Büyükşehir Belediyelerinde Bulunan Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcıları Sendikaya Üye Olabilir Mi?

Çalışanların sendikaya üye olma hakkı anayasal bir hak olup Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Sendika kurma hakkı başlıklı 51 inci maddesine göre çalışanlar ve işverenler sendikalara serbestçe üye olma ve üyelikten serbestçe çekilme haklarına sahiptir.

Anayasanın bu amir hükmüne rağmen bazı çalışanların sendikaya üye olma hakkı kanunlarla birlikte sınırlandırılmıştır. Devlet memurlarından kimlerin sendikaya üye olamayacağı ise 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanununun 15 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Mezkur madde şu şekildedir;

“MADDE 15- Bu Kanuna göre kurulan sendikalara;

a)(Değişik:8/5/2025-7547/10 md.)Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında, bağlı kurullarında ve Diyanet İşleri Başkanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ile İletişim Başkanlığı hariç olmak üzere bağlı kuruluşlarında, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri,

b) Yüksek yargı organlarının başkan ve üyeleri, hâkimler, savcılar ve bu meslekten sayılanlar,

c) Bakanlar, bakan yardımcıları, bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların başkanları, genel müdürleri ve bunların yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, merkez teşkilâtlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri, (…) belediye başkanları ve yardımcıları,

d) Yükseköğretim Kurulu Başkan ve üyeleri ile Yükseköğretim Denetleme Kurulu Başkan ve üyeleri, üniversite ve yüksek teknoloji enstitüsü rektörleri, (…)

e) Mülkî idare amirleri,

f) Silahlı Kuvvetler mensupları,

g)(İptal: Anayasa Mahkemesi’nin 10/4/2013 tarihli ve E.: 2013/21, K.: 2013/57 sayılı Kararı ile.)

h) Millî İstihbarat Teşkilâtı mensupları,

ı) Bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların merkezi denetim elemanları,

j) Emniyet hizmetleri sınıfı, (…) (…),

k) Ceza infaz kurumlarında çalışan kamu görevlileri,

l)(Ek: 2/1/2017-KHK-682/36 md.; Aynen kabul: 31/1/2018-7068/36 md.)Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığında görevli subay, sözleşmeli subay, astsubay, sözleşmeli astsubay, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve sözleşmeli erler,

üye olamazlar ve sendika kuramazlar.”

Kısa bir hatırlatma yapacak olursak; yakın tarihe kadar daire başkanı kadrosunda bulunan memurlarda sendikaya üye olamıyorken 2 Kasım 2023 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 2023/92 Esas ve 2023/156 sayılı iptal kararı sonrasında artık daire başkanlarına sendikaya üye olabilme hakkı tanınmıştır.

Peki, Büyükşehir Belediyelerinde Bulunan Genel Sekreter ve Genel Sekreter Yardımcıları Sendikaya Üye Olabilir Mi?

Devlet memurlarından kimlerin sendikaya üye olamayacağının sayma yoluyla belirtildiği 4688 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin (c) bendinde; “Bakanlar, bakan yardımcıları, bu Kanun kapsamında bulunan kurum ve kuruluşların başkanları, genel müdürleri ve bunların yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, merkez teşkilâtlarının denetim birimleri yöneticileri ve kurul başkanları, hukuk müşavirleri, bölge, il ve ilçe teşkilâtlarının en üst amirleri ile bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri, (…) belediye başkanları ve yardımcıları,” denilmektedir.

Genel sekreter ve genel sekreter yardımcıları 4688 sayılı Kanunun 15 inci maddesinde ismen sayılmamakla birlikte mezkur maddenin yukarıda zikredilen bendinde genel müdürler ve bentte sayılanlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlilerinin sendikaya üye olamayacakları açıkça ifade edilmiştir.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun Personel istihdamı başlıklı 22 nci maddesinin ikinci fıkrasında ise;

“Genel sekreter, belediye başkanının teklifi üzerine Çevre ve Şehircilik Bakanı tarafından atanır. Genel sekreter kadrosuna atananlar, genel idare hizmeti sınıfına dahil bakanlık genel müdürleri, genel sekreter yardımcısı kadrosuna atananlar bakanlık müstakil daire başkanları, 1. hukuk müşaviri ve daire başkanlığı kadrosuna atananlar ise bakanlık daire başkanları için ilgili mevzuatında öngörülen ek gösterge, makam, görev ve temsil tazminatları ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi uyarınca ödenen zam ve tazminatlardan aynen yararlanırlar.” hükmü yer almaktadır.

Bu maddeden anlaşılacağı üzere genel sekreter kadrosunda bulunanlar ek gösterge dahil makam ve temsil tazminatları, özel hizmet tazminatı ile yan ödeme puanları bakımından bakanlık genel müdürlerine eşitlenmiştir. Ayrıca ek göstergedeki bu denklik sayesinde ek ödeme bakımından da genel müdür kadrosu için öngörülen puanlardan yararlanmaktadırlar.

5216 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle kurulan bu eşitlikten yola çıkarak;

Genel müdür kadrosunda bulunanlar 4688 sayılı Kanunun 15 inci maddesinin (c) bendi gereğince sendikaya üye olamadığından, büyükşehir belediyesi genel sekreterleri de aynı bendin bunlara eşit veya daha üst düzeyde olan kamu görevlileri ifadesinden dolayı sendikaya üye olamayacaklardır.

Genel Sekreter Yardımcılarının sendikaya üyeliğinde ise herhangi bir engel yoktur. Zira genel sekreter yardımcısı kadro unvanı hem 4688 sayılı Kanunun 15 inci maddesinde sayılmamakta hem de 5216 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle mali haklar bakımından denk sayıldığı bakanlık müstakil daire başkanlarının sendikaya üyeliği Anayasa Mahkemesinin yukarıda zikredilen iptal kararıyla mümkün hale gelmiştir.

Not: Buradaki değerlendirmeler tarafımızca yapılan araştırmalar neticesinde varılan görüş olup konu hakkında tereddüttü olanların ilgili kurumlardan görüş istemesi yerinde olacaktır.

Kimlerin sendikaya üye olup olamayacağına dair sitemizde yayınlanan diğer bazı yazılara aşağıdaki linkler aracılığıyla ulaşabilirsiniz.

https://iscimemur.net/ic-denetciler-sendika-uyesi-olabilir-mi-2/

https://iscimemur.net/belediye-baskan-yardimcilari-sendikaya-uye-olabilir-mi/

https://iscimemur.net/hukuk-musavirleri-sendikaya-uye-olabilir-mi/

https://iscimemur.net/anayasa-mahkemesi-iptal-karari-verdi-artik-daire-baskanlari-da-sendikaya-uye-olabilecek/

İsa ARAS

Trabzon Büyükşehir Belediyesi

Yazarın tüm yazıları için tıklayın

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın