”

Yukarıda belirttiğimiz mevzuat hükümleri uyarınca yangın söndürme faaliyeti esnasında vefat eden itfaiye memurunun eşine, çocuğuna ve anne babasına kanunda belirtilen hisseleri oranında toplam en yüksek devlet memuru aylığının 100 katı tutarında tazminat belediye tarafından ödenecektir. Bu tutardan sadece damga vergisi kesilecek olup gelir vergisi, veraset ve intikal vergisi ile SGK primi ise kesilmeyecektir.

Ek gösterge dahil en yüksek devlet memur aylığı 9500 X Memur Maaş Katsayısıdır.

2023 yılı birinci dönem katsayılar ile hesaplayacak olursak;

9500 X 0,433684 X 100 hesabıyla 412.000,00 TL bulunacaktır.

Dolayısıyla yangın söndürme faaliyeti esnasında ölen itfaiye erinin eş, çocuk ve anne babasına, 2023 yılı birinci dönem için, toplamda 412.000,00 TL ödenecektir.

Buradan hareketle Mersin Büyükşehir Belediyesi personeli iken yangın söndürme esnasında vefat eden itfaiye erinin eşi, çocuğu ve anne babasına adı geçen belediye tarafından toplam 412.000,00 TL ödenmesi gerekmektedir. Hisse bedelleri ise kanunda belirtilen oranlar kadardır.

Elbette giden canın yerini hiçbir şey tutmaz fakat vazife başındayken genç yaşta vefat eden bu kardeşimizin geride kalan yakınlarına belki bir nebze mali destek sağlanmış olunacaktır.

2. VAZİFE MALÛLLÜĞÜ AYLIĞI

Menfur olayda vefat eden itfaiye eri arkadaşımızın 30 yaşında olması sebebiyle 5510 sayılı Kanununa tabi memur personel olduğu ve kısa bir süre hizmetinin bulunduğu anlaşılmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 47 nci maddesine göre itfaiye eri arkadaşımız vazife malûlüdür. Belediye bu durumu Sosyal Güvenlik Kurumuna 15 gün içinde bildirmelidir. Ayrıca ilgili olay iş kazası olduğu için 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güveliği Kanunu gereğince de 3 gün içinde iş kazasının yine Sosyal Güvenlik Kurumuna matbu formla bildirilmesi gerekir. Aksi durumda idari para cezası söz konusu olacaktır.

SGK vazife malûlü olarak vefat edenlerin yakınlarına 30 yıllık hizmet üzerinden ölüm maaşı (dul yetim maaşı) bağlar.

Ayrıca 47 nci maddenin devamında;

Vazife malûllüğüne bağlı nedenlerden dolayı ölen sigortalının hak sahiplerine, bu madde gereğince tespit edilecek aylık, 34 üncü ve 35 inci madde hükümlerine göre bağlanır. Ayrıca 37 nci madde hükümlerine göre hak sahiplerine cenaze ve evlenme ödeneği de verilir. 

Bu maddeye göre bağlanacak vazife veya harp malûllüğü aylıkları, bu Kanunla yürürlükten kaldırılan maddeleri dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre emsali iştirakçiye bağlanacak harp veya vazife malûllüğü aylığından az olamaz.” denilmektedir.

5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli maaşının düşük olacağından dolayı 5434 sayılı Kanun emsal gösterilerek dul ve yetim maaşı bağlanması memurun hissedarlarının lehine bir durumdur.

Yalnız tekrar tekrar hatırlatmakta fayda var ki ilgili belediyenin hitap üzerinden gönderdiği ölüm sebebi ile ayrılık ve emekli maaşı işlemlerinde muhakkak suretle vazife malullüğü durumunu Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmesi gerekir.

Belediyenin bu bildirimi yapıp yapmadığını da merhumun geride kalanlarının takip etmesi hatta SGK’dan bilgi alması yerinde olacaktır.

3. EMEKLİ İKRAMİYESİ

5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli ikramiyesi adı geçen kanunun geçici madde 4 hükmü gereğince 5434 sayılı Kanun hükümleri ve bu kanuna tabi memurlar emsal alınarak ödenecektir. Emekli ikramiyesinin nasıl hesaplanacağı ise 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesinde açıklanmaktadır.

Dolayısıyla bahsi geçen Kanun ve ilgili madde gereğince vefat eden arkadaşımızın ailesine SGK tarafından emeklilik ikramiyesi ödenecektir. 2023 yılı Temmuz ayında memur maaşına gelecek zam oranında da ilave bir ödemede daha, temmuz ayı sonu gibi, hak sahiplerine yapılacaktır. Örneğin vefat eden itfaiye erinin hak sahiplerine SGK tarafından toplamda 100.000, TL emekli ikramiyesi ödenmiş olsun. 2023 yılı Temmuz ayında da memur maaşlarına %25 zam geldiğini kabul edelim. O halde SGK tarafından hak sahiplerine 25.000 TL daha ek ödeme yapılacaktır.

4. ÖLÜM YARDIMI;

Vefat eden memurun hak sahiplerine, 657 sayılı Kanunun 208 inci maddesine istinaden, en yüksek devlet memuru aylığının 2 katı tutarında ölüm yardımı yapılacaktır. Yazımızın yayımı tarihindeki katsayılar ile bu tutarın hesaplanması 9500 X 0,433684 X 2 =  8.240,00 TL şeklinde yapılır.

Ölüm yardımı Belediye tarafından kişinin varislerine ödenecektir. Ölüm yardımıyla ilgili detaylı bilgi için tıklayınız…

5. EMEKLİ YOLLUĞU

Vefat eden memurlara 375 sayılı Kanun Hükmünde kararnamenin 1 inci maddesinin (D) bendi gereğince yolluk tazminatı da ödenmektedir. Her ne kadar bahsi geçen madde de 12.105 rakamının memur maaş katsayısı ile çarpılması söylense de 6. Dönem Toplu Sözleşmenin 10 uncu maddesiyle 12.105 rakamının 13.558 olarak uygulanmasına karar verilmiştir.

Dolayısıyla ölen memurun hak sahiplerine 13.558 X 0,433684 hesabıyla 5.879,89 TL emeli yolluğu hesaplanacak ve bu tutardan sadece damga vergisi kesilerek ödeme gerçekleştirilecektir.

Görevi başında vefat eden arkadaşlarımız ailesi bize emanettir. Onların haklarını korumanın insani bir sorumluluk gereği olduğunu hatırlatarak;

Esenlikler dilerim.

SELİM SALTAN

Yazarın tüm yazıları için tıklayın…


Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet


iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın


Güncel kamu personeli alım ilanları için tıklayın

Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.