Belediye başkan danışmanları işsizlik primine tabi mi?

Belediye başkan danışmanları işsizlik primine tabi mi?

T.C.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı

Sayı: ….

Konu: Belediye başkan danışmanları

Tarih: 02/04/2024

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞINA

(Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü)

İlgi: ….

İlgide kayıtlı yazınızda özetle; Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanlığı İnsan Kaynakları ve Eğitim Dairesi Başkanlığı’ndan gönderilmiş olan yazıda 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Danışmanlar” başlıklı 20 nci maddesine istinaden Belediyeleri bünyesinde görevlendirilen Başkan Danışmanlarına ödenecek ücretten işsizlik sigortası primi kesilip kesilmeyeceği ile Kurumunuza hangi belge türü ile bildirim yapılacağı hususunda bilgi verilmesinin talep edildiği belirtilmekte olup anılan Belediye Başkanlığı’na verilecek cevaba esas olmak üzere 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesine istinaden görevlendirilecek Başkan Danışmanlarının görev sürelerinin sözleşme süresi ile sınırlı olması ve danışman olarak görevlendirilmesinin, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya isçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmemesi hususları da dikkate alınmak suretiyle Başkan Danışmanlarından 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 46 ncı maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları uyarınca işsizlik sigortası primi kesilip kesilmeyeceğine ilişkin Kurumumuz görüşünün bildirilmesi talep edilmektedir.

Bilindiği üzere işsizlik sigortası; 4447 sayılı Kanun gereğince bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalıların işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu bir sigorta koludur. Bu kapsamda işsizlik sigortasının giderlerini karşılamak amacıyla 4447 sayılı Kanunda belirtilen esas ve usullere göre Devlet, işveren ve sigortalı tarafından işsizlik sigortası primi ödenmektedir.

4447 sayılı Kanun’un “İşsizlik sigortasının amaç ve kapsamı ile yetkili, görevli ve sorumlu kuruluşlar” başlıklı 46 ncı maddesinin ikinci fıkrasında yer alan; “Bu Kanun, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalıları, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan 5510 sayılı Kanunun 52 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar ile aynı Kanunun ek 6 ncı maddesi kapsamındaki sigortalıları ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalıları kapsar.” hükmü ile işsizlik sigortası kapsamına giren sigortalılar belirlenmiştir.

Aynı maddenin üçüncü fıkrasında yer alan; “5510 sayılı Kanunun; 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentleri, ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışmayanlar ve üçüncü fıkrası, 5 inci, 6 ncı ve geçici 13 üncü maddeleri kapsamında olanlar ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesi kapsamında olmakla birlikte memur veya 22/1/1990 tarihli ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi sözleşmeli statüde bulunanlar ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu, 233 ve 399 sayılı kanun hükmünde kararnameler ile 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunlarındaki hükümlerine göre sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar (18/5/1994 tarihli ve 527 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 31’inci maddesi kapsamında yer alan sözleşmeli personel dâhil) ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre geçici personel statüsünde çalıştırılanlar bu Kanun kapsamına dâhil değildir.” hükmü ile de Kanun kapsamına dâhil edilmeyen sigortalıların tespiti yapılmıştır.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “Sigortalı sayılanlar” başlıklı 4 üncü maddesinde; “Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından;

a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar, …, sigortalı sayılırlar.” hükmüne yer verilerek kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından sigortalı sayılanlar belirlenmiştir.

5216 sayılı Kanun’un “Danışmanlar” başlıklı 20 nci maddesinde; “Nüfusu ikimilyonu aşan büyükşehir belediyelerinde on, diğer büyükşehir belediyelerinde beşi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilebilir. Danışman olarak görevlendirileceklerin en az dört yıllık yüksek öğrenim kurumlarından mezun olması şarttır. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmez. Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır. Ancak bu süre belediye başkanının görev süresini aşamaz.

Danışmanlara, her türlü ödemeler dâhil, büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen brüt aylık miktarının % 75’ini aşmamak üzere belediye meclisinin belirlediği miktarda brüt ücret ödenir.” hükmü yer almaktadır.

Bu kapsamda görüş talebine konu 5216 sayılı Kanun’un 20 nci maddesine tabi olarak çalışanlardan işsizlik sigortası primi kesilip kesilemeyeceği hususunun tespiti açısından söz konusu madde kapsamındaki kişilerin 5510 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesine tabi olup olmadığı hususunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğünden görüş talep edilmiştir. İlgili Kurum aracılığıyla konuya ilişkin olarak Kurumumuza iletilmiş olan Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü’nün görüş yazısında;

“Bu itibarla, büyükşehir belediyelerinde başkan danışmanı olarak görevlendirilenlerin;

– Herhangi bir kadro veya pozisyona dayalı olarak istihdam edilmediği,

– Memur, işçi veya sözleşmeli personel statülerinden farklı olarak 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesi kapsamında sözleşme ile çalıştırıldıkları,

– Akdettikleri sözleşmeye ilişkin olarak 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesinde yalnızca ücret ve süreye ilişkin üst sınırın belirlendiği, ayrıca bu şekilde görevlendirilmelerinin memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dahil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmeyeceği,

– İstihdam statülerinden kaynaklı, 5216 sayılı Kanunda ve ilgili diğer mevzuatta başkaca herhangi bir konuda özel bir düzenlemeye yer verilmediği, mütalaa edilmektedir.” görüşüne yer verilmiştir.

Konuya ilişkin yargı kararları incelendiğinde;

Danıştay 12. Daire Başkanlığı’nın 2022/4602 E. ve 2022/4732 K. sayılı kararında; “Davacının … Büyükşehir Belediye Başkanlığında başkan danışmanı olarak 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi statüsünde, özel hukuk hükümlerine tabi olarak çalıştığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, davacının davalı idare bünyesinde 4857 sayılı Kanun’a tabi işçi statüsünde çalışmakta iken iş akdinin feshedildiğinin görüldüğü, 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabi olarak çalışması nedeniyle, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde 7036 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası uyarınca adli yargının görevli olduğu sonucuna varıldığından, özel hukuk hükümleri çerçevesinde İş Mahkemeleri’nce görüm ve çözümünün yapılması gereken bir uyuşmazlığın bulunduğu hususu dikkate alınarak, 2577 sayılı Kanun’un 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi uyarınca davanın görev yönünden reddi gerekirken, davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf istemi üzerine Bölge İdare Mahkemesi’nce işin esasına girilerek istinaf talebinin reddi yolunda verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.” yönünde verilen karar ile 5216 sayılı Kanun’un 20 nci maddesi uyarınca belediye başkan danışmanı olarak çalışan kişinin sözleşmesinin 4857 sayılı Kanun’a tabi olduğunun ifade edildiği tespit edilmiştir.

Öte yandan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 03/02/2008 tarihli 2008/220 E.- 2008/224 K. Sayılı kararında; “Kapsamda bulunmayanlar ise; 4447 sayılı Kanunun 4571 sayılı Kanunla değişik 46. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilmektedir:

Buna göre, 506 sayılı Kanunun 3. maddesinde “sigortalı sayılmayanlar” işsizlik sigortasının da kapsamı dışında bulunmaktadırlar. Bunun dışında, sosyal güvenlik kuruluşlarından yaşlılık aylığı alıp da sosyal güvenlik destek primi ödeyerek yada ödemeksizin çalışanlar ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanunu, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu, 233 ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunlarındaki hükümlerine göre sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre geçici personel statüsünde çalıştırılanlar bu Kanun kapsamına dahil değildir.

Anılan madde sınırlandırıcı nitelikte olup, kapsamının yorum yolu ile genişletilmesi düşünülemez.” şeklinde hüküm verilmiştir.

Bu kapsamda 5216 sayılı Kanunun 20 inci maddesi kapsamında sözleşme imzalayarak Danışman olarak görevlendirilenlerin 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet sözleşmesi ile çalıştığı değerlendirilmekte olup yukarıda yer alan mevzuat hükümleri, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu kararı, Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü görüşü ve 4447 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde işsizlik sigortası kapsamına dâhil edilmeyen sigortalıların tek tek belirlenmesi ve 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesine istinaden görevlendirilen Belediye Başkanı Danışmanlarının işsizlik sigortası kapsamı dışında bırakılmasına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığı hususu göz önünde bulundurulduğunda 5216 sayılı Kanunun 20 nci maddesi kapsamındaki sigortalıların işsizlik sigortası kapsamında olduğu değerlendirilmektedir.

Bilgilerinize arz ederim.

www.iscimemur.net Whatsapp kanalımız yayında. Kanalımızı Whatsapp üzerinden takip ederek paylaşımlarımıza anında ulaşabilirsiniz.

Kanal yöneticileri de dahil hiçbir takipçi numaranızı veya kimliğinizi görüntüleyemez.

Whatsapp Kanalımıza katılmak için tıklayın…

Telegram kanalımıza katılmak için tıklayın >> t.me/iscimemurnet

iscimemur.net’i twitter da takip etmek ister misiniz? Tıklayın