1 Mayıs nedir? Neden kutlanıyor? 1 Mayısta çalışan işçilerin ücreti ne kadar zamlı ödenir?

• Facebook
• Instagram
• Twitter

1 Mayıs nedir? Neden kutlanıyor? 1 Mayısta çalışan işçilerin ücreti ne kadar zamlı ödenir?

İlk kez 1856 yılında Avustralya’nın Melbourne kentindeki taş ve inşaat işçileri, çalışma saatlerinin azaltılması ve günde sekiz saatlik iş gününün benimsenmesi için Melbourne Üniversitesinden Parlamento Evi’ne kadar bir yürüyüş düzenlerler.

1 Mayıs 1886’da ise Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bırakırlar. Chicago’da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katılmış, Luizvil‘de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürümüştür. Luizvil’deki parkların siyahlara kapalı olduğu o dönemde işçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park’a girmiştir. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı bu gösteriler, gazeteler tarafından, ‘Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu’ şeklinde yorumlanarak haberleştirilmiştir.

Bu gösteriler 1 Mayıs’ı izleyen günlerde de tüm harareti ile devam etmiş ve 4 Mayıs’ta kanlı Haymarket Olayı’na yol açmıştır.

Daha sonra uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellenmeye çalışılmıştır. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889 tarihleri arasında toplanan İkinci Enternasyonal’de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada “Birlik, mücadele ve dayanışma günü” olarak kutlanmasına karar verilmiştir. Böylece ikinci gösteri ancak 1890 yılında yapılabilmiştir.

Zamanla 8 saatlik iş günü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı. Günümüzde birçok ülkede tatil olan 1 Mayıs’ı işçiler büyük kalabalıklarla ve coşku içerisinde kutlamaktadır.

Ülkemizde 1 Mayıs

1 Mayıs Osmanlı Devleti’nde ilk kez 1911 yılında Selanik’te kutlanmıştır. İstanbul’da ise ilk kez 1912 yılında kutlandığı düşünülmektedir. Takip eden yıllarda savaş ve benzeri olumsuzluklar nedeniyle 1 Mayıs uzun bir süre kutlanmamıştır. 1 Mayıs 1923’e gelindiğinde ise ülkemizde ilk kez “resmi” olarak işçi bayramı kutlamaları yapılmış fakat 1924 yılında bu kez “kitlesel” 1 Mayıs kutlamalarına yasak getirilmiştir.

27 Mayıs 1935 tarihli “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun” ile birlikte 1 Mayıs “Bahar Bayramı” olarak kabul edilmiştir.

12 Eylül 1980 darbesinin ardından Milli Güvenlik Konseyi 1981 yılında 1 Mayıs İşçi Bayramı’nı resmi tatiller arasından çıkartsa da bundan 30 yıl sonra, 2008 yılı  Nisan ayında, “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kutlanması kabul edilmiştir. 22 Nisan 2009 tarihinde TBMM’de kabul edilen 5892 sayılı yasanın, 27 Nisan 2009’da Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girmesi ile, 1 Mayıs resmi tatil ilan edilmiştir.

İlgili Kanun Maddesi

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’un 2’nci maddesinde;

“Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü, 1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir…”

denilmek suretiyle 1 Mayıs genel tatil günü olarak kabul edilmiştir.

1 Mayısta çalışan işçilerin ücreti ne kadar zamlı ödenir?

⇒İşçinin bayram günlerinde çalıştırılabilmesi için ya o iş yerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinde veya iş sözleşmesinde buna yönelik hüküm olmalıdır ya da işçinin çalışmayı kabul etmesi gerekmektedir.

⇒Bayram günlerinde çalışmayan işçi o gün için ücretini tam alır.

⇒Bayram günlerinde tatil yapmayarak çalışan işçiler ise ek bir günlük ücret daha alır. Bu tutar İş Kanunu ile getirilen alt sınır olup bugünlerde çalışan işçilere verilecek ücret miktarları toplu sözleşmelerle arttırılabilir.

⇒Bayram günlerinde çalışan işçilerden daha sonraki günlerde bu çalışmalarına karşılık serbest zaman veya izin kullanmaları, ücretlerinden vazgeçmeleri istenemez.

⇒Bayram günlerinde çalışan işçinin o günkü çalışma süresi normalden az olsa bile işçiye ücreti tam olarak ödenir. Yani işçi bayram günlerinin birinde bir saat dahi çalışmış olsa yine de o günün ücretini tam alacaktır.

⇒Arefe günlerinin tam gün tatil yapılması kamu kurumlarında çalışan işçiler için geçerlidir. Özel sektör çalışanlarının arefe günlerinde saat 13.00’a kadarki çalışmaları normal çalışma olarak kabul edilir. Bu kişilere arefe günü 13.00’a kadar olan çalışmaları için herhangi bir ek ücret ödemesi yapılmaz.

⇒Bayram günlerindeki çalışmalarıyla birlikte eğer işçinin haftalık çalışma süresi 45 saati aşıyorsa o işçiye ayrıca fazla mesai ödemesi de yapılır.

Tavsiye Yazılar:

⇒ UBGT Nedir? Hangi günler resmi tatil günüdür? Tıklayın…

⇒ Bayram Tatilinde mesai yapan işçiler bu mesailerine karşılık ne kadar ücret alacak? Tıklayın…

⇒ İşçi Hafta Tatilinde 10 Dakika Bile Çalışsa Hafta Tatili Günü İçin İlave 1,5 Günlük Ücrete Hak Kazanır. Yargıtay Kararı İçin Tıklayın…